W niektórych spółkach pracownicy są wynagradzani nie tylko gotówką, ale również akcjami firmy. Jedną z przeszkód dla wprowadzenia takich ofert są niejasne i ograniczone przepisy dotyczące opodatkowania akcji pracowniczych. Nowelizacja przepisów nie rozwiązała problemu podwójnego opodatkowania.
Ostatnia nowelizacja ustawy o PIT z 25 listopada 2010 r. (Dz.U. nr 226, poz. 1478) wprowadziła zmianę mającą na celu dostosowanie przepisów do stosowanych programów akcyjnych. Niestety projektodawcy tej nowelizacji nie rozwiązali podstawowego problemu związanego z podwójnym opodatkowaniem pracowników z tytułu akcji, tj. w chwili ich otrzymania i późniejszej sprzedaży.
W efekcie obowiązująca od początku 2011 roku zmiana jest bardzo powierzchowna i oznacza kolejny rok niepewności dla większości podatników już uczestniczących w programach motywacyjnych.
Do końca 2010 roku funkcjonowała zasada określona w art. 24 ust. 11 ustawy o PIT, że otrzymanie przez pracowników spółki akcji nie podlega opodatkowaniu, o ile spełnione zostaną dwa warunki. Pierwszy to taki, że akcje obejmowane przez pracowników muszą być akcjami nowej emisji. Drugi natomiast związany jest z tym, że akcje muszą zostać przydzielone osobom uprawnionym na podstawie uchwały walnego zgromadzenia.
Jak mówi Barbara Jabłokow, starszy konsultant w Kancelarii Paczuski & Taudul, ostatnia zmiana rozszerzyła możliwość skorzystania z preferencyjnych zasad również w przypadku, gdy pracownicy nabywają akcje już istniejące (np. skupowane w miarę potrzeb przez spółkę przyznającą takie akcje). Jednak w dalszym ciągu, bez względu na to, czy pracownicy będą otrzymywali akcje nowej emisji, czy też akcje istniejące, literalne brzmienie przepisu stawia warunek w postaci zatwierdzenia programu uchwałą walnego zgromadzenia.
– Jeśli pracowniczy program akcyjny nie zostanie zatwierdzony przez walne zgromadzenie, powstaje wątpliwość, czy przepis ten znajduje zastosowanie w dacie nabycia, czy też w przypadku objęcia akcji przez pracowników nie powstanie przychód do opodatkowania – dodaje Barbara Jabłokow.
Ponadto powstaje wątpliwość, czy dla skorzystania z tej regulacji wystarczy jedynie zatwierdzenie przez walne zgromadzenie listy osób uprawionych, czy też cały program powinien być przedmiotem uchwały walnego zgromadzenia.
Również zdaniem Marka Kozaczuka, doradcy podatkowego w Dewey & LeBoeuf, wskazany przepis dotyczy bardzo wąskiej grupy przypadków i trudno jest wskazać powód takiego rozwiązania. Obowiązek wskazania osób uprawnionych w uchwale walnego zgromadzenia nie wynika z przepisów prawa handlowego.
– Nawet w przypadku akcji nowej emisji nie widzę powodu, dla którego należałoby ograniczać odroczenie opodatkowania tylko do osób określonych w uchwale walnego zgromadzenia, a nie np. w uchwale zarządu. Uchwała zgromadzenia mogłaby w takim przypadku określać jedynie kryteria kwalifikujące do udziału w planie opcyjnym – stwierdza Marek Kozaczuk.
Także w opinii Joanny Narkiewicz-Tarłowskiej, starszego menedżera, doradcy podatkowego w PwC, przepisy nie powinny limitować odroczenia opodatkowania tylko do sytuacji, w której akcje są przekazywane uprawnionym na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy.
