Do 20 stycznia przedsiębiorcy muszą zgłosić formę opodatkowania. Podatnicy mogą wybrać liniowy PIT, ryczałt lub kartę podatkową. Opłacalność sposobu rozliczeń zależy od indywidualnej sytuacji podatników.
Jutro podatnicy mają ostatni dzień na wybór lub zmianę formy opodatkowania, którą będą stosować w 2011 roku. Do 20 stycznia trzeba zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego, w jaki sposób będziemy płacić podatek dochodowy w tym roku. Chodzi o podatników, którzy rozpoczęli prowadzenie firmy od 2011 roku lub zaczęli uzyskiwać przychody z najmu. Przedsiębiorcy mogą wybrać opodatkowanie: według skali PIT (stawki 18 i 32 proc.), liniowym 19-proc. PIT, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub kartą podatkową. Najem prywatny można rozliczać albo na zasadach ogólnych (skala PIT) lub ryczałtem.
Zawiadomienie o formie opodatkowania mogą również złożyć osoby, które chcą zmienić sposób rozliczeń z fiskusem. Przykładowo w 2010 roku płaciły liniowy 19-proc. PIT, a teraz chcą rozliczać się na zasadach ogólnych i płacić podatek według stawek progresywnych – 18 i 32 proc.
Wybór jest duży
W polskim prawie istnieje kilka form opodatkowania. Agnieszka Kowalik, księgowa w Auxilium, podpowiada, że przed dokonaniem ostatecznego wyboru należy zwrócić uwagę na plusy i minusy wynikające z poszczególnych form i pamiętać o tym, że należy o tym powiadomić urząd skarbowy.
– Osoby fizyczne mają potencjalnie do wyboru cztery formy opodatkowania swoich dochodów z działalności gospodarczej – stwierdza Agnieszka Kowalik.
Patrycja Kowalczyk, starszy konsultant Accreo Tax-and, dodaje, że podstawową formą jest opodatkowanie według skali (18 proc., a po przekroczeniu progu 85 528 zł – 32 proc.). Podatnik może jednak złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego pisemny wniosek dotyczący wyboru stawki liniowej (19-proc.), karty podatkowej bądź ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Indywidualna decyzja
Wybór najkorzystniejszej formy opodatkowania jest uzależniony od wielu czynników. Według Patrycji Kowalczyk każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie. Przykładowo wybór stawki liniowej przez podatników o wysokich dochodach pozwala uniknąć opodatkowania według stawki 32-proc. Jednocześnie jednak pozbawia ich możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub na zasadach przewidzianych dla samotnych rodziców.
– Podatnik opodatkowany stawką liniową, który nie uzyskuje innych dochodów opodatkowanych według skali, nie odliczy również tzw. ulgi na dziecko – ostrzega Patrycja Kowalczyk.
Podkreśla także, że zryczałtowane formy opodatkowania mogą być korzystne dla podatników mających niskie koszty prowadzenia działalności. Ich zaletą jest również znaczne uproszczenie rozliczeń.
– Decydując się na wybór tych form, należy jednak mieć na uwadze, że podatek trzeba będzie odprowadzić także wówczas, gdy działalność będzie przynosiła straty – przypomina nasza rozmówczyni z Accreo Taxand.
Joanna Patyk, doradca podatkowy, właściciel Kancelarii Podatkowej Tax & Business, uważa, że wybór podatku zryczałtowanego lub karty podatkowej jest zalecany dla podmiotów, którzy uzyskują przychody z określonych źródeł (np. taksówkarz, fryzjer, wynajmujący lokale). Te formy opodatkowania są stosunkowo łatwe w rozliczaniu.
Paweł Jabłonowski, doradca podatkowy, w kancelarii Chałas i Wspólnicy, zwraca uwagę, że wybór formy opodatkowania zależy od wysokości dochodów danej osoby oraz jej współmałżonka, zakładając, że osoba ta prowadzi działalność gospodarczą, która umożliwia podjęcie decyzji w tym zakresie. Przyjmując, że wysokość dochodów nie przekroczy pierwszego progu skali podatkowej (85 528 zł), nie jest korzystne wybieranie stawki liniowej, która wynosi 19 proc. Opodatkowanie według skali progresywnej pozwoli na opodatkowanie całego dochodu w stawce 18 proc.
