Środki wpłacane przez pracodawcę na konto towarzystwa ubezpieczeniowego z tytułu umowy o wyręczenie (zobowiązanie pracodawcy do płacenia za pracownika składki ubezpieczenia na życie) należy uznać za opodatkowane przychody pracownika ze stosunku pracy.

STAN FAKTYCZNY
Podatniczka od 1992 roku była zatrudniona na stanowisku szefa produkcji. Spór związany był z umową ubezpieczenia na życie, jaką zawarła ona z jednym z towarzystw ubezpieczeniowych. Wkrótce potem pracodawca zawarł z podatniczką umowę o wyręczenie, na mocy której zobowiązał się do wyręczenia jej w zapłacie składek ubezpieczeniowych wobec ubezpieczyciela. Wątpliwości, które musiał rozstrzygnąć Sąd Najwyższy, dotyczyły obowiązku odprowadzania składek ZUS i podatku od kwot wpłacanych przez pracodawcę.
UZASADNIENIE
Sąd Najwyższy przypomniał, że zgodnie z przepisami podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych stanowi przychód. Przychodem tym jest przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Przepisy ustawy o systemie ubezpieczenia społecznego odsyłają w zakresie dotyczącym podstawy wymiaru składek do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jak zauważył Sąd Najwyższy, w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku pracy uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności przychodami ze stosunku pracy są wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Z kolei art. 11 tej ustawy definiuje jako przychody otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest więc przyrost czystego majątku uzyskany przez podatnika w ciągu roku podatkowego.
W ocenie Sądu Najwyższego przejęcie przez pracodawcę zaciągniętego przez pracownika obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie na życie powoduje, że majątek pracownika się zwiększa. Fakt zapłaty przez pracodawcę składek za pracownika nie ma na celu rekompensaty pracownikowi jakichkolwiek wydatków związanych z wykonywaniem pracy. Przemawia to za uznaniem świadczenia z umowy o wyręczenie za przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ponadto z treści zawartej umowy o wyręczenie wynika jednoznacznie, że stronami tej umowy są pracodawca i pracownik, zaś ocena okoliczności stanu faktycznego niniejszej sprawy prowadzi do wniosku, że gdyby zainteresowana nie była pracownikiem wnioskodawcy, nie doszłoby do zawarcia umowy o wyręczenie. Umowa ta obowiązywała również tylko przez okres zatrudnienia zainteresowanej u wnioskodawcy.
Wyrok SN z 5 marca 2007 r.
SYGN. AKT I UK 282/06, niepublikowany
ALEKSANDRA TARKA