Zwolnienie z opodatkowania pożyczek udzielanych przez wspólników spółkom kapitałowym może uprościć finansowanie spółek kapitałowych. Korzyści nie odczują jednak spółki osobowe. Taka pożyczka nadal podlega PCC.
Jednym ze skutków ostatniej nowelizacji ustawy o PCC jest zwolnienie z tego podatku pożyczek udzielonych spółkom kapitałowym - spółkom z o.o. lub spółkom akcyjnym przez ich udziałowców lub akcjonariuszy. Jednocześnie zaznaczyć trzeba, że wprowadzone zwolnienie nie obejmuje pożyczek udzielonych przez wspólników spółkom osobowym. Pożyczka udzielona spółce przez wspólnika jako czynność cywilnoprawna objęta jest podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC), którą kwalifikuje się jako zmianę umowy spółki. (art. 1 ust. 3 PCC).

Zmiana umowy spółki

Od początku 2009 roku zmienione przepisy ustawy o PCC przestają traktować udzielenie pożyczki spółce kapitałowej przez jej udziałowca lub akcjonariusza za zmianę umowy spółki, co do tej pory stanowiło podstawę do opodatkowania PCC. Przyjęcie takiej regulacji w zakresie pożyczek dla spółek kapitałowych oznacza powrót do rozwiązań obowiązujących przed 2007 rokiem. Do 31 grudnia 2006 r., podobnie jak obecnie pożyczki wspólników na rzecz spółek kapitałowych, nie stanowiły bowiem zmiany umowy spółki. Za zmianę umowy spółki w przypadku spółek kapitałowych uważane jest obecnie tylko podwyższenie kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty.
Natomiast w odniesieniu do spółek osobowych pożyczka udzielona spółce przez wspólnika w dalszym ciągu traktowana jest jako zmiana umowy spółki, podobnie jak: wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki albo podwyższenie kapitału zakładowego, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania.
Co do zasady pożyczki udzielane spółce przez jej wspólników uważane są za zmianę umowy spółki, ale opodatkowaniu podlegają zmiany tych umów wyłącznie, gdy siedziba spółki znajduje się na terytorium Polski. Jeżeli w chwili zawarcia umowy pożyczki między wspólnikiem a spółką pieniądze lub inne rzeczy będące przedmiotem pożyczki znajdują się poza granicami Polski, obowiązek zapłaty podatku i tak powstanie - związany jest on bowiem z miejscem siedziby spółki.

Zapłata PCC

Kodeks cywilny określa, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Na podstawie przepisów o PCC obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli zawarcia umowy pożyczki lub przeniesienia własności rzeczy lub pieniędzy na spółkę. W przypadku zmiany umowy spółki stawka PCC wynosi 0,5 proc. od kwoty pożyczonych pieniędzy lub wartości pożyczonych rzeczy oznaczonych co do gatunku. W przypadku umowy spółki obowiązek podatkowy ciąży na spółkach.
Podatnicy są obowiązani, co do zasady, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie PCC, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika. Dowód wpłaty, oprócz danych identyfikujących podatnika, powinien zawierać datę dokonania czynności cywilnoprawnej oraz jej przedmiot. Organem właściwym w sprawach umowy spółki jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę spółki.
JAK TO ZROBIĆ...
Czy trzeba zapłacić podatek
PROBLEM: Wspólnik mieszkający w Szwajcarii chce pożyczyć spółce z o.o. mającej siedzibę w Warszawie pieniądze. Czy spółka musi zapłacić podatek od tej pożyczki?
ROZWIĄZANIE: Po 1 stycznia 2009 r. pożyczka udzielona spółce kapitałowej przez jej wspólnika jest zwolniona z podatku. Opodatkowaniu PCC podlegały pożyczki udzielane spółkom kapitałowym przez ich wspólników od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., które prawo traktowało wówczas jako zmiana umowy spółki. W omawianym przypadku podatek wystąpiłby, gdyby wspólnik - nawet z zagranicy, zamierzał pożyczyć pieniądze spółce osobowej mającej siedzibę w Polsce. Aktualnie pożyczki udzielane przez wspólników spółkom osobowym przepisy kwalifikują jako zmianę umowy spółki, stanowiącą czynność podlegającą PCC.
Podstawa prawna
• Ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 68, poz. 450 z późn. zm.).
• Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
• Ustawa z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037).