Wierzytelności nieściągalnych nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów. Ustawa przewiduje jednak kilka warunków od tej reguły.
W okresie kryzysu gospodarczego wiele firm może mieć kłopoty ze ściąganiem należności od swoich odbiorców. Zaległości mogą spowodować problemy finansowe, a nawet zagrozić płynności finansowej firmy. Zgodnie z obowiązującym prawem negatywnym konsekwencjom można zapobiec, a przynajmniej je ograniczyć. W niektórych sytuacjach jest bowiem możliwe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów nieściągalnych wierzytelności.

Zaległość będzie kosztem

Artykuł 23 ust. 1 pkt 20 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wierzytelności odpisanych jako nieściągalne. Wyjątkiem są jednak tego rodzaju wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została uprawdopodobniona. Oznacza to, że kosztem podatkowym mogą być wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana.

Ważne udokumentowanie

Możliwe formy dokumentowania nieściągalności wierzytelności określają przepisy art. 23 ust. 2 ustawy o PIT. Zgodnie z jego treścią za wierzytelności nieściągalne uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:
● postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego,
● postanowieniem sądu o:
- oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub
- umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, lub
- ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku,
● protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.



Trzeba pamiętać, że wymienione wyżej dokumenty stanowią katalog zamknięty. Oznacza to, że tylko one mogą umożliwić podatnikowi zaliczenie wierzytelności nieściągalnych do podatkowych kosztów uzyskania przychodów. Udokumentowanie nieściągalnych wierzytelności w inny sposób nie daje prawa do zaliczenia ich wartości do kosztów.

Kosztem kwota netto

Zaznaczyć trzeba, że kosztem uzyskania przychodów może być kwota netto (bez należnego podatku od towarów i usług) nieściągalnych wierzytelności, które chcemy odpisać.
W myśl art. 14 ust. 1 ustawy o PIT za przychód z działalności uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Ponadto u podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych VAT za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny VAT. Jeśli zatem w kwocie nieściągalnej wierzytelności znajduje się podatek od towarów i usług, to do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wyłącznie wierzytelność w kwocie netto, czyli w kwocie pomniejszonej o ten podatek.
WARUNKI ZALICZENIA DO KOSZTÓW
Wierzytelności nieściągalne mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów jedynie w sytuacji, gdy spełnione zostaną dwa warunki:
● wierzytelność ta została uprzednio zarachowana jako przychód należny w myśl art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
● nieściągalność tej wierzytelności została uprawdopodobniona.
Podstawa prawna
● Art. 23 ust. 1 pkt 20, art. 23 ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).