Jeżeli przedsiębiorca nie planuje ponoszenia inwestycji oraz gdy jego działalność nie wiążę się z ponoszeniem kosztów działalności, należy rozważyć rozliczenie podatkiem zryczałtowanym, którego stawki są znacznie niższe niż stawka 18 proc. Podobna uwaga dotyczy opodatkowania najmu, który można opodatkować na zasadach ogólnych, podatkiem zryczałtowanym lub w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Plusy i minusy
Przyjrzyjmy się plusom i minusom poszczególnych form opodatkowania. Analizuje je dla nas Agnieszka Kowalik. Według księgowej w Auxilium głównymi zaletami opodatkowania dochodów według skali podatkowej jest możliwość potrącania kosztów uzyskania przychodów, możliwość skorzystania z pełnego katalogu ulg podatkowych, m.in. z odliczenia od dochodu darowizn lub od podatku ulgi rodzinnej oraz możliwość rozliczenia podatku wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Minusem jest opodatkowanie wyższych dochodów wysoką stawką podatkową (32-proc.).
Przy rozważaniu wyboru podatku liniowego możemy mieć na uwadze takie zalety jak jednolita stawka, bez względu na poziom dochodów, prawo wpłacania zaliczek na podatek w formie uproszczonej oraz możliwość odliczania strat. Wadą jest brak możliwości uwzględniania kwoty wolnej od podatku, zakaz wspólnego rozliczenia się z małżonkiem lub na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci oraz niemożność korzystania z ulg i odliczeń, także na zasadzie ochrony praw nabytych (z wyjątkiem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne).
Decydując się na wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, musimy mieć na uwadze brak możliwości potrącania kosztów i wspólnego rozliczenia się z małżonkiem albo na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. Plusem jest ograniczona ilość dokumentów podatkowych (w odniesieniu do zasad ogólnych), uzależnienie obowiązku podatkowego od efektów działalności – podatek od osiąganych przychodów (na korzyść w porównaniu z kartą podatkową), możliwość odliczania straty i ulg podatkowych oraz prawo do korzystania z ulg na zasadzie ochrony praw nabytych (np. ulga uczniowska, ulga remontowa).
Ostatnią alternatywą przy wyborze formy opodatkowania jest karta podatkowa. Jak podkreśla Agnieszka Kowalik, głównymi zaletami rozliczenia w formie karty podatkowej jest brak obowiązku prowadzenia ewidencji dla celów podatku dochodowego, możliwość obniżenia kwoty podatku o określony procent w szczególnych przypadkach, np. wobec osób niepełnosprawnych, podatników zatrudnionych równocześnie na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy oraz prawo do korzystania z ulgi uczniowskiej. Mówiąc o wadach tej formy, należy pamiętać o konieczności uiszczania podatku nawet w razie nieosiągania żadnych dochodów, przestrzeganiu limitu zatrudnienia oraz innych warunków, które wiążą się z rezygnacją z działalności na większą skalę, braku możliwości dokonywania wielu odliczeń – od dochodu i od podatku (z wyjątkiem zapłaconej składki zdrowotnej) oraz wspólnego rozliczenia się z małżonkiem albo jako osoby samotnie wychowującej dziecko.
Formalne zawiadomienie
Wybierając formę opłacania podatku, powinniśmy napisać pismo do właściwego urzędu skarbowego.
– Brak takiego pisma będzie odczytany przez urząd jako kontynuacja formy opodatkowania, która została zadeklarowana w roku poprzednim – podkreśla Agnieszka Kowalik.
Również Joanna Patyk tłumaczy, że w przypadku gdy podatnik nie złoży oświadczenia o wyborze formy opodatkowania, uznaje się, że zastosowanie znajdują dotychczasowe zasady rozliczania zobowiązań podatkowych. W sytuacji gdy podatnik stosuje nowe zasady rozliczania podatku bez złożenia stosownego pisma do urzędu skarbowego, naraża się na odpowiedzialność z tytułu błędnych rozliczeń podatkowych. Organy podatkowe nie stosują bowiem zasady domniemania wyboru formy opodatkowania przez podatnika, lecz kierują się formalnymi pismami składanymi do urzędu w tym zakresie.