Różnice w poszczególnych branżach potrafią wynosić kilka punktów procentowych, a rzetelnymi płatnikami okazują się firmy, wobec których konkurenci formułują zarzuty o unikanie płacenia podatków.

Firmy płacą różnie, niezależnie od narodowości

Jak pokazuje analiza oparta na danych Ministerstwa Finansów, między polskimi i zagranicznymi firmami nie widać jednoznacznych różnic w relacji należnego podatku CIT do przychodów. Raport obejmuje największych podatników w 2024 roku z branż takich jak handel detaliczny, e-commerce, usługi kurierskie, telekomunikacja, sektor paliwowy oraz rynek drogerii i perfumerii.

– Różnice w wysokości podatku CIT nie przebiegają podług podziału na kraj pochodzenia firmy. W większości sektorów pojawiają się bądź to krajowe, bądź zagraniczne przedsiębiorstwa, które podchodzą do rozliczeń bardziej odpowiedzialnie niż inne – mówi dr Konrad Hennig, dyrektor programowy Forum Prawo dla Rozwoju. Jako przykłady podaje InPost (4,211%) wśród firm wywodzących się z Polski oraz międzynarodowe marki, takie jak Lidl (1,145%), OLX (7,682%) czy Shein (2,642%), które płacą w Polsce więcej niż globalni giganci e-commerce, tacy jak Amazon (0,909%) czy Zalando (1,529%). Z drugiej strony szwajcarskie Nestle z wynikiem 2,263% dystansuje wszystkie koncerny spożywcze, włączając w to polski Maspex (0,077%).

podatki, cit, polska
ikona lupy />
Raport: Wysokość płaconego CIT nie zależy od kraju pochodzenia firmy / fot. materiały prasowe

Strategia podatkowa ważniejsza niż przepisy

Zdaniem ekspertów Forum, różnice w efektywnym opodatkowaniu nie wynikają z konstrukcji systemu, lecz z decyzji korporacyjnych. – To, ile firma ostatecznie płaci, zależy przede wszystkim od przyjętej strategii. Mechanizmy prawne, takie jak ceny transferowe czy stawki podatkowe, nie wymuszają jednolitego dla wszystkich firm poziomu podatku – zaznacza dr Hennig.

Według raportu, spółki działające w tych samych branżach potrafią prezentować skrajnie różne podejścia do rozliczeń. Największe różnice widać m.in. w e-commerce, branży spożywczej czy w usługach kurierskich. Tym samym strategia podatkowa danej firmy staje się elementem budowania jej przewagi konkurencyjnej na polskim rynku.

podatki, cit, polska
ikona lupy />
Raport: Wysokość płaconego CIT nie zależy od kraju pochodzenia firmy / fot. materiały prasowe

Nierówny system, potrzebna reforma

Eksperci z Forum Prawo dla Rozwoju wskazują, że obecny system podatkowy prowadzi do nierównych obciążeń i zaniżonych wpływów budżetowych. Ich zdaniem, potrzebna jest szersza reforma, która wprowadziłaby bardziej przewidywalne i sprawiedliwe zasady.

Jednym z rozwiązań, które rekomenduje Forum, jest wprowadzenie uniwersalnego podatku przychodowego – np. w wysokości 1,5 proc. dla wszystkich branż. Taki model mógłby uprościć system, ograniczyć pole do agresywnej optymalizacji i jednocześnie zwiększyć wpływy państwa.

Polska pozostaje w tyle

Polska wciąż należy do krajów o niskim udziale CIT w strukturze podatków – wpływy z tego tytułu stanowią jedynie ok. 2,5 proc. PKB. Forum proponuje działania, które pozwoliłyby dojść do poziomu zbliżonego do 5 proc., obserwowanego m.in. w Chile, Holandii, Kanadzie czy Czechach.

– Chodzi o to, by ciężar podatkowy był rozłożony bardziej równomiernie pomiędzy podatki płacone przez pracowników, podatki konsumpcyjne i podatki dochodowe od firm. Tylko wtedy system będzie naprawdę wydajny i sprawiedliwy – podsumowuje dr Konrad Hennig.