Jak rozliczyć w PIT i VAT pobraną opłatę plastikową

Zgodnie z art. 2 pkt 9e ustawy o obowiązkach przedsiębiorców produkt jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych to produkt, który jest w całości lub części wykonany z tworzyw sztucznych i który nie został przeznaczony, zaprojektowany ani wprowadzony do obrotu, tak aby osiągnąć w ramach jego cyklu życia wielokrotne użycie przez zwrócenie go w celu powtórnego napełnienia lub ponownego użycia do tego samego celu, do którego był pierwotnie przeznaczony.

Z kolei użytkownik końcowy to podmiot nabywający produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych lub napoje, lub żywność w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych w celu ich wykorzystania na potrzeby własne, bez dalszej odsprzedaży (art. 2 pkt 11ac ustawy o obowiązkach przedsiębiorców).

Ważne: Stawka opłaty SUP za sztukę produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będącego opakowaniem w przypadku kubków do napojów, w tym ich pokrywek i wieczek, wynosi 0,20 zł.

Wynika to z par. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie stawek opłaty za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będące opakowaniami.

Przedsiębiorcy, o których mowa w art. 3b ust. 1 i 2 ustawy o obowiązkach przedsiębiorców, wnoszą pobraną opłatę na odrębny rachunek bankowy prowadzony przez marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce jej pobrania, w terminie do 15 marca roku następującego po roku kalendarzowym, w którym została pobrana (art. 3d ustawy o obowiązkach przedsiębiorców). ©℗

VAT

Opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 ustawy o VAT). Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT), a towary to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT). Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Wysokość podstawy opodatkowania i podatku należnego

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej. Zatem podstawę opodatkowania w VAT stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

W myśl art. 29a ust. 6 ustawy o VAT podstawa opodatkowania obejmuje:

1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty VAT;

2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Wymienione w tym przepisie rodzaje wydatków nie stanowią katalogu zamkniętego, są tylko pewną wskazówką, o jakie rodzaje wydatków chodzi. Oznacza to, że podstawę opodatkowania zwiększają podatki, cła, opłaty i inne należności, np. o charakterze administracyjnym, których nałożenie pozostaje w bezpośrednim związku z tym nabyciem, z wyjątkiem podatku od towarów i usług (tj. polskiego VAT). Z kolei art. 29a ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT jako regułę (a nie wyjątek) uznaje doliczanie kosztów dodatkowych do podstawy opodatkowania czynności podstawowej. Tylko przykładowo wskazuje on na rodzaje kosztów, jakie są wliczane do podstawy opodatkowania.

Jak zostało wyjaśnione w części dotyczącej opłaty SUP, jest ona uregulowana przepisami o obowiązkach przedsiębiorców. Pobranie opłaty plastikowej jest obowiązkiem nałożonym na przedsiębiorców. Należy więc uznać, że opłata plastikowa wykazuje bezpośredni związek z ceną towaru (usługi) dostarczonego nabywcy, tj. kawy na wynos. W konsekwencji stanowi ona element wynagrodzenia za tę kawę na wynos, a zatem powinna ona być wliczana do podstawy opodatkowania z tego tytułu.

Podstawa opodatkowania zgodnie z art. 29a ust. 1 w powiązaniu z ust. 6 ustawy o VAT nie obejmuje kwoty VAT (por. interpretacje indywidualne dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 maja 2025 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.196.2025.4.KK; z 23 kwietnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.82.2024.2.JG). Jak wskazał dyrektor JIS w interpretacji indywidualnej z 23 kwietnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.80.2024.1.MPA: „(…) Spółka sprzedaje posiłki na wynos w opakowaniach będących produktami jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Tym samym w przedstawionych okolicznościach świadczeniem głównym jest działalność gastronomiczna, z którą wiąże się sprzedaż towarów i usług w tym zakresie. Dostawa opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych jest w tym przypadku świadczeniem pomocniczym. W związku z tym opłata od tych opakowań przy sprzedaży produktu (dania lub napoju) w takim opakowaniu powinna być wliczona również do podstawy opodatkowania z tytułu dostawy tego produktu (dania lub napoju), a prawidłową stawką dla dostawy ww. opakowania jest stawka właściwa dla tego produktu (dania na wynos), co powinno być wykazane w jednej pozycji na paragonie lub fakturze”.

Ważne: Opłatę plastikową należy wliczyć w cenę sprzedawanego produktu (wyrobu), tj. kawy na wynos, a stawka podatku powinna odpowiadać stawce przewidzianej dla tego produktu (wyrobu).

W analizowanej sprawie kwota pobranej opłaty SUP za czerwiec 2025 r. wyniosła 500 zł. Kwotę tę należy zatem uwzględnić w podstawie opodatkowania sprzedanej kawy na wynos. Należy tutaj wskazać, że dla kawy na wynos właściwa jest podstawowa stawka VAT wynosząca obecnie 23 proc. (art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146ef ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Zatem VAT – w części dotyczącej wartości pobranej opłaty SUP – wyniesie 115 zł (500 zł x 23 proc.).

