Objęcie spółek komandytowych CIT powoduje, że część z nich rozważa zmianę formy prowadzenia działalności. Pytanie brzmi, czy takie działanie nie będzie jednak wiązać się z innymi obciążeniami podatkowymi?
Począwszy od 1 stycznia 2021 r. spółka komandytowa stanie się najmniej korzystnym pod kątem podatkowym sposobem prowadzenia biznesu. Nie dosyć, że zyski osiągane w niej będą opodatkowanie podwójnie, to jeszcze nie będzie ona mogła skorzystać z tzw. estońskiego CIT-u. Stąd jako jedno z rozwiązań pojawił się pomysł przekształcenia spółki komandytowej w spółkę kapitałową lub w jawną. Można jednak się spodziewać, że fiskus będzie starać się zniechęcić do tego typu działań poprzez domaganie się od przekształcanej spółki zapłaty PCC.
Przekształcenie spółek stanowi zasadniczo czynność neutralną z perspektywy prawa podatkowego. Jednakże ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 815; dalej: ustawa o PCC) przewiduje w art. 1 ust. 3, że za zmianę umowy spółki, która podlega PCC, uważa się również przekształcenie lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki kapitałowej. Artykuł 6 ust. 1 pkt 8 lit. f ustawy o PCC stanowi zaś, że podstawą opodatkowania w przypadku przekształcenia lub łączenia spółek jest wartość wkładów do spółki osobowej powstałej w wyniku przekształcenia albo wartość kapitału zakładowego spółki kapitałowej powstałej w wyniku przekształcenia lub połączenia.
Sam fakt dokonania przekształcenia spółki nie powoduje automatycznie opodatkowania PCC tejże czynności. Konstatacja ta jest skutkiem regulacji zawartej w art. 9 pkt 11 lit. a ustawy o PCC. Zgodnie z nią od podatku od czynności cywilnoprawnych zwalnia się umowy spółki, a także ich zmiany związane z przekształceniem lub łączeniem spółek w części wkładów do spółki albo kapitału zakładowego, których wartość była uprzednio opodatkowana PCC lub podatkiem od wkładów kapitałowych do spółek kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska, albo od których zgodnie z prawem państwa członkowskiego podatek nie był naliczany. Powyższa regulacja stanowi ucieleśnienie zasady jednokrotnego opodatkowania wkładów do spółek.
Brzmienie przywołanego przepisu wydaje się nie pozostawiać wątpliwości, że do powstania obowiązku podatkowego nie dojdzie w przypadku braku wniesienia do spółki dodatkowego majątku przez wspólników. Jednakże sądy administracyjne potrafiły dotychczas wydawać wyroki nakazujące zapłatę PCC w przypadku przekształcenia spółki komandytowej w inną spółkę osobową. Przykładowo NSA w wyroku z 4 lutego 2020 r. (sygn. akt II FSK 498/18) nakazał zapłacić PCC od różnicy pomiędzy wartością majątku spółki po przekształceniu a wartością opodatkowanych uprzednio wkładów wniesionych do spółki przekształconej.
Spółka przekształcona wchodzi w posiadanie majątku takich samych rozmiarów, jakie posiadała spółka przekształcana. Przekształcenie spółek powinno podlegać PCC tylko w sytuacji, kiedy niezależnie od samego przekształcenia wspólnicy wniosą do spółki przekształconej dodatkowe wkłady, bądź w spółce przekształcanej zostały utworzone kapitały: zapasowy bądź rezerwowy. W takiej sytuacji to właśnie wartość tych dodatkowych wkładów bądź kapitałów zapasowego czy rezerwowego będzie stanowić podstawę opodatkowania PCC. W przeciwnym razie będziemy mieli do czynienia z podwójnym opodatkowaniem PCC majątku spółki. Pierwszy raz dojdzie do opodatkowania PCC przy utworzeniu spółki, a drugi raz przy przekształceniu. Pozostaje to w sprzeczności z regułą jednokrotnego opodatkowania wkładów do spółek.
Warto przypomnieć, że zgodnie z ustawą o PCC opodatkowaniu podlegają umowy spółek oraz ich zmiany, jeżeli powodują podwyższenie podstawy opodatkowania. Dotyczy to także przekształceń lub łączenia spółek, jeżeli w ich wyniku zwiększa się majątek spółki osobowej lub kapitał zakładowy spółki kapitałowej, z wyjątkiem części wkładów wcześniej opodatkowanych. Natomiast ciężko mówić o zwiększeniu majątku w przypadku, gdy wspólnicy do przekształcanej spółki nie wnoszą dodatkowych wkładów.
