Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Charakter i znaczenie odprowadzania deszczówki
Odprowadzanie wód opadowych z posesji, określane również jako odprowadzenie deszczówki, to proces kierowania nadmiaru wody opadowej lub roztopowej z powierzchni utwardzonych do miejsc, które umożliwiają jej bezpieczne zagospodarowanie. Choć może się wydawać, że jest to czynność rutynowa i nieszkodliwa, w rzeczywistości ma ona ogromne znaczenie dla ochrony środowiska i funkcjonowania lokalnych systemów kanalizacyjnych.
Zgodnie z przepisami, dozwolone jest odprowadzanie wody deszczowej do kanalizacji deszczowej, na tereny nieutwardzone, do zbiorników retencyjnych, studni chłonnych lub z wykorzystaniem drenażu rozsączającego. Zabronione jest natomiast odprowadzanie wód opadowych do kanalizacji sanitarnej, na sąsiednie nieruchomości bez zgody ich właścicieli, a także bezpośrednio na drogi publiczne. Nieprzestrzeganie tych zasad skutkuje poważnymi konsekwencjami prawnymi i finansowymi.
Sankcje za nielegalne odprowadzanie deszczówki
Nielegalne odprowadzanie wód opadowych, w szczególności do kanalizacji sanitarnej, jest poważnym naruszeniem prawa i może prowadzić do wymierzenia grzywny w wysokości do 10 000 zł. Zgodnie z ustawą z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, uporczywe naruszenie przepisów może skutkować również ograniczeniem wolności.
Praktyka pokazuje, że niewłaściwe zagospodarowanie wody deszczowej przyczynia się do uszkodzeń infrastruktury kanalizacyjnej, awarii pomp i zwiększenia kosztów funkcjonowania oczyszczalni ścieków. Gminy oraz przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne intensyfikują kontrole, weryfikując sposób odprowadzania wód opadowych z posesji. W razie wykrycia naruszeń właściciel nieruchomości otrzymuje nakaz ich niezwłocznego usunięcia.
Podatek od deszczówki – istota i przesłanki jego poboru
Podatek od deszczówki, będący w istocie opłatą za zmniejszenie naturalnej retencji oraz za korzystanie z infrastruktury odprowadzającej wody opadowe, jest nakładany na właścicieli nieruchomości, którzy przez zabudowę i utwardzenie powierzchni przyczyniają się do wzmożonego odpływu wody deszczowej. Obowiązek zapłaty tej opłaty dotyczy m.in. działek o powierzchni przekraczającej 3500 m2, na których ponad 70% terenu zostało wyłączone z powierzchni biologicznie czynnej i które nie zostały przyłączone do kanalizacji deszczowej (art. 269 ust. 1 pkt 1 ustawy z 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne).
Wysokość podatku od deszczówki ustalana jest przez lokalne władze, jednak jego konstrukcja wynika z przepisów ogólnokrajowych. Środki z opłat trafiają do Wód Polskich oraz budżetów gmin.
Odprowadzanie deszczówki a kompetencje gmin
W wyroku z 25 marca 2025 r. (sygn. akt II SA/Wr 668/24) Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wskazał, że gminy mają prawo do wprowadzenia opłat za odprowadzanie wód opadowych, ale muszą one spełniać określone kryteria legalności i przejrzystości. Opłata za odprowadzanie deszczówki nie może stanowić źródła dochodu dla gminy – jej celem jest pokrycie kosztów funkcjonowania i utrzymania infrastruktury.
Sąd unieważnił lokalne zarządzenie burmistrza z uwagi na brak podania metody kalkulacji wysokości opłaty. Podkreślono, że zarówno cena jednostkowa, jak i całkowita opłata powinny być jasno określone i osadzone w rzeczywistych danych kosztowych. Wyrok ten potwierdza konieczność transparentności i rzetelności w procesie uchwalania opłat za odprowadzenie wód opadowych.
