Czego dotyczy system kaucyjny

System kaucyjny obejmie wówczas opakowania na napoje jednokrotnego użytku:

  • butelki PET o pojemności do 3 litrów i puszki metalowe o pojemności do 1 litra oraz
  • butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra.

Przy zakupie napoju w opakowaniu objętym systemem kaucyjnym wartość kaucji będzie doliczana do ceny produktu. Nabywca napojów będzie mógł odebrać kaucję przy zwrocie opakowania lub odpadu opakowaniowego w dowolnym punkcie zbiórki bez konieczności okazania dowodu zakupu. VAT pojawi się natomiast po zakończeniu roku, gdy konsument nie zwróci opakowania lub odpadu opakowaniowego.

Kto wykaże VAT…

W objaśnieniach potwierdzono, że chociaż kaucja będzie pobierana na każdym etapie dystrybucji napojów, to VAT będą rozliczać tylko wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje, czyli producenci i dystrybutorzy. Będą to robić po zakończeniu roku i tylko gdy kaucja nie zostanie zwrócona.

Producenci i dystrybutorzy, którzy rozliczają się z fiskusem miesięcznie, będą wykazywać VAT od kaucji w deklaracji za styczeń składanej do 25 lutego następnego roku. Natomiast rozliczający się kwartalnie wykażą go w deklaracji składanej za I kw. następnego roku, składanej do 25 kwietnia.

Pozostali podatnicy w łańcuchu dostaw nie będą rozliczać podatku od kaucji.

…a kto VAT zapłaci

Wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje nie będzie płatnikiem tej daniny.

Będzie nim tzw. podmiot reprezentujący, czyli obsługujący system kaucyjny. To on będzie odpowiadał za wpłatę podatku od niezwróconej kaucji, bo to do niego będzie trafiała pobrana kaucja.

W objaśnieniach potwierdzono, że niezwrócona kaucja będzie kwotą brutto, co oznacza, że będzie już zawierała kwotę podatku. Natomiast stawka VAT od kaucji będzie zależała od stawki na napoje. MF wyjaśniło to w przykładzie (nr 5 w objaśnieniach).

Przykład

Producent soków i napojów, który przystąpił do systemu kaucyjnego, pobiera kaucję za opakowania plastikowe, w których sprzedaje te produkty. Sprzedaż soków owocowych jest z obniżoną 5-proc. stawką VAT, natomiast sprzedaż napoju – ze stawką podstawową 23 proc.

Za każde opakowanie zwrotne jest pobierana kaucja w wysokości 0,5 zł. W 2026 r. producent sprzedał 1000 sztuk soku i 2000 sztuk napoju.

Na 31 grudnia 2026 r. ustalono, że kaucja nie została zwrócona:

za 50 sztuk odpadów opakowaniowych po sokach,

▪ za 100 sztuk odpadów opakowaniowych po napojach.

Ponieważ kwota niezwróconej kaucji jest równoznaczna z wartością brutto, należy wyliczyć wartość netto oraz VAT zgodnie z obowiązującą stawką dla danego rodzaju napoju, który był sprzedany w danym opakowaniu.

Wyliczenie:

Kwota brutto nieodebranej kaucji za opakowania po sokach: 50 sztuk x 0,5 zł = 25 zł (w tym 5 proc. VAT)

Wartość netto kaucji to 23,81 zł, a 5 proc. VAT to 1,19 zł

Kwota brutto nieodebranej kaucji za opakowania po napojach: 100 sztuk x 0,50 zł = 50 zł

(w tym 23 proc. VAT)

Wartość netto kaucji to 40,65 zł, a 23 proc. VAT to 9,35 zł

Konieczne ewidencje

Producenci i dystrybutorzy oraz podmiot reprezentujący będą musieli prowadzić ewidencję w postaci elektronicznej. Będzie w niej zamieszczać dane niezbędne do określenia podstawy opodatkowania, w tym dotyczące:

  • wprowadzonych do obrotu opakowań objętych systemem kaucyjnym, z podziałem na rodzaje tych opakowań,
  • ich liczby i wartości pobranej kaucji w danym roku oraz
  • zwróconych opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym, z podziałem na rodzaje tych opakowań lub odpadów opakowaniowych,
  • liczby i wartości zwróconej kaucji w danym roku.

Ewidencja podmiotu reprezentującego musi być prowadzona z podziałem na wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje.

Ewidencja powinna zawierać zatem dane niezbędne do określenia podstawy opodatkowania oraz określenia kwoty należnego podatku VAT, bo tylko to pozwoli prawidłowo rozliczyć VAT od niezwróconej kaucji – podkreślono w objaśnieniach. ©℗