Ustawa o podatku dochodowym osób prawnych, o podatku dochodowym od osób fizycznych czy ustawa o podatku od towarów i usług to tylko część aktów prawnych, w których uregulowane są kwestie przywilejów podatkowych osób duchownych. Wbrew powszechnej opinii kościoły zobligowane są do płacenia podatków. Jednak ulgi podatkowe, zwolnienia i inne przywileje umilające kontakt z fiskusem można mnożyć i domniemywać tym samym, że kwota odprowadzanej daniny jest minimalna.

„Co łaska” bez podatku

Za swego rodzaju przywilej uznać można fakt, że zyski z „tacy” nie podlegają opodatkowaniu. Mowa tutaj o wszelkich składkach i ofiary za udzielanie ślubu, chrztu czy pogrzebu. Sprawa wygląda podobnie w przypadku wpływów tytułem darowizny. Zwykle uzyskiwane na cele charytatywne darowizny od podatników można w całości odliczyć od dochodu.

Jak opodatkowani są duchowni?

Osoby duchowne nie są opodatkowane na zasadach ogólnych. Oznacza to, że nie wykazują w zeznaniu podatkowym wysokości swojego przychodu. Zgodnie z treścią ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne osoby duchowne, osiągające przychody z opłat otrzymywanych w związku z pełnionymi funkcjami o charakterze duszpasterskim, opłacają podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów osób duchownych. Nie zwalnia ich to jednak ze składania deklaracji podatkowych. Złożenie formularza PIT-19A o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych w poszczególnych kwartałach roku podatkowego musi nastąpić do 31 stycznia po roku podatkowym.

Stawki ryczałtu zarówno od przychodów proboszczów, jak i przychodów wikariuszy, określone są kwotowo, a ich wysokość uzależniona jest od liczby mieszkańców parafii. Liczbę mieszkańców przyjmuje się według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok podatkowy, za który opłacany jest ryczałt, według danych właściwych organów administracji miast i gmin, prowadzących ewidencje ludności. Kwartalna stawka ryczałtu od przychodu proboszczów może zatem wahać się 257 złotych (gdy parafia nie liczy więcej niż 1000 osób) do 911 złotych (w przypadku parafii liczącej nie mniej niż 20 tysięcy osób). Inaczej kształtują się kwartalne stawki ryczałtu od przychodów wikariuszy. Wówczas wysokość opłaty uzależniona jest także od liczby mieszkańców. Najmniejsza opłata to 83 złote, a najwyższa kwota to 299 złotych.

Duchowny może jednak zrezygnować z płacenia podatku zryczałtowanego informując o tym fiskusa. Wówczas duchowny zobowiązany jest do rozliczania się na zasadach ogólnych prowadząc przychodów i rozchodów.

Kościół bez VAT i CIT

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług niektóre podmioty zwolnione są z obowiązku odprowadzania podatku VAT. Jednym z tych podmiotów są kościoły i związki wyznaniowe.
Z kolei w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wolne od podatku CIT są dochody kościelnych osób prawnych z niegospodarczej działalności statutowej (w tym zakresie kościelne osoby prawne nie mają obowiązku prowadzenia dokumentacji wymaganej przez przepisy Ordynacji podatkowej).

Zwolnione od podatku są także dochody duchownych wynikające z pozostałej działalności – w części przeznaczonej na cele: kultu religijnego, oświatowo-wychowawcze, naukowe, kulturalne, charytatywno-opiekuńcze oraz na konserwację zabytków, prowadzenie punktów katechetycznych, inwestycje sakralne w zakresie: budowy, rozbudowy i odbudowy kościołów oraz kaplic, adaptację innych budynków na cele sakralne, a także innych inwestycji przeznaczonych na punkty katechetyczne i zakłady charytatywno-opiekuńcze. Dodatkowym przywilejem jest zwolnienie z płacenia podatku od nieruchomości, które służą celom religijnym.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych