Poszerzony skład NSA odpowie, czy wspólnicy spółek komandytowo-akcyjnych przekształconych w osobowe w trakcie przedłużonego roku obrotowego musieli płacić podatek od zysku niepodzielonego.
Taką decyzję podjął wczoraj zwykły trzyosobowy skład Naczelnego Sądu Administracyjnego, powołując się na rozbieżności w orzecznictwie.
Pytanie ma związek ze zmianą przepisów o PIT i CIT, które do końca 2013 r. przewidywały, że spółka komandytowo-akcyjna nie jest podatnikiem CIT (byli nimi jedynie wspólnicy). Od 1 stycznia 2014 r. SKA stały się nim, co oznaczało, że opodatkowani byli i wspólnicy (PIT), i spółka (CIT).
Przepisy przejściowe zawarte w nowelizacji umożliwiały jednak stosowanie starych regulacji, pozwalających na opodatkowanie wyłącznie wspólników, do czasu zakończenia roku podatkowego. Wiele SKA miało jednak łamany rok podatkowy, który nie pokrywał się z kalendarzowym. W efekcie mogły stosować stare zasady opodatkowania również po 1 stycznia 2014 r. (w praktyce do końca roku obrotowego, który rozpoczął się przed 12 grudnia 2013 r.).
Ta sama nowelizacja przewidywała, że od 1 stycznia 2014 r. niepodzielone zyski z lat ubiegłych niewypłacone wspólnikom staną się ich dochodem podlegającym opodatkowaniu w momencie przekształcenia SKA w inną spółkę osobową (art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy o PIT). Przed zmianami takie zyski na moment przekształcenia nie były opodatkowane.
Spory, które wciąż się toczą przed sądami, dotyczą tego, czy wspólnicy takich SKA (z łamanym rokiem podatkowym), które miały niepodzielone zyski z lat ubiegłych, powinni wykazać przychód z zysków kapitałowych od tych niepodzielonych zysków, gdy już po 1 stycznia 2014 r. SKA zostały przekształcone w inne spółki osobowe – np. jawną lub komandytową. Podatnicy twierdzą, że nie. I uzasadniają, że takie przekształcenie należy traktować jako transformację jednej spółki osobowej w inną, a wspólnicy, nie powinni mieć przychodu. Z taką wykładnią zasadniczo zgodził się NSA w wyroku z 11 sierpnia 2017 r. (sygn. akt II FSK 1938/15).
Innego zdania były jednak fiskus i NSA w innych wyrokach (m.in. w wyrokach z 24 stycznia 2017 r., sygn. akt II FSK 4011/14 i II FSK 3948/14, oraz z 7 października 2016 r. sygn. akt II FSK 537/15 i II FSK 538/15). Organ i sąd twierdziły, że w przypadku gdy w dniu przekształcenia spółki komandytowo-akcyjnej w inną spółkę osobową wystąpią niewypłacone zyski powstałe w czasie funkcjonowania SKA, to ich wartość przypadająca na akcjonariusza stanowić będzie dochód (przychód) z kapitałów pieniężnych, od którego trzeba zapłacić podatek. Do wspólników nie mają więc zastosowania zasady opodatkowania sprzed nowelizacji, która weszła w życie 1 stycznia 2014 r.
Kto ma rację w tym sporze i która wykładnia była prawidłowa, rozstrzygnie teraz Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale 7 sędziów.
OPINIA
Część sądów stosowała wykładnię profiskalną
Nowelizacja z 8 listopada 2013 r. pozwalała na to, by na warunkach w niej określonych część spółek zachowało swój status fiskalny jeszcze po 1 stycznia 2014 r. (o ile nie zakończył się ich rok obrotowy). Dzięki temu część SKA nie było jeszcze podatnikami nawet do końca października 2015 r., ale zdaniem przedstawicieli fiskusa i części sądów wydłużenie takie dotyczy wyłącznie spółek, a ich właścicieli już nie. Jak to możliwe, skoro takie podmioty nie były jeszcze podatnikami CIT?
W obec braku jednolitej wykładni skład orzekający NSA uznał, że potrzebna jest w tym zakresie uchwała. Jest to zaskakujące wobec faktu, iż logiczne zdaje się być to, że skoro SKA w momencie przekształcenia nie była jeszcze podatnikiem CIT, to konsekwentnie również jej właściciele nie powinni uzyskiwać w tym okresie przychodów z tytułu udziałów w zysku osoby prawnej. Jak się wydaje, jest to kolejny przypadek, w którym próbuje się naprawiać błąd prawodawcy wykładnią. Jest to o tyle zaskakujące, że przecież „niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika” . ⒸⓅ
ORZECZNICTWO
Postanowienie NSA z 23 sierpnia 2017 r., sygn. akt II FSK 1897/15.