Spadkobiercy nie muszą sporządzać spisu z natury towarów niesprzedanych przez spadkodawcę i odprowadzać od nich podatku, jeżeli zamierzają kontynuować działalność po zmarłym przedsiębiorcy – potwierdził minister finansów w interpretacji ogólnej.
Oznacza to koniec sporów o VAT, które pojawiały się wraz z wejściem w życie ustawy z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1629 ze zm.).
Problem ten opisywaliśmy szeroko na łamach DGP, a powstał on wskutek wydania przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacji indywidualnej z 5 września 2019 r. (sygn. 0114-KDIP1-3.4012.244.2019.2.RMA). Dyrektor KIS stwierdził w niej, że spadkobierca, który zgłosił chęć kontynacji działalności prowadzonej przez zmarłego przedsiębiorcę, powinien sporządzić spis z natury i zapłacić VAT od towarów niesprzedanych przez spadkodawcę.

Argumenty przeciw…

Taka wykładnia wzbudziła konsternację nie tylko wśród podatników, ale i przedstawicieli Ministerstwa Rozwoju. W wywiadzie dla DGP wiceminister Marek Niedużak tłumaczył, że KIS zniechęca w ten sposób przedsiębiorców do stosowania ustawy o zarządzie sukcesyjnym („KAS pominął cel ustawy o zarządzie sukcesyjnym i specyfikę VAT”, DGP nr 18/2020).
O braku opodatkowania VAT z tego tytułu zaczęły również orzekać sądy administracyjne. W wyroku z 2 stycznia 2020 r. (sygn. akt VIII SA/Wa 791/19, nieprawomocny) WSA w Warszawie orzekł, że wykładnia fiskusa narusza unijną zasadę neutralności VAT. Nie można bowiem żądać od spadkobierców sporządzenia remanentu i zapłaty podatku, jeśli kontynuują oni działalność gospodarczą po zmarłym. W takiej sytuacji bowiem nie dochodzi do konsumpcji przejętych towarów.
(Nie)korzystna sukcesja: Fiskus chce VAT od spadku, choć firma działa dalej
(Nie)korzystna sukcesja: Fiskus chce VAT od spadku, choć firma działa dalej

Zobacz również

…przekonały fiskusa

W końcu fiskus dał za wygraną i najpierw zaczął wydawać korzystne dla spadkobierców interpretacje indywidualne (np. z 27 marca 2020 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.843.2019.2.ALN), a teraz interpretację ogólną.
Minister przywołał w niej brzmienie art. 14 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT i przypomniał, że jest on wdrożeniem do polskiego prawa art. 18 ust. 1 lit. c dyrektywy VAT. Unijny przepis nakazuje opodatkowanie zatrzymania towarów przez następcę prawnego podatnika, jeśli VAT od tych towarów podlegał w całości lub w części odliczeniu w momencie ich nabycia lub wykorzystania do celów prowadzonej działalności.
Odniósł się do niego Trybunał Sprawiedliwości UE m.in. w wyrokach z 8 maja 2013 r. (sygn. C-142/12) i z 16 czerwca 2016 r. (sygn. C-229/15). W obu stwierdził, że art. 18 lit. c dyrektywy ma na celu uniknięcie tego, aby towary dające prawo do odliczenia VAT nie zostały przedmiotem nieopodatkowanej konsumpcji w wyniku zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej. Celem jest również wyeliminowanie wszelkich nierówności w zakresie VAT między konsumentami, którzy nabyli towary od innego podatnika, a tymi, którzy nabyli je w ramach działalności swojego przedsiębiorstwa.
Tak więc w świetle orzecznictwa TSUE i unijnej zasady neutralności VAT kluczowe jest ustalenie, czy towary, które nie były przedmiotem dostawy na moment wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, stanowią przedmiot ostatecznej konsumpcji, czy zostaną wykorzystywane przez spadkobierców bezpośrednio do dalszego prowadzenia działalności gospodarczej – wyjaśnił minister.
Przyznał, że w tym drugim przypadku art. 14 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT nie może być stosowany, a więc spadkobierca nie musi sporządzać spisu z natury ani płacić VAT. W przeciwnym razie podatnik dwukrotnie ponosiłby ciężar ekonomiczny podatku od tych samych towarów, co nie znajduje uzasadnienia – podsumował minister.
Interpretacjaogólna ministra finansów z 4 czerwca 2020 r., sygn. PT3.8101.1.2020