Resort finansów opublikował projekt objaśnień do przepisów o grupach VAT. Do 29 lipca br. czeka na uwagi.
Przypomnijmy, że przepisy o grupach VAT wejdą w życie od 1 stycznia 2023 r. Pierwotnie miały obowiązywać od 1 lipca br., ale ostatecznie termin ten został przesunięty o pół roku nowelizacją niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez KAS (Dz.U. z 2022 r. poz. 1301).
Podatkowe grupy VAT będą mogły rozliczać się jako jeden podatnik, a więc składać jeden JPK_VAT, obejmujący wszystkie transakcje zakupowe oraz sprzedażowe jej członków i wpłacać podatek za wszystkie podmioty tworzące grupę.
Wokół nowych przepisów pojawiło się wiele niejasności. Niektóre z nich sygnalizowaliśmy w artykule „Są wątpliwości dotyczące grup VAT” (DGP nr 65/2022).
Dlatego już teraz MF pracuje nad objaśnieniami podatkowymi w tym zakresie. Uwagi do projektu można przesyłać na adres: grupyVATkonsultacje@mf.gov.pl.
Nadal jednak projekt nie rozwiewa wszystkich wątpliwości.
Czy to MDR
Przykładowo z projektu objaśnień nie wynika, czy samo utworzenie grupy VAT może być uznane za schemat podatkowy, o którym trzeba byłoby informować szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Na ten problem zwrócił uwagę we wspomnianym artykule Roman Namysłowski, partner zarządzający Crido.
Część doradców jest zdania, że w tym przypadku nie ma mowy o MDR, część uważa przeciwnie – że to całkiem prawdopodobne. Przykładowo prof. Witold Modzelewski ostrzegł we wpisie na stronie internetowej (isp-modzelewski.pl), że „grupy VAT będą agresywnym schematem podatkowym”.
W projekcie objaśnień Ministerstwo Finansów odniosło się jedynie do sytuacji, gdy członek grupy VAT jest korzystającym ze schematu podatkowego. Wówczas przepisy o MDR stosuje się odpowiednio – instruuje resort. Wyjaśnia więc, że jeżeli członek grupy dokonywał jakichkolwiek czynności będących elementem schematu lub uzyskiwał wynikającą z niego korzyść podatkową, to informacje na ten temat przekaże szefowi KAS w terminie złożenia deklaracji podatkowej dotyczącej tego samego okresu rozliczeniowego grupy VAT.
Interpretacje indywidualne
W projekcie objaśnień MF znalazły się szczegółowe wytyczne dotyczące stosowania wiążącej informacji stawkowej przez całą grupę VAT. Eksperci narzekają natomiast na brak równie szczegółowych objaśnień dotyczących zastosowania interpretacji indywidualnych. Resort napisał jedynie, że grupie VAT będzie przysługiwać ochrona związana z zastosowaniem się przez nią do interpretacji indywidualnej wydanej przed powstaniem grupy, na wniosek podmiotu planującego jej utworzenie, w zakresie działalności tej grupy VAT. To jednak wynika wprost z art. 14n par. 1 pkt 1b ordynacji podatkowej.
– Nie wiadomo natomiast, czy chodzi tylko o interpretacje, o które dana spółka wystąpiła przed założeniem grupy z myślą o jej utworzeniu, czy również o te, które uzyskała tylko dla siebie, zanim w ogóle powstał pomysł utworzenia grupy – zwraca uwagę Marek Przybylski, doradca podatkowy, radca prawny i menedżer w MDDP.
Dodaje, że to niejedyny przypadek, gdy w projekcie objaśnień resort cytuje tylko przepisy, bez wyjaśnienia ich praktycznego zastosowania.
Rozliczenie VAT
Szczegółowo omówione zostały w projekcie objaśnień rozliczenia VAT w grupie.
