Chodziło o spółkę, która prowadzi sieć hoteli. Goście rezerwują swój pobyt najczęściej za pomocą internetu – czy to wchodząc bezpośrednio na stronę internetową hotelu, czy też korzystając z zewnętrznych wyszukiwarek ofert noclegowych.

W pierwszym przypadku klient płaci część lub całość ceny bezpośrednio na rachunek bankowy spółki. Jeśli natomiast rezerwacją zajmował się pośrednik, to wpłata trafia najpierw na jego konto, a po zakończeniu okresu rozliczeniowego pośrednik przekazuje spółce należne jej kwoty.

Goście nie podają NIP

Problem wynikł z tego, że goście rezerwujący pobyt przez internet często nie wskazują, iż prowadzą działalność gospodarczą. Dokonując rezerwacji, nie podają swojego numeru identyfikacji podatkowej (NIP). W związku z tym spółka wystawia im paragony lub faktury niezawierające NIP nabywcy.

Jednak po zakończeniu pobytu w hotelu część gości domaga się wystawienia im faktury zawierającej ich NIP. Argumentują, że pobyt miał związek z prowadzeniem działalności opodatkowanej VAT albo że hotelowym gościem był np. pracownik podatnika VAT.

Odmowa wystawienia faktury

W takich sytuacjach spółka odmawia wystawienia faktury VAT, powołując się na art. 106b ust. 5 ustawy o VAT. Przepis ten zabrania wystawiania faktur na rzecz podatnika VAT, jeżeli wcześniejsza sprzedaż zewidencjonowana za pomocą kasy rejestrującej była potwierdzona paragonem niezawierającym NIP nabywcy.

Spółka uważała jednak, że nawet gdyby w takiej sytuacji wystawiła fakturę VAT, to i tak fiskus nie powinien nałożyć na nią 100-proc. dodatkowego zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art. 106b ust. 6 ustawy o VAT i art. 109a ustawy o VAT.

Brak prawa do odliczenia VAT

Przypomniała, że przepisy o zakazie wystawiania faktur VAT do paragonów bez NIP nabywcy i związane z nimi sankcje miały na celu wyeliminowanie procederu polegającego na odliczaniu VAT przez firmy działające w porozumieniu ze sprzedawcami, którzy gromadzili paragony nieodebrane lub porzucone przez klientów. Takie paragony trafiały następnie do nieuczciwych firm, które na tej podstawie żądały wystawienia faktur pozwalających im na odliczenie VAT.

W tym przypadku natomiast – jak podkreśliła spółka – nie byłoby możliwości takich nadużyć, ponieważ art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT co do zasady nie pozwala odliczać podatku naliczonego z tytułu nabywanych usług noclegowych i gastronomicznych.

Sankcja w VAT nadal grozi

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmówił jednak wydania interpretacji indywidualnej. Spółka zaskarżyła to postanowienie i w grudniu 2024 r. wygrała przed Naczelnym Sądem Administracyjnym (sygn. akt I FSK 887/21).

Sprawa wróciła więc do dyrektora KIS. Ten był już zmuszony wydać interpretację, ale nie zgodził się w niej ze stanowiskiem spółki. Przypomniał, że w chwili zakupu kupujący musi wybrać, czy kupuje na potrzeby prywatne czy firmowe. Jeśli występuje on jako podatnik VAT, to przedstawia sprzedawcy swój numer identyfikacyjny – po to, aby sprzedaż towarów lub usług była właściwie udokumentowana, tj. albo fakturą, albo paragonem z tym numerem, co pozwoli na ewentualne późniejsze wystawienie faktury do tego paragonu.

Jeżeli natomiast występuje przy zakupie jako konsument, to nie może później zmienić charakteru tego zakupu. Towar lub usługa nabyta na potrzeby osobiste lub prywatne nie może z czasem przekształcić się dla celów VAT w zakup służący działalności gospodarczej – wyjaśnił dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

Podkreślił, że art. 106b ust. 5 ustawy o VAT dotyczy szczególnego przypadku, gdy podatnik otrzymuje paragon fiskalny, a następnie żąda wystawienia do niego faktury. Wówczas sprzedawca może wystawić fakturę zawierającą NIP nabywcy tylko pod warunkiem, że numer ten widnieje także na paragonie fiskalnym.

Jeżeli na paragonie nie został ujawniony NIP nabywcy, to spółka nie może na tej podstawie wystawić faktury zawierającej ów NIP. W przeciwnym razie grozi jej 100-proc. dodatkowe zobowiązanie podatkowe – wyjaśnił dyrektor KIS.

Dodał, że w tym wypadku nie ma znaczenia rodzaj sprzedaży, równie dobrze może to dotyczyć świadczonych przez spółkę usług noclegowych i gastronomicznych. ©℗

Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 28 maja 2025 r., sygn. 0112-KDIL3.4012.264.2020.12.AK