W obrocie między przedsiębiorcami zdarza się, że premia pieniężna nie jest wypłacana przez bezpośredniego sprzedawcę, lecz przez podmiot trzeci, np. producenta. Czy taka premia jest wynagrodzeniem za usługę opodatkowaną VAT?
Na gruncie ustawy o VAT i w orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest jednolity pogląd, zgodnie z którym premie pieniężne czy też bonusy otrzymywane przez nabywcę od dostawcy za dokonanie określonego poziomu zakupów nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usługi, a ich wypłata nie kreuje odrębnej od dostawy towaru czynności objętej VAT (wyroki NSA: I FSK 1067/08; I FSK 2137/08; I FSK 308/09). W konsekwencji wypłata premii nie powinna być dokumentowana fakturą, lecz innym dokumentem księgowym. Analogiczny pogląd nie zawsze znajduje uznanie organów podatkowych, szczególnie w sytuacji, gdy premia nie jest wypłacana przez bezpośredniego sprzedawcę (stronę umowy sprzedaży), lecz przez podmiot trzeci, np. producenta.
Przykładem może być sprawa dotycząca wypłaty przez producenta premii aptekom z tytułu dokonywania przez nie określonego poziomu zakupów w hurtowniach. Organy podatkowe uznały, że pomiędzy producentem a aptekami istnieje więź o charakterze zobowiązaniowym, która na gruncie ustawy o VAT stanowić będzie świadczenie usług za wynagrodzeniem. Premia pieniężna jest wynagrodzeniem za usługi świadczone przez apteki na rzecz producenta, tzn. dokonanie zakupów określonej liczby produktów leczniczych. Z takim stanowiskiem nie zgodził się jednak WSA (sygn. akt III SA/Wa 2505/08), a następnie NSA, który w wyroku z 11 czerwca 2010 r. (sygn. akt IFSK 972/09). Zdaniem NSA z samego tylko określenia tytułu płatności wynagrodzenia (premii) oraz sposobu jego udokumentowania nie można wywodzić, że podmiot je otrzymujący świadczy usługę na rzecz płacącego. Tym samym NSA potwierdził, że niezależnie od tego, kto wypłaca premię – dostawca towaru, czy też osoba trzecia – nie podlegają one opodatkowaniu VAT.
Andrzej Dębiec, partner, kancelaria Hogan Lovells