Sposób wykazania w JPK_VAT

W przypadku sprzedaży kawy na wynos obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, tj. z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. W takich przypadkach płatność jest dokonywana przy zakupie, dlatego art. 19a ust. 8 ustawy o VAT dotyczący zaliczek nie znajdzie zastosowania. Analizowana sprawa dotyczy kawy sprzedanej na wynos w czerwcu 2025 r., zatem obowiązek podatkowy od niej – w tym pobranej opłaty SUP – powstał w czerwcu 2025 r.

W przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej na kasie fiskalnej wartość sprzedaży bez podatku (netto) oraz wysokość podatku należnego, w podziale na stawki podatku oraz sprzedaż zwolnioną od podatku, wykazuje się w ewidencji sprzedaży JPK_VAT, na podstawie dokumentów zbiorczych o sprzedaży z kas rejestrujących z oznaczeniem „RO” (par. 10 ust. 1 pkt 8 oraz ust. 5 rozporządzenia w sprawie JPK_VAT). Zakładam, że przedsiębiorca sprzedaż zaewidencjonowaną na kasie fiskalnej ujmuje w ewidencji sprzedaży JPK_VAT na podstawie raportów miesięcznych z kasy fiskalnej.

W JPK_V7M za czerwiec 2025 r. przedsiębiorca powinien wykazać (w części dotyczącej wartości pobranej opłaty SUP) na podstawie miesięcznego raportu fiskalnego z oznaczeniem „RO”, ale bez żadnych innych oznaczeń (par. 10 ust. 3–5 rozporządzenia JPK_VAT):

• podstawę opodatkowania (500 zł) w polach K_19 (ewidencja) i P_19 (deklaracja),
• podatek należny (115 zł) w polach K_20 (ewidencja) i P_20 (deklaracja).

Dokumentowanie transakcji

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Zatem obowiązek prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że cała sprzedaż ewidencjonowana jest na kasie fiskalnej i dokumentowana paragonami fiskalnymi, a faktury są wystawiane na życzenie klienta. W czerwcu 2025 r. sprzedaż kawy na wynos była udokumentowana wyłącznie paragonami fiskalnymi. Z tego względu zostaną pominięte szczególne regulacje dotyczące zasad i ewidencjonowania wystawiania faktur wystawionych do paragonów (art. 106b, art. 106h, art. 109 ust. 3d ustawy o VAT oraz par. 10 ust. 5 pkt 3 rozporządzenia w sprawie JPK_VAT).

Ważne: Podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących muszą wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny z każdej sprzedaży: w postaci papierowej lub za zgodą nabywcy, w formie elektronicznej.

Obowiązek ten wynika z art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy o VAT i par. 19 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących.

Organy podatkowe przyjmują, że w związku z tym, iż wartość opłaty plastikowej stanowi element podstawy opodatkowania z tytułu wynagrodzenia za towar/usługę, to należy wskazać, że pobrana opłata SUP powinna być zaewidencjonowana na kasie rejestrującej (lub fakturze) wraz z ceną towaru (produktu, wyrobu). Nie należy zatem wyodrębniać samej kwoty tej opłaty na paragonie (lub fakturze). Skoro opłata ta nie jest sama w sobie wynagrodzeniem, lecz jest pobierana łącznie jako wynagrodzenie za wyrób wydany w opakowaniu jednorazowym, z tych też przyczyn powinna być wykazywana w jednej pozycji na paragonie wraz z ceną wyrobu. Zatem na wystawianych paragonach (lub fakturach) w części, która odzwierciedla cenę towaru/usługi, powinna widnieć tylko jedna pozycja, obejmująca oprócz ceny towaru również opłatę produktową (por. interpretacje indywidualne dyrektora KIS z 16 maja 2025 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.196.2025.4.KK; z 23 kwietnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.80.2024.1.MPA; z 23 kwietnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.82.2024.2.JG).

Ważne: Przedsiębiorca prawidłowo uwzględnił pobraną opłatę SUP w podstawie opodatkowania sprzedawanej kawy na wynos i udokumentował paragonami fiskalnymi.

PIT

Jak wskazał dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 31 marca 2025 r., sygn. 0114-KDIP3-1.4011.156.2025.1.EC: „(…) przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają szczególnych regulacji, które dla celów podatku dochodowego uzasadniałyby traktowanie pobranej i odprowadzonej opłaty jako przychodu i kosztu uzyskania przychodów” (por. interpretacje indywidualne dyrektora KIS z 31 marca 2025 r., sygn. 0114-KDIP3-1.4011.157.2025.1.AK; z 20 marca 2025 r., sygn. 0115-KDIT3.4011.148.2025.1.RS).

