Trzy pytania do MICHAŁA BERNATA, doradcy podatkowego w Wardyński i Wspólnicy, Czy odliczenie podatku naliczonego jest traktowane jako fundamentalne prawo podatników?
Odpowiedź na to pytanie w kontekście szerszym niż krajowy wymaga przekrojowego spojrzenia na systemy podatkowe nowych państw członkowskich UE, ale także na regulacje i praktykę państw starej Unii. Chociaż zasada neutralności VAT wiąże krajowego ustawodawcę, dla organów podatkowych pozostaje w praktyce jedynie ogólnym postulatem, który ustępuje pierwszeństwa szczególnym zapisom prawa krajowego oraz dość restrykcyjnej praktyce fiskalnej.
Czy sytuacja w nowych państwach UE odbiega od tej w państwach starej Unii?
Procesy dostosowania VAT w nowych państwach członkowskich nie uległy jeszcze zakończeniu. Podkreślenia wymaga wysiłek, jaki państwa członkowskie, zwłaszcza nowe, podjęły w celu dostosowania swojego systemu VAT do europejskiego standardu w zakresie odliczalności VAT. Zagadnienie to będzie przedmiotem jednej z sesji w trakcie konferencji International Fiscal Association „Effect of accession. Insights into a possible common future for new EU member state domestic tax systems”, która rozpoczyna się 26 listopada 2009 r. w Warszawie. Wydarzenie to stanowić będzie okazję do dyskusji dla sędziów, urzędników Komisji Europejskiej, przedstawicieli administracji i nauki prawa oraz praktyków z UE.
Jakie są widoki na wzmocnienie zasady neutralności VAT?
Krokiem w tym kierunku będą nowe zasady opodatkowania usług świadczonych pomiędzy przedsiębiorcami, które wchodzą w życie na terytorium całej Unii z 1 stycznia 2010 r. Ograniczona zostanie liczba przypadków, w których przedsiębiorca nabywający usługi w innym państwie UE jest zmuszony poddać się dość kłopotliwej i długotrwałej procedurze zwrotu VAT dla podmiotów zagranicznych. Coraz szersze zastosowanie mechanizmu samonaliczania podatku (reverse charge) jest zresztą obecnie dyskutowane jako jeden z możliwych kierunków rozwoju systemu VAT w przyszłości.