Ostatnia nowelizacja ustawy o VAT zmodyfikowała przepisy dotyczące importu usług, a ściśle rzecz biorąc zakres przypadków, w których podatnikiem jest nabywca usługi. Na co należy tutaj zwrócić szczególną uwagę?
TOMASZ MICHALIK
doradca podatkowy, partner MDDP
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT przed nowelizacją podatnikami były osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju. Istotne jest, że ustawodawca nie odnosił się do przypadku posiadania przez zagranicznego usługodawcę stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski. Było to okolicznością pozbawioną znaczenia.
Obecnie podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania albo pobytu na terytorium kraju. Oznacza to, że podatnikami nie są podmioty będące nabywcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby, ale mających stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju. Jeżeli więc usługi reklamowe albo inne niematerialne są wykonywane przez podmiot zagraniczny mający w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności (może to być np. oddział) to przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 nie znajdzie zastosowania. W konsekwencji jedynym podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku wynikającego ze świadczenia tego rodzaju usług będzie podatnik zagraniczny. Warto zauważyć, że z punktu widzenia konstrukcji art. 17 ust. 1 pkt 4 nie ma znaczenia to, czy usługa jest wykonywana przez podmiot zagraniczny przy wykorzystaniu stałego miejsca prowadzenie działalności w Polsce. W istocie o niemożności rozliczenia podatku przez polskiego usługobiorcę decyduje sam fakt posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce przez podmiot zagraniczny. To zaś oznacza, że polski usługobiorca nie musi w ogóle wiedzieć, czy podmiot zagraniczny świadczący na jego rzecz usługę ma w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności czy nie – w konsekwencji może rozliczyć podatek nie będąc do tego zobowiązanym. Ponieważ podatek od importu usług stanowi dla podatnika podatek naliczony, w związku z tym podatnik taki ryzykuje konieczność korekty odliczenia podatku naliczonego, gdyby okazało się, że nie był zobowiązany do rozliczenia podatku od importu usług. Podatnik powinien zatem dla własnego bezpieczeństwa podjąć próbę ustalenia, czy jego zagraniczny kontrahent ma w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności.