Od daty uprawomocnienia się orzeczenia sądu biegnie dla spadkobiercy miesięczny termin do złożenia zeznania podatkowego. Nie wszyscy spadkobiercy takie zeznanie muszą jednak składać.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn z tytułu dziedziczenia ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i powstaje zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 z chwilą przyjęcia spadku. W praktyce jednak organy podatkowe bazują na treści art. 6 ust. 4 ustawy, zgodnie z którym, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.
Od daty uprawomocnienia się orzeczenia sądu biegnie zatem dla spadkobiercy miesięczny termin do złożenia zeznania podatkowego. Obecnie obowiązek złożenia zeznania został określony wprost w rozdziale 4a ustawy. Zgodnie z art. 17a podatnik składa zeznanie na druku SD-3 właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, określając w nim m.in. dane spadkodawcy, w tym miejsce jego ostatniego zamieszkania, dane dotyczące przedmiotu opodatkowania, w tym nabyte rzeczy i prawa majątkowe, miejsce położenia tych rzeczy lub wykonywania praw majątkowych, wraz z ich wartością rynkową, oraz długi i ciężary obciążające nabyte rzeczy i prawa majątkowe, oraz dane nabywcy, w tym dane stanowiące podstawę zaliczenia nabywcy do grupy podatkowej, oraz wielkość nabytego udziału. W zeznaniu należy również wskazać rzeczy i prawa majątkowe nabyte od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Jeśli nabywców jest kilku, pozostali nabywcy swoje dane zamieszczają na druku SD-3A. Zeznanie podatkowe muszą podpisać wszyscy spadkobiercy.
Potrzebne dokumenty
Do zeznania powinny być dołączone dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania, tj. dokumenty potwierdzające posiadanie przez spadkodawcę tytułu prawnego do tych rzeczy lub praw oraz istnienia długów i ciężarów, obciążających nabyte rzeczy lub prawa.
Zgodnie z art. 165 par. 7 Ordynacji podatkowej, za datę wszczęcia postępowania przyjmuje się datę złożenia zeznania, organ podatkowy nie wydaje w tym przypadku postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego.
Organ podatkowy powinien zakończyć prowadzone postępowanie bez zbędnej zwłoki w sprawie wymagającej przeprowadzenia postępowania dowodowego, jednak nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.
O niezałatwieniu sprawy w terminie organ ten powinien każdorazowo zawiadomić podatnika, podając powody zwłoki oraz termin załatwienia sprawy.
Korekta formularza
Kończąc postępowanie podatkowe, naczelnik urzędu skarbowego wydaje decyzję, w której ustala zobowiązanie podatkowe na podstawie art. 21 par. 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej lub w inny sposób kończy postępowanie. Zobowiązanie podatkowe powstaje zatem z chwilą doręczenia decyzji podatnikowi, a termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia tej decyzji.
Niezadowolonemu z rozstrzygnięcia podatnikowi przysługuje prawo wniesienia odwołania od tej decyzji do organu podatkowego II instancji, tj. do dyrektora izby skarbowej w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji.
W przypadku gdy podatnik nie wykazał nabycia wszystkich rzeczy lub praw majątkowych w zeznaniu podatkowym, a następnie dowiedział się o ich nabyciu już po zakończeniu postępowania podatkowego, jest on zobowiązany do złożenia korekty zeznania podatkowego organowi, któremu złożył zeznanie podatkowe, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu. Złożenie korekty zeznania stanowi przesłankę do wznowienia przez organ podatkowy postępowania i do ponownego ustalenia podatku od spadków i darowizn. Podkreślić przy tym należy, że w takim przypadku organ podatkowy nie obciąży podatnika odsetkami za zwłokę z tego tytułu, gdyż w nowej decyzji ustali na nowo właściwą kwotę podatku. Od decyzji wydanej w trybie wznowienia postępowania przysługuje podatnikowi również odwołanie do organu podatkowego II instancji.
Zwolnienie dla rodziny
W ustawie o podatku od spadków i darowizn zostało wprowadzone zwolnienie podatkowe, które obejmuje swym zakresem nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Zwolnienie to dotyczy tylko i wyłącznie nabycia, które miało miejsce po 1 stycznia 2007 r., a więc w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia, wówczas gdy śmierć spadkodawcy nastąpiła po tej dacie i tylko wtedy, gdy nabywca zgłosi to nabycie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spad-ku na określonym druku SD-Z1.W przypadku objętym zwolnieniem nie składa się zeznania podatkowego.
KWOTY WOLNE OD PODATKU
Dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej kwota wolna od podatku wynosi 9637 zł, dla nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej - 7276 zł i dla III grupy podatkowej - 4902 zł.
PRZYKŁAD:
KIEDY TRZEBA ZŁOŻYĆ ZEZNANIE PODATKOWE
Spadkodawca zmarł 3 stycznia 2007 r. Postanowienie sądu uprawomocniło się 28 marca 2007 r. Dziedziczą na podstawie testamentu córka, zięć i siostrzeniec. Czysta wartość spadku wynosi 40 tys. zł.
  •  córka (I grupa podatkowa) - udział 3/5 o wartości 24 tys. zł - w całości objęty zwolnieniem na podstawie art. 4a ustawy, pod warunkiem złożenia zgłoszenia SD-Z1 w terminie do dnia 28 kwietnia 2007 r.;
  •  zięć (I grupa podatkowa) - udział 1/5 o wartości 8 tys. zł - wartość mieści się w kwocie wolnej, nie ma obowiązku złożenia zeznania ani zgłoszenia;
  •  siostrzeniec (II grupa podatkowa) - udział 1/5 o wartości 8 tys. zł - obowiązek złożenia zeznania SD-3 w terminie do 28 kwietnia 2007 r.
WAŻNE!
Jeśli kilka osób nabywa spadek, zeznanie podatkowe na formularzu SD-3 podpisują wszyscy spadkobiercy. Zeznanie składa tylko jeden podatnik.
JOLANTA NOWAK
pracownik administracji podatkowej