Rozmawiamy z ELŻBIETĄ LUTOW, ekspertem ze Związku Rzemiosła Polskiego - Związek Rzemiosła Polskiego wystąpił do ministra finansów, aby ten walczył w ramach UE o możliwość stosowania w Polsce obniżonych stawek VAT na niektóre usługi lokalne, w tym: motoryzacyjne, szklarskie, pralnicze i fotograficzne świadczone dla prywatnych konsumentów.
• W związku z trwającymi w ramach Unii Europejskiej pracami legislacyjnymi nad projektem zmian dyrektywy w zakresie stawek obniżonych podatku od wartości dodanej Związek Rzemiosła Polskiego (ZRP) wystąpił do ministra finansów, aby obniżone stawki VAT mogły być stosowane na niektóre usługi pracochłonne. Jakie dokładnie?
- Zaproponowaliśmy umożliwienie stosowania obniżonych stawek VAT - w dodatkowych kategoriach usług świadczonych lokalnie, a niewchodzących dotychczas w zakres załącznika nr III do dyrektywy podatkowej: w usługach motoryzacyjnych, szklarskich, pralniczych i fotograficznych świadczonych dla prywatnych konsumentów.
• Dlaczego teraz ZRP zwrócił się do ministra finansów?
- Jak wynikało z harmonogramu prac Komisji Gospodarczej UE decyzje w tej sprawie miały zapaść w marcu bieżącego roku, dlatego zwróciliśmy się do Ministerstwa Finansów z prośbą o wzięcie pod uwagę przy prezentowaniu stanowiska rządu w dalszej dyskusji na temat obniżonych stawek VAT propozycji zgłaszanych przez ZRP. Wystąpienie ZRP zostało przekazane ministrowi finansów 3 lutego. Wówczas nie wiedzieliśmy jeszcze o przesunięciu debaty unijnej i że raczej w najbliższej przyszłości nie ma dużych szans na wprowadzenie preferencji podatkowych dla kolejnych usług lokalnych, m.in. z powodu braku jednomyślności wśród państw członkowskich na temat listy usług uprawniającej do obniżonego VAT.
• Czy brak jednomyślności nie oznacza końca prac w tym zakresie?
- Mamy jednak nadzieję, że brak jednomyślności nie oznacza, że nie będą prowadzone już żadne prace w tym zakresie. Na pewno dyskusja zostanie wznowiona, więc warto, żeby MF znało stanowisko rzemiosła.
• Dlaczego akurat na te usługi stosowanie obniżonych stawek VAT jest ważne?
- Są to usługi z nielicznych już branż rzemieślniczych, które zdołały się utrzymać na - trudnym dla małych firm - globalnym rynku, gdzie względnie tanie wyroby przemysłowe albo z drugiej strony - drogie części zamienne - spowodowały zanik większości usług naprawczych. Ale co nie oznacza, że właśnie te usługi są w świetnej kondycji i nie potrzebują żadnego wsparcia.
Wybierając te usługi, braliśmy pod uwagę odmienne tradycje i sytuację w krajach członkowskich, w których usługi istotne w warunkach polskich mogą nie mieć takiego znaczenia w innych krajach. Na przykład Polska nie jest zainteresowana obniżką VAT na usługi pomocy domowych czy zagospodarowania krajobrazu, a takie były propozycje. Pierwsze są to usługi wykonywane raczej w warunkach samozatrudnienia lub zatrudnienia przez zleceniodawcę i wówczas VAT albo ich nie dotyczy, albo korzystają ze zwolnienia podmiotowego. Drugie nie należą natomiast do usług pierwszej potrzeby.
Usługi zaproponowane przez ZRP spełniają wszystkie kryteria brane pod uwagę przy ocenie objęcia możliwością stosowania obniżonego VAT: pracochłonność i lokalność ich świadczenia. Lokalność i ukierunkowanie na prywatnego konsumenta gwarantuje, że ewentualne obniżenie VAT nie spowoduje zakłóceń konkurencji i funkcjonowania rynku wewnętrznego.
• Rozumiem, że niższy VAT to korzyści dla przedsiębiorców.
- W usługach pralniczych i fotograficznych obniżenie VAT może przynieść określone korzyści gospodarcze. Obniżka cen może skłonić konsumentów do przejścia z działalności wykonywanej w gospodarstwach domowych oraz w szarej strefie do działalności zlecanej firmom. W usługach motoryzacyjnych - w warunkach kryzysu - należy się spodziewać zdecydowanego ograniczenia zakupu nowych samochodów i zastępowania ich używanymi lub wydłużoną eksploatacją posiadanych aut. Spowoduje to zwiększenie zapotrzebowania na usługi naprawcze w tej branży - często z uwagi na koszty - wykonywane w szarej strefie. Aby zachęcić klientów do zlecania napraw w legalnie działających firmach zaproponowaliśmy obniżkę VAT.
• A co z VAT na usługi budownictwa mieszkaniowego?
- Związek oczywiście popiera projektowane wprowadzenie na stałe do dyrektywy podatkowej obniżonych stawek VAT na usługi związane z budownictwem mieszkaniowym oraz dostawę i budowę budynków mieszkalnych, które są wykonywane nie tylko w ramach polityki społecznej. Obecnie przepisy pozwalają na stosowanie obniżonej stawki VAT do remontów i napraw budynków mieszkalnych (nie objętych polityką społeczną) do 31 grudnia 2010 r.
• W związku z kryzysem gospodarczym np. Wielka Brytania rozważa likwidację wszystkich obniżonych stawek VAT w swoim kraju, ale obniżkę stawki podstawowej z 17,5 do 15 proc. Czy gdyby taki pomysł pojawił się w Polsce, ZRP poparłby go?
- Sądzę, że tak. Uważamy, że 22-proc. stawka podstawowa VAT jest stanowczo za wysoka i na pewno należałoby ją sukcesywnie obniżać. Ewentualną propozycję o ograniczeniu zakresu stawek preferencyjnych można uznać za uzasadnioną, tylko pod jednym warunkiem, że zmiany wysokości stawek będą odbywały się w drodze dwustronnego ich zbliżania - poprzez podwyższanie stawek obniżonych i stopniowe zmniejszanie stawki 22 proc. Oczywiście z zachowaniem - z powodów społecznych - niektórych, nielicznych uprawnień do zwolnień, np. w usługach: ochrony zdrowia, administracji publicznej, edukacji czy kultury.
Elżbieta Lutow, ekspert ze Związku Rzemiosła Polskiego
• ELŻBIETA LUTOW
dyrektor Zespołu Przedsiębiorczości i Ekonomiki Rzemiosła w Związku Rzemiosła Polskiego