Zmiany mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw – wynika z opublikowanego projektu nowelizacji ustaw o podatku od spadków i darowizn. O jego założeniach pisaliśmy w artykule „MF szykuje kolejne uproszczenia dotyczące różnych podatków” (DGP nr 82/2025). Teraz znane są szczegóły.

Powtarzające się świadczenia

Zmienione mają zostać zasady ustalania wartości nieodpłatnych powtarzających się świadczeń (w tym rent wypłacanych na podstawie art. 903 kodeksu cywilnego) dla celów podatku od spadków i darowizn. Ma to związek z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 marca 2025 r. (sygn. akt III FPS 5/24). NSA orzekł wtedy, że ponieważ umowa renty ma charakter losowy i wygasa w chwili śmierci osoby otrzymującej te świadczenia, to fiskus nie może z góry żądać podatku od umówionych świadczeń. W momencie podpisania umowy renty nie można bowiem przewidzieć, czy w trakcie jej realizacji jedna ze stron nie umrze. Dlatego podatek od spadków i darowizn płaci się w miarę otrzymywania kolejnych świadczeń.

MF proponuje uregulować to następująco. Zgodnie z nowym art. 6 ust. 1b ustawy, obowiązek podatkowy dotyczący powtarzających się świadczeń powstanie z chwilą:

1) ustanowienia tych świadczeń – w przypadku gdy wartość świadczeń powtarzających się za cały okres trwania obowiązku tych świadczeń:

a) jest ustalona na dzień ich ustanowienia albo

b) została uprawdopodobniona na dzień ich ustanowienia, a podatnik wyraził zgodę na przyjęcie jej do podstawy opodatkowania;

2) wykonania poszczególnych świadczeń – w pozostałych przypadkach.

Natomiast w znowelizowanym art. 12 zostaną określone zasady ustalania wartości tych świadczeń dla celów ich opodatkowania. Będzie to łączna wartość powtarzających się świadczeń za okres, na jaki zostały ustanowione, a gdy zostaną one ustanowione na czas nieokreślony – za okres 10 lat. Jeżeli jednak wartość powtarzających się świadczeń nie będzie mogła być ustalona ani uprawdopodobniona w dniu ustanowienia świadczeń, to obowiązek podatkowy powstanie dopiero z chwilą wypłaty. W takiej sytuacji podstawą opodatkowania będzie przekazywana kwota.

W uzasadnieniu do projektu napisano, że chodzi o takie przypadki, gdy łączna wartość wszystkich świadczeń za cały czas ich trwania nie może być ustalona np. wskutek zastosowania klauzuli waloryzacyjnej albo określenia wartości świadczenia w oparciu o zmienne kryterium.

Sprzedaż majątku

Druga planowana zmiana sprowadza się do tego, że gdy podatnik będzie chciał sprzedać przed notariuszem to, co wcześniej dostał w darowiźnie lub spadku, to będzie miał mniej obowiązków formalnych, jeżeli wcześniejsze nabycie potwierdził notariusz. Sprzedając przedmiot darowizny lub spadku, nie trzeba już będzie występować do urzędu skarbowego o zaświadczenie o skorzystaniu przy nabyciu ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, albo że podatek został zapłacony lub że zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek przedawnienia. Dziś taki obowiązek wynika z art. 19 ust. 6 ustawy o podatkach od spadków i darowizn.

Zaświadczenia nie trzeba też będzie przedstawiać notariuszowi, gdy majątek został wcześniej nabyty od członków rodziny, o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy (tj. przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę) w sposób inny niż w formie aktu notarialnego. Takie dziedziczenie lub darowizna są bowiem zwolnione z podatku, jeżeli zostaną zgłoszone w ciągu sześciu miesięcy naczelnikowi urzędu skarbowego. Jeżeli więc podatnik zgłosi takie nabycie urzędowi skarbowemu, to przy sprzedaży tego majątku nie będzie musiał przedstawiać notariuszowi zaświadczenia z urzędu skarbowego.

Oba zwolnienia będą dotyczyć majątku nabytego od 1 stycznia 2007 r. ©℗

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Projekt nowelizacji ustaw o podatku od spadków i darowizn (nr UDER19) – w konsultacjach