Z kolei z komunikatu Ministerstwa Finansów z 28 marca 2024 r. wynika, że „pobrana opłata nie stanowi dla przedsiębiorcy przychodu ani kosztu uzyskania przychodów. Pobrana opłata jest przez przedsiębiorcę wnoszona na odrębny rachunek bankowy, prowadzony przez marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce jej pobrania, w terminie do dnia 15 marca roku następującego po roku kalendarzowym, w którym została pobrana. Przepisy ustawy PIT i ustawy CIT nie zawierają szczególnych regulacji, które dla celów podatku dochodowego uzasadniałyby traktowanie pobranej i odprowadzonej opłaty jako przychodu i kosztu uzyskania przychodów” (zob.: https://www.podatki.gov.pl/wyjasnienia/zasady-rozliczenia-oplat-pobieranych-z-tytulu-sprzedazy-opakowan-jednorazowego-uzytku-z-tworzyw-sztucznych-na-napoje-lub-zywnosc-na-gruncie-vat-oraz-podatkow-dochodowych).

Przychody

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania zawartą w art. 9 ust. 1 ustawy o PIT opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych z podatku oraz dochodów, od których zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawa o PIT dokonuje specyfikacji źródeł przychodów (art. 10 ust. 1 ustawy o PIT). Ograniczę się tu do wskazania, że jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza wymieniona w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że przedsiębiorca nie wybrał kasowego PIT (art. 14c ustawy o PIT). Zatem należy wskazać, że stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy o PIT za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych VAT za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny VAT.

Literalna wykładnia ww. przepisów ustawy o PIT prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się tylko takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. W konsekwencji do przychodów podatkowych (zaliczanych do źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza) podatnik powinien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi będzie przysługiwać prawo do ich otrzymania i które będą stanowić jego trwałe przysporzenie majątkowe. Co do zasady więc, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby fizycznej decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika, a więc takie, którymi może on rozporządzać jak właściciel.

Należy zatem stwierdzić, że do powstania przychodu podatkowego jest konieczne, aby kumulatywnie wystąpiły poniższe przesłanki:

• dane przysporzenie ostatecznie, trwale i definitywnie powiększa majątek podatnika;
• podatnik może danym przysporzeniem swobodnie dysponować,
• przysporzenie nie znajduje się na liście wyłączeń przewidzianych w ustawie o PIT.

Odnosząc się do opłaty SUP pobranej w czerwcu 2025 r. w związku ze sprzedażą kawy na wynos, należy wskazać, że jej pobranie jest obowiązkiem nałożonym na przedsiębiorców ustawą o obowiązkach przedsiębiorców. Taką opłatę przedsiębiorca musi pobrać od użytkownika końcowego i przekazać ją do marszałka województwa. Wobec tego opłata SUP nie stanowi dla przedsiębiorcy trwałego, bezzwrotnego i definitywnego przysporzenia majątkowego. Definitywne przysporzenie należy bowiem rozumieć jako w sposób trwały i ostateczny zwiększające aktywa podatnika. W przypadku pobranej opłaty SUP takie zwiększenie aktywów nie następuje. Ponadto przepisy ustawy o PIT nie zawierają szczególnych regulacji, które dla celów PIT uzasadniałyby traktowanie pobranej i odprowadzonej opłaty SUP jako przychodu i kosztu uzyskania przychodów (por. interpretacje indywidualne dyrektora KIS z 15 kwietnia 2025 r., sygn. 0112-KDIL2-2.4011.174.2025.1.AG; z 10 kwietnia 2025 r., sygn. 0112-KDIL2-2.4011.142.2025.1.AG; z 16 kwietnia 2025 r., sygn. 0112-KDIL2-2.4011.164.2025.1.MC).

Ważne: W analizowanej sprawie opłata SUP pobrana od opakowań dotyczących sprzedanej w czerwcu 2025 r. kawy na wynos w wysokości 500 zł nie stanowi dla przedsiębiorcy przychodu podatkowego.

Koszty uzyskania przychodów

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT. Wydatek poniesiony przez podatnika może być uznany za koszt uzyskania przychodów, jeśli łącznie spełni następujące przesłanki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztów uzyskania przychodów podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• został poniesiony w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie znajduje się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

W świetle przywołanego wcześniej komunikatu Ministerstwa Finansów należy uznać, że wpłacona do urzędu marszałkowskiego kwota pobranej opłaty SUP nie będzie stanowić dla przedsiębiorcy kosztu uzyskania przychodów (por. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 25 kwietnia 2025 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.92.2025.1.AS, która wprawdzie dotyczyła CIT, ale może być pomocna także w przypadku PIT).

Ważne: Kwota opłaty SUP pobranej od opakowań dotyczących kawy na wynos sprzedanej w czerwcu 2025 r. nie będzie dla przedsiębiorcy kosztem uzyskania przychodów ani za czerwiec 2025 r. (tj. miesiąc jej pobrania), ani za miesiąc jej wpłaty do urzędu marszałkowskiego.