Przy rozliczeniu podatkowym wydatków związanych ze spłatą wszelkich kredytów czy pożyczek ważne jest pojęcie tzw. skapitalizowanych odsetek. Kapitalizacja odsetek oznacza doliczenie kwoty należnych odsetek (naliczane po upływie określonego w umowie kredytowej czy pożyczkowej upływu czasu -¬¬ np. miesięcznie lub kwartalnie) do kwoty zobowiązania głównego, czyli regularnych rat. W przepisach podatkowych została przyjęta konstrukcja, że dopiero odsetki zapłacone kredytodawcy czy pożyczkodawcy stanowią koszt uzyskania przychodu pożyczkobiorcy. Przy czym, co do zasady zwrot kwoty kredytu czy pożyczki wierzycielowi jest obojętny podatkowo – kosztem podatkowym stają się z chwilą zwrotu długu (lub poszczególnych rat) wyłącznie wliczone do każdej raty skapitalizowane odsetki.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy.
W praktyce uznaje się, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione nakłady oraz wydatki związane bezpośrednio lub pośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest poprawienie wyniku finansowego oraz osiągnięcie przychodu, a także zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, o ile wydatki te nie zostały wyłączone z katalogu kosztów uzyskania przychodów, co określa art. 23 ustawy o PIT.
Wydatki związane ze spłatą kredytu, z którego środki pieniężne posłużą do zakupu nieruchomości czy jej modernizacji albo też na inny dowolny cel inwestycyjny firmy (w przypadku pożyczek hipotecznych) mają jak najbardziej związek z prowadzoną działalnością firmy, a tym samym mogą zostać zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów.
Istotne jest jednak, że przepis art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PIT stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych na spłatę pożyczek (kredytów) z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Kosztem uzyskania przychodów są też wydatki na spłatę pożyczki (kredytu) w przypadku, gdy pożyczka (kredyt) była waloryzowana kursem waluty obcej, jeżeli pożyczkobiorca (kredytobiorca) w związku ze spłatą pożyczki (kredytu) zwraca kwotę kapitału większą niż kwota otrzymanej pożyczki (kredytu) – w wysokości różnicy pomiędzy kwotą zwrotu kapitału a kwotą otrzymanej pożyczki (kredytu).
Ponadto art. 23 ust. 1 pkt 32 tej ustawy wyraźnie wyklucza możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).
Jednocześnie podkreślić trzeba, że przepisy podatkowe nie uzależniają zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu czy pożyczki od rodzaju tej pożyczki albo też terminologii stosowanej przez instytucje finansowe. Oznacza to tym samym, że także odsetki od kredytu czy pożyczki hipotecznej mogą być kosztem podatkowym, o ile zostały zapłacone i mają związek z działalnością gospodarczą.
Co istotne, nie należy zapominać o treści art. 23 ust. 1 pkt 33 ustawy o PIT, według którego nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek, prowizji i różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji.
Podsumowując odsetki (prowizje) od kredytu czy pożyczki (w tym hipotecznych) mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów pod warunkiem, że
• kredyt musi być zaciągnięty w związku z przychodami przedsiębiorcy;
• odsetki zostały zapłacone,
• odsetki nie zwiększają kosztów inwestycji.
Podstawa prawna
Art. 22 ust. 1; art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a, ust. 1 pkt 32, 33 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).