Deszczówka pod nadzorem – francuski model regulacyjny
W kontekście międzynarodowym warto zwrócić uwagę na rozwiązania przyjęte we Francji, gdzie podejście do gospodarowania wodami opadowymi jest znacznie bardziej rygorystyczne niż w Polsce. Od 1 lipca 2025 r. we Francji zaczną obowiązywać przepisy, zgodnie z którymi podlewanie ogrodu wodą deszczową bez uzyskania stosownego zezwolenia będzie czynem karalnym. Ustawodawca przewidział za takie działanie grzywnę w wysokości 135 euro, a w skrajnych przypadkach nawet karę pozbawienia wolności do lat trzech.
Zasadność zaostrzenia przepisów dotyczących gospodarowania deszczówką we Francji tłumaczona jest również względami klimatycznymi. Kraj ten, podobnie jak wiele innych regionów Europy, doświadcza coraz częstszych i bardziej dotkliwych susz hydrologicznych. Zmniejszająca się dostępność wody pitnej oraz presja na zasoby wodne wymuszają wdrażanie ścisłych regulacji ograniczających dowolność jej wykorzystania. Nowe regulacje mają na celu zwiększenie kontroli nad jakością i obiegiem wody, szczególnie w kontekście zdrowia publicznego. Deszczówka, mimo że jest zasobem naturalnym, może zawierać zanieczyszczenia pochodzące z powierzchni dachów lub z atmosfery, co stwarza ryzyko dla użytkowników. Dlatego też francuskie przepisy ograniczają możliwość jej wykorzystywania w praktyce ogrodowej, zwłaszcza gdy pochodzi z dachów wykonanych z materiałów potencjalnie szkodliwych, jak ołów czy azbest.
Choć przepisy te budzą kontrowersje, szczególnie wśród starszych obywateli przyzwyczajonych do samodzielnego gospodarowania wodą opadową w przydomowych ogrodach, francuski przykład pokazuje rosnącą tendencję do traktowania deszczówki jako zasobu wymagającego nadzoru państwowego. W obliczu postępujących zmian klimatycznych i konieczności ochrony zasobów wodnych, podobne rozwiązania mogą być rozważane również w innych państwach członkowskich UE.
Rekomendacje w zakresie gospodarowania deszczówką
Właściwe zagospodarowanie wody deszczowej to nie tylko obowiązek prawny, ale również element odpowiedzialności środowiskowej. W praktyce zaleca się instalację zbiorników retencyjnych, systemów rozsączających oraz studni chłonnych. Takie rozwiązania pozwalają ograniczyć odpływ wód opadowych z posesji, obniżyć wysokość podatku od deszczówki i zapobiegać potencjalnym sankcjom. Wiele samorządów wspiera działania retencyjne poprzez systemy dotacyjne i ulgi inwestycyjne.
Podsumowanie
Podatek od deszczówki oraz zasady legalnego odprowadzania wód opadowych z posesji są istotnym elementem systemu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Właściciele nieruchomości powinni świadomie podchodzić do kwestii odprowadzania wody deszczowej, dbając o zgodność z przepisami oraz lokalnymi regulacjami. Zaniedbania w tym zakresie mogą prowadzić do surowych kar finansowych, obowiązku modernizacji instalacji, a w skrajnych przypadkach – do odpowiedzialności karnej.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ):
Nie. Obowiązek zapłaty powstaje w ściśle określonych przypadkach, takich jak redukcja retencji na dużych działkach lub brak podłączenia do kanalizacji deszczowej.
Nie. Jest to działanie zabronione, które może skutkować grzywną do 10 000 zł lub odpowiedzialnością karną w przypadku uporczywego naruszania przepisów.
Kwestie te regulują m.in. Prawo wodne, ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, ustawa o gospodarce komunalnej oraz akty wykonawcze.
Warto inwestować w systemy retencji, ograniczyć powierzchnie nieprzepuszczalne i dbać o zgodność instalacji z lokalnymi przepisami.
Nie. Wysokość opłaty musi być skalkulowana w oparciu o rzeczywiste koszty i w sposób transparentny, zgodnie z zasadami wynikającymi z orzecznictwa sądów administracyjnych.