Wątpliwości ekspertów budzi jednak fragment o rozliczeniu samochodów użytkowanych dla celów mieszanych przez podmioty publiczne. „W przypadku gdy samochód będzie wykorzystywany również do celów prywatnych, wyliczona zgodnie z prewspółczynnikiem kwota podatku naliczonego powinna zostać pomniejszona o 50 proc.” – napisało MF na stronie 24 projektu.
– Wynika to z tego, że co do zasady jednostki sektora finansów publicznych (np. samorządy), ale również organizacje społeczne, niektóre spółki czy stowarzyszenia odliczają VAT od wydatków „mieszanych” do wysokości tzw. prewspółczynnika VAT, zgodnie z art. 86 ust. 2a–2h ustawy o VAT – tłumaczy Marek Przybylski.
Zwraca jednak uwagę, że w sprawie samochodów zaczęły pojawiać się już pierwsze wyroki podważające wykładnią fiskusa. Przykładem jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 24 czerwca 2022r. (sygn. akt III SA/Wa 2905/21, nieprawomocny). Sąd uznał, że jednostki mogą pominąć prewspółczynnik VAT i odliczać od wydatków samochodowych połowę VAT bez dodatkowych obostrzeń.
Zastrzeżenia eksperta budzi również odwołanie się do broszury z 17 lutego 2016 r., która zawiera wyjaśnienia w zakresie stosowania prewspółczynnika. – Zastosowanie tej broszury nie daje żadnej ochrony prawnej – zwraca uwagę Marek Przybylski.
Nadużycie prawa
Wątpliwości budzą też wyjaśnienia dotyczące nadużycia prawa (art. 5 ust. 4 i 5 ustawy o VAT).
– Nie wiadomo, czy fiskus może zakwestionować tylko transakcje, które byłyby nadużyciem prawa, czy również powstanie i działalność całej grupy jako nadużycie. Fragment na stronie nr 42 jest w tym zakresie bardzo niejasny – mówi ekspert MDDP i uważa, że należy to doprecyzować.
Rejestracja grupy
W projekcie objaśnień resort finansów wyjaśnił, że spółki chcące utworzyć grupę VAT powinny, oprócz formularza VAT-R, przedstawić naczelnikowi urzędu skarbowego również zbiory dokumentów i informacji wykazujących występowanie wszystkich rodzajów powiązań. Ma to usprawnić proces rejestracji, ponieważ naczelnik urzędu skarbowego nie będzie musiał występować o uzupełnienie informacji w tym zakresie.
Podzielona płatność
Ministerstwo wskazuje też, jak stosować w grupie VAT mechanizm podzielonej płatności. Wyjaśnia, że przepisy nie zawierają specjalnych rozwiązań w tym zakresie, więc należy stosować zasady ogólne. W związku z tym uwolnienie środków zgromadzonych na rachunku VAT będzie możliwe po uzyskaniu zgody naczelnika urzędu skarbowego.
Wniosku w tej sprawie nie będzie jednak składać członek grupy, lecz ona sama jako podatnik, mimo że w myśl prawa bankowego posiadaczem rachunku VAT w dalszym ciągu jest członek grupy – podkreśla resort.
– Dobrym rozwiązaniem byłaby możliwość przesuwania środków między rachunkami VAT spółek. To na pewno zachęciłoby do tworzenia grup VAT – zasugerował na łamach DGP Roman Namysłowski we wspomnianym artykule.
Co prawda w projekcie objaśnień resort o tym nie wspomina, ale przypomnijmy, że pracuje nad spełnieniem tego postulatu. Stosowna zmiana ma zostać wprowadzona nowelizacją ustawy o VAT, zwanej potocznie SLIM VAT 3. Umożliwi ona przekazywanie środków z rachunku VAT na rachunek VAT przedstawiciela grupy, aby ten wpłacił do urzędu skarbowego należne podatki. Pisaliśmy o tym w artykule „Fiskus gotów na SLIM VAT 3 oraz uszczelnienie pakietu e-commerce”. Projekt zmian w tym zakresie został jednak dopiero wpisany do rządowego planu prac.
