Spółka (podatnik VAT czynny) w 2017 r. rozpoczęła budowę centrum rozrywki. Inwestycja ta miała służyć działalności opodatkowanej, w związku z tym spółka odliczała w całości VAT wynikający z faktur dokumentujących nabyte towary i usług związane z budową tego centrum. Obecnie spółka zamierza zaniechać dalszego prowadzenia tej inwestycji, ponieważ nowa analiza ekonomiczna wykazała, że będzie nieopłacalna. Decyzja nie jest natomiast związana ze zmianą koncepcji prowadzonej działalności. Czy spółka powinna dokonać korekty podatku naliczonego od poniesionych wydatków inwestycyjnych?
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z tego prawa jest związek nabytych towarów lub usług z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi VAT.
Ustawa o VAT ustanawia zasadę niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Oznacza to, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, nie musi czekać, aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej. Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych, to odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy. Rozumiem, że w analizowanej sprawie spółce w chwili nabycia towarów i usług związanych z realizacja tej inwestycji prawo do odliczenia VAT przysługiwało. Istota problemu sprowadza się więc do ustalenia, czy spółka w przypadku zaniechania inwestycji powinna dokonać korekty podatku naliczonego od poniesionych wydatków inwestycyjnych.
Stosownie do art. 91 ust. 7 ustawy o VAT, przepisy art. 91 ust. 1–6 ustawy o VAT (regulujące zasady korekty odliczonego podatku naliczonego) stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku.
Opierając się na zasadzie neutralności VAT, Trybunał Sprawiedliwości WE w wyroku z 15 stycznia 1998 r., sygn. akt C-37/95, stwierdził, że w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo do odliczenia zostaje zachowane.
W analizowanej sprawie przyczyny podjęcia decyzji o zaniechaniu inwestycji wynikają z okoliczności niezależnych od spółki (nieopłacalność inwestycji wskutek wzrostu cen materiałów i robót budowlanych). Gdy okoliczności danej sprawy sprowadzają się do zmiany ogólnej sytuacji ekonomicznej, czyniącej inwestycję nieopłacalną, nie oznacza to, że wydatki poniesione na inwestycję nie zostały poniesione w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
Dla oceny związku wydatku ze sprzedażą opodatkowaną należy brać pod uwagę przede wszystkim cel wydatku w dacie jego poniesienia. W analizowanej sprawie cel ten był taki sam w dacie poniesienia przedmiotowych wydatków oraz w dacie rezygnacji z kontynuowania inwestycji. Decyzja o zaniechaniu inwestycji nie jest związana ze zmianą koncepcji prowadzonej działalności realizowanej inwestycji, została podjęta wskutek wzrostu cen materiałów i robót budowlanych. Wynika więc wyłącznie ze zmiany sytuacji gospodarczej, która ma charakter zewnętrzny i niezależny od woli podatnika. Należy zatem uznać, że spółka zachowa prawo do odliczenia podatku naliczonego od poniesionych na wcześniejszym etapie wydatków inwestycyjnych. Nie jest zobowiązana do korekty odliczonego od tej inwestycji podatku naliczonego.
Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 lutego 2019 r., nr 0115-KDIT1-1.4012.913.2018.1.DM).
Podstawa prawna
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.).