– Zgodnie z prawem innych krajów można przekazać akcje pracownikom, w tym pracownikom polskiej spółki córki, bez takiej uchwały – dodaje Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
Preferencyjny przepis zawarty w art. 24 ust. 11 ustawy o PIT wskazuje, mimo nowelizacji, że regulacja ta znajduje zastosowanie jedynie do programów akcyjnych, nie obejmuje zaś sytuacji, w której spółka z ograniczoną odpowiedzialnością przyznaje swoim pracownikom udziały we własnym kapitale zakładowym. Zarówno spółka akcyjna, jak i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością są spółkami kapitałowymi – osobami prawnymi, a udziały i akcje w tych spółkach zbywalnymi prawami majątkowymi.
– Rozwiązanie to niezasadnie różnicuje spółki kapitałowe, faworyzując spółki akcyjne i odmawiając preferencyjnych zasad spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością, które również mogłyby sięgnąć po taki sposób motywowania pracowników – stwierdza Barbara Jabłokow.
Takie ograniczenie zastosowania przepisu ustawy powoduje wiele problemów interpretacyjnych. Wobec braku przepisów regulujących inne przypadki otrzymania akcji pracowniczych podatnicy mogą ponieść ryzyko podwójnego opodatkowania – pierwszy raz w momencie otrzymania akcji pracowniczych, a drugi raz w przypadku sprzedaży tych akcji.
Zdaniem Marka Kozaczuka ustawodawca powinien zdecydować się na odroczenie opodatkowania do chwili uzyskania dochodów ze zbycia akcji lub udziałów. Na podatek z tego tytułu trzeba by dłużej poczekać, ale przedmiotem opodatkowania byłaby cała korzyść uzyskana przez podatnika. To w efekcie dawałoby wyższy podatek.
Opodatkowanie uczestników w chwili nabycia opcji albo w chwili nabycia akcji lub udziałów w spółce wymaga precyzyjnego określenia sposobu ustalania podstawy opodatkowania, czyli wyceny otrzymanej korzyści.
– Należałoby wprowadzić mechanizm zapobiegający podwójnemu opodatkowaniu w chwili zbycia akcji. Takich regulacji brak jest w obecnych przepisach – dodaje Marek Kozaczuk.
Również według Roberta Morawskiego, specjalisty podatkowego w CDM Pekao, w całej ustawie brak jest rozwiązania, które eliminowałoby ryzyko podwójnego opodatkowanie tych samych wartości. W art. 24 ustawy o PIT należałoby zapisać, że kosztem uzyskania przychodu w przypadku ich odpłatnego zbycia (lub wyłączona z przychodu do opodatkowania) jest wartość nabywanych rzeczy lub wszelkich innych praw majątkowych, które zostały uznane jako przychód i opodatkowane na podstawie innych przepisów ustawy w momencie nabycia.
– Przyjęcie takiej zasady umożliwia opodatkowanie każdego przysporzenia majątkowego, które podlega przepisom PIT (np. kwalifikowanego jako przychód ze stosunku pracy), a następnie wyłączenie z opodatkowania jego wartości, gdy podatnik dokonuje sprzedaży lub innego odpłatnego zbycia akcji – wyjaśnia Robert Morawski.
Według Joanny Narkiewicz-Tarłowskiej wątpliwości dotyczą również tego, czy taki dochód powinien podlegać składkom na ubezpieczenia społeczne. Obecnie nie ma żadnych przepisów regulujących tę kwestię.
Inną kwestią, której nie rozwiązała nowelizacja ustawy o PIT, jest opodatkowanie akcji spółek mających siedzibę za granicą. Wprowadzony przepis doprecyzowuje, że odroczenie podatku dotyczy akcji spółek mających siedzibę w Unii Europejskiej lub Europejskim Obszarze Gospodarczym.
W opinii Joanny Narkiewicz-Tarłowskiej nie powinno być takich ograniczeń, jeśli chodzi o zasięg terytorialny przepisu. W tej chwili ulga jest ograniczona jedynie do krajów europejskich. W takiej sytuacji osoba, która otrzymywała akcje np. spółki amerykańskiej i mogła skorzystać z odroczenia opodatkowania do chwili ich sprzedaży, w przypadku uczestnictwa w kolejnej edycji programu akcji będzie musiała zapłacić podatek już w momencie otrzymania akcji.
Pozostało
90%
treści
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A. Kup licencję
Reklama
Reklama