Od 1 stycznia 2011 r. dochód ze zbycia akcji w celu umorzenia stanowi dochód ze zbycia papierów wartościowych, a nie z zysków osób prawnych. Jakie skutki dla podatników ma takie przekwalifikowanie dochodu?
W związku z problemami przy wypełnieniu obowiązków płatnika w przypadku skupu od osób fizycznych akcji w celu umorzenia za pośrednictwem giełdy ustawodawca przekwalifikował ten dochód na dochód ze zbycia papierów wartościowych, wprowadzając automatycznie analogiczną zmianę do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Powstaje pytanie, czy jak zakładał ustawodawca, skutkiem tej zmiany jest wyłącznie uproszczenie rozliczenia podatku dochodowego. Niestety zmiana wywołała znacznie dalej idące skutki niż te, które ustawodawca wymienił w uzasadnieniu do projektu nowelizacji.
Zagraniczne osoby fizyczne i prawne z krajów, z którymi Polska zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, mogą w związku z transakcją zbycia udziałów (akcji) w celu umorzenia w ogóle nie zapłacić w Polsce podatku. Dotychczas dochód taki podlegał opodatkowaniu na podstawie umowy jako dochód z dywidend. Po zmianach dochód ze zbycia udziałów (akcji) w celu umorzenia jest traktowany jak dochód ze zbycia majątku w rozumieniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, który co do zasady może być opodatkowany tylko w państwie miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika, chyba że – w przypadku istnienia w umowie klauzuli nieruchomościowej – majątek spółki, w której udziały (akcje) są zbywane, składa się głównie z nieruchomości. W przypadku krajowych osób prawnych podstawowym skutkiem zmian jest to, że nie będą mogły korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 22 ust. 4 ustawy o CIT. Od 1 stycznia 2011 r. podatnicy ci są zobowiązani rozliczać taki dochód na zasadach ogólnych.
Wszystkie te konsekwencje zmian nie zostały dostatecznie przeanalizowane przez ustawodawcę, co spowodowało, że nowelizacja wprowadziła nie tylko uproszczenia w rozliczeniu podatku dochodowego.