Wynika to z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytanie DGP (patrz ramka).
Problem ze składaniem czynnego żalu powstał 1 października br., gdy weszły w życie przepisy dotyczące nowego JPK_V7. Obecnie plik ten składa się z dwóch części: ewidencyjnej i deklaracyjnej. Część ewidencyjna jest księgą w rozumieniu art. 53 par. 21 pkt 3 kodeksu karnego skarbowego.
Równolegle pojawił się nowy przepis – art. 61a k.k.s., który wprowadził sankcję za złożenie nierzetelnej lub wadliwej księgi. Grozi za to grzywna – maksymalnie do 240 stawek dziennych. Jeżeli czyn jest mniejszej wagi, grzywna jest taka jak za wykroczenie skarbowe.

Skutki nowelizacji

W związku z tym zmieniły się też skutki korekty JPK. Przed 1 października br. podatnicy nie musieli składać czynnego żalu, ani gdy zmieniali deklarację VAT-7, ani gdy korygowali JPK_VAT. Był on bowiem uznawany za informację podatkową, co potwierdzały organy podatkowe.
Obecnie czynny żal nie jest potrzebny jedynie, gdy korekta JPK_V7 dotyczy wyłącznie części deklaracyjnej. Nie zmienił się bowiem art. 16a k.k.s., zgodnie z którym w razie złożenia korekty deklaracji podatkowej (po wpłacie ewentualnej niedopłaty podatku z odsetkami) podatnik nie podlega sankcjom.
Co innego jednak, gdy błędy są w części ewidencyjnej JPK_V7.

Błąd w części ewidencyjnej

Obecnie, chcąc uniknąć konsekwencji złożenia nierzetelnych ksiąg (zgodnie z nowym art. 61a k.k.s.), trzeba postąpić zgodnie z art. 16 kodeksu. Ten natomiast zakłada niekaralność, pod warunkiem że sprawca złoży zawiadomienie o popełnionym przestępstwie i spełni warunki czynnego żalu.
Przykładowo, chcąc uniknąć kary, podatnik musi wyrazić skruchę, jeśli złożył JPK_V7, a dopiero potem zorientował się, że nie uwzględnił w nim jednej lub kilku faktur sprzedażowych. W związku z tym musi skorygować zarówno część deklaratoryjną (bo zwiększyła się kwota podatku należnego), jak i ewidencyjną (bo wykazał w niej zaległą fakturę).
Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie DGP potwierdziło, że każda zmiana części ewidencyjnej wymaga złożenia czynnego żalu. W przeciwnym razie na podatnika będą mogły zostać nałożone sankcje. Pisaliśmy o tym w artykule „Przy korekcie JPK_V7 może być potrzebny czynny żal” (DGP nr 200/2020).

Pułapka na korygujących

Po naszym artykule wielu księgowych i doradców podatkowych nie kryło zdziwienia z powodu takiego stanowiska MF.
– Jestem przekonany, że wielu podatników z rozpędu złoży same tylko korekty – pisał w mediach społecznościowych jeden z doradców.
MF: Błędy związane z nowym JPK_VAT dotyczyły m.in. podpisywania plików
MF: Błędy związane z nowym JPK_VAT dotyczyły m.in. podpisywania plików

Zobacz również
Inny przekonywał, że już samo złożenie korekty JPK_V7 przez podatnika powinno być automatycznie traktowane jak złożenie czynnego żalu.
Dlatego padają postulaty, by jak najszybciej zmienić przepisy, bo tylko utrudniają one życie przedsiębiorcom (patrz komentarz w ramce).
Niewykluczone, że tak się stanie. MF przyznało bowiem w odpowiedzi na pytanie DGP, że prowadzi prace nad możliwością rozszerzenia stosowania art. 16a k.k.s., gdy podatnik złoży korektę JPK_VAT dotyczącą części ewidencyjnej.
Przypomnijmy raz jeszcze, że zgodnie z art. 16a k.k.s. w razie złożenia korekty (po wpłacie ewentualnej niedopłaty podatku z odsetkami) podatnik nie podlega sankcjom.

Co z karą 500 zł

Przypomnijmy też, że kara z kodeksu karnego skarbowego wyklucza sankcję administracyjną za ten sam czyn, czyli karę 500 zł, którą naczelnik urzędu skarbowego może nałożyć za każdy błąd w ewidencji uniemożliwiający weryfikację prawidłowości transakcji.
Kara ta nie dotyczy osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność z k.k.s. Wynika to z art. 109 ust. 3i ustawy o VAT.
– Na razie żadne tego typu postępowanie dotyczące nałożenia kary administracyjnej 500 zł nie zostało wszczęte – poinformował Zbigniew Makowski, zastępca dyrektora departamentu VAT w Ministerstwie Finansów, na niedawnym posiedzeniu senackiej komisji budżetu i finansów publicznych, gdy omawiano zmiany do nowelizacji zwanej potocznie SLIM VAT. ©℗

Odpowiedź MF na pytanie DGP

Ministerstwo Finansów prowadzi prace nad możliwością rozszerzenia stosowania art. 16a kodeksu karnego skarbowego w sytuacji złożenia przez podatnika korekty JPK_VAT dotyczącej części ewidencyjnej. Aktualnie trwa analiza zagadnienia, która może dopiero pozwolić na decyzję w zakresie zmian legislacyjnych.
Jednocześnie, odnosząc się do obecnego stanu prawnego, podkreślenia wymaga, że instytucja określona w art. 16a k.k.s. nadal znajduje zastosowanie do podatników, którzy dokonują korekty części deklaracyjnej w JPK_VAT.
OPINIA
Potrzebna pilna zmiana przepisów
Michał Rodak doradca podatkowy w Grant Thornton
Obowiązek składania czynnego żalu po to, aby uniknąć sankcji za złożenie korekty JPK, jest absurdem izbędnym obciążeniem, których przedsiębiorcy już itak mają nadmiar. Zjednej strony mamy SLIM VAT, którego celem jest odciążenie podatników ze zbędnych obowiązków, az drugiej mamy nową strukturę JPK zmnóstwem nowych kodów ipól, a do tego jeszcze obowiązek składania czynnego żalu wprzypadku korekty JPK. Trochę brak wtym konsekwencji.
Jedno jest pewne –przepisy k.k.s. wymagają jak najszybszej zmiany, aby składanie korekty części ewidencyjnej JPK było traktowane na równi zkorektą części deklaracyjnej, awięc nie wiązało się znakładaniem na podatników sankcji karnoskarbowych. Zreguły bowiem takie korekty nie są spowodowane nierzetelnością podatników ani próbą narażenia budżetu państwa na uszczuplenie. Wynikają zobowiązujących przepisów ipraktyki gospodarczej. Mam nadzieję, że ustawodawca jak najszybciej naprawi ten błąd.