Spółki dla celów bilansowych muszą przyjąć sposób amortyzacji, który odzwierciedli okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego.
Podczas badania sprawozdań finansowych biegli rewidenci napotykają nieprawidłowości, które mogą wpłynąć na wykazywany przez spółki wynik finansowy.
Jednym z takich błędów według Marcina Solskiego, menedżera w dziale Audytu, Ernst & Young, jest automatyczne stosowanie tych samych stawek, a czasem i metod amortyzacji dla celów podatkowych i bilansowych. Przykładowo spółki przyjmują podatkowe metody amortyzacji, dopuszczające stosowanie współczynników powiększających odpisy amortyzacyjne niektórych środków trwałych dla celów rachunkowych.
- Zwykle taka praktyka ma na celu ograniczenie kosztów i zakresu prac księgowych - twierdzi nasz rozmówca. Wyjaśnia jednak, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych szczegółowo określa stawki amortyzacyjne, zarówno dla nowych, jak i używanych środków trwałych. W wielu przypadkach nie odzwierciedlają one jednak ekonomicznego zużycia środków trwałych, czego wymaga ustawa o rachunkowości. Przy ustalaniu sposobu amortyzacji nakazuje ona uwzględnić m.in. tempo postępu techniczno-ekonomicznego, wydajności środka trwałego czy przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto. Jak twierdzi ekspert oznacza to, że koszty amortyzacji związane z użytkowaniem danego środka trwałego w księgach rachunkowych powinny być rozpoznawane przez ten sam okres co korzyści płynące z użytkowania tego środka trwałego. Okres ten powinien zostać oszacowany przez zarząd spółki na dzień wprowadzenia środka trwałego do ewidencji bilansowej i podlegać weryfikacji w kolejnych okresach sprawozdawczych. Marcin Solski przypomina więc, że odpowiedzialność w tym zakresie ciąży na zarządzie, a zmiany stawek amortyzacyjnych, w razie konieczności, dokonuje się od początku kolejnego roku obrotowego.
Warto pamiętać, że skutkiem stosowania podatkowych stawek amortyzacji dla celów rachunkowości może być niewspółmierność przychodów i kosztów. W przypadku ujmowania w ewidencji księgowej zbyt dużych odpisów amortyzacyjnych przedstawiony w rachunku zysków i strat wynik finansowy może zostać zaniżony i odwrotnie.
Agnieszka Pokojska