Co do zasady, otrzymanie darowizny lub nabycie spadku wiąże się z koniecznością uiszczenia podatku. Nie każdy obdarowany jest jednak zobowiązany do zapłaty.
Obowiązkowi podatkowemu podlegają osoby fizyczne, które nabyły majątek w drodze spadku, w przypadku gdy jego wartość przekracza kwotę wolną od podatku. Obowiązek podatkowy powstaje, co do zasady, z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.
Co podlega opodatkowaniu?
Ustawa o podatku od spadków i darowizn wymienia szereg okoliczności, które zobowiązują do uiszczenia podatku. Zobowiązany do zapłaty jest podatnik, który nabył majątek w drodze:
- dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego
- darowizny, polecenia darczyńcy
- zasiedzenia
- nieodpłatnego zniesienia współwłasności
- zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu
- nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności
Zwolnienie dla najbliższych
Z całkowitego zwolnienia z podatku od darowizn i spadków można skorzystać w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny przez małżonka, zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków),wstępnych (rodziców, dziadków), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Obdarowany zostanie zwolniony z podatku pod warunkiem, że w ciągu 6 miesięcy od dnia nabycia darowizny zgłosi nabyte rzeczy lub prawa majątkowe fiskusowi. W przypadku darowizny środków pieniężnych obdarowany powinien dodatkowo udokumentować ich otrzymanie dowodem przekazania środków na rachunek płatniczy, w banku lub w spółdzielczej, kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym (jeżeli wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę wolną od podatku).
Kiedy nie trzeba zgłaszać faktu otrzymania darowizny? Obowiązek ten nie obejmuje przypadków, gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty wolnej od podatku (obecnie 9637 zł). Nie trzeba także zgłaszać faktu otrzymania darowizny, gdy ta została przekazana na podstawie zawartej umowy w formie aktu notarialnego.
Podobne zasady obowiązują w przypadku otrzymania spadku. Wówczas najbliższa rodzina może skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku pod warunkiem zgłoszenia spadku w urzędzie skarbowym w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza lub wydania europejskiego poświadczenia dziedziczenia. Podobnie jak w przypadku darowizny, otrzymania spadku nie trzeba zgłaszać w przypadku gdy jego wartość nie przekracza wysokości kwoty wolnej od podatku.
Kwota wolna
Co do zasady, nabycie majątku w drodze spadku czy darowizny nie podlega opodatkowaniu, o ile wartość spadku czy darowizny nie przekracza kwoty wolnej od podatku. Ta wynosi odpowiednio:
- Dla osób należących do I grupy podatkowej (małżonek, wstępni, zstępni, pasierb, ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa)- 9637 zł
- Dla osób należących do II grupy podatkowej (zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych)- 7276 zł
- Pozostali nabywcy tj. osoby należące do III grupy podatkowej -4902 zł
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn
