Doradcom z PwC udało się wygrać kontrowersyjny spór podatkowy dotyczący prawa do zwrotu nadpłaty w VAT przy sprzedaży dokumentowanej paragonem. Sprawa miała swój finał w TSUE, który wyrokiem z 21 marca 2024 r. (C-606/22) potwierdził, że niezgodna z zasadami systemu VAT jest sytuacja, w której przedsiębiorcy stosującemu błędnie zawyżoną stawkę VAT odmawia się prawa do zwrotu nadpłaty tylko dlatego, że transakcja dotyczy sprzedaży udokumentowanej paragonem, a nie fakturą. Pełnomocnicy PwC doprowadzili ponadto do wydania przez NSA szeroko komentowanej uchwały NSA z 24 czerwca 2024 r. (sygn. akt I FPS 1/24), która potwierdza możliwość stosowania 5-proc. stawki VAT do sprzedaży na wynos przez sieci fast food. Co warte podkreślenia, NSA wydając wyrok, przyznał prym prokonstytucyjnej wykładni przepisów o VAT i zanegował powielane od wielu lat przez organy podatkowe stanowisko Ministerstwa Finansów (wyrażone jeszcze w interpretacji ogólnej z 2016 r.), które w istocie sprowadza się do nieograniczonego wręcz posługiwania się klasyfikacją statystyczną w celu zawężania zakresu zastosowania stawki 5-proc. W innej sprawie prowadzonej przez doradców z PwC NSA wydał przełomowy wyrok potwierdzający możliwość rozpatrywania roszczeń nadpłatowych w toku toczących się (często wiele lat) postępowań podatkowych (wyrok z 20 czerwca 2024 r., sygn. akt I FSK 1156/20). Z kolei w wyroku z 11 września 2024 r. (sygn. akt II FSK 280/24) NSA po raz pierwszy potwierdził, że wydatki na spłatę wynagrodzenia earn-out (dodatkowe wynagrodzenie dla sprzedawcy udziałów należne po zamknięciu transakcji, jeśli spółka osiągnie określone wyniki finansowe) to pośrednie koszty uzyskania przychodów potrącalne w dacie ich poniesienia (a nie dopiero zbycia udziałów).

Drugie miejsce kapituła rankingowa przyznała aż trzem firmom. GLC może się poszczycić przede wszystkim reprezentowaniem w trakcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, który wydał wyrok stwierdzający, że przepisy nakładające na doradców podatkowych obowiązek raportowania schematów podatkowych bez odpowiednich gwarancji ochrony tajemnicy zawodowej są niezgodne z konstytucją (wyrok z 23 lipca 2024 r., K 13/20). Orzeczenie TK ma przełomowy charakter w kwestii raportowania schematów podatkowych i wytycza nowy kierunek ich raportowania przez promotorów lub wspomagających będących doradcami podatkowymi.

Doradcy MDDP doprowadzili do wydania przez NSA precedensowego wyroku, że koszty prac aranżacyjnych (tzw. fit-outy) mogą być rozliczane w CIT proporcjonalnie do czasu trwania umowy najmu budynku (wyrok z 3 września 2024 r., sygn. akt II FSK 1486/21). To odstępstwo od dotychczasowej ugruntowanej linii orzeczniczej, zgodnie z którą takie wydatki należy rozliczać w kosztach podatkowych jednorazowo. Doradcy MDDP wygrali też prawomocnie przed WSA w Warszawie w sprawie nadpłat podatku podatkowej grupy kapitałowej (PGK). W wyrokach z 20 marca 2024 r. (III Sa/Wa 2584/23), 25 kwietnia 2024 r. (III SA/Wa 377/24) i 25 lipca 2024 r. (III SA/Wa 955/24) sąd potwierdził, że po zlikwidowaniu PGK nadpłata przysługuje każdej spółce wchodzącej wcześniej w skład tej grupy, a nie tylko tym, które wcześniej wykazywały dochód w ramach PGK. Inne przełomowe rozstrzygnięcie dotyczy jednego z najbardziej problematycznych zagadnień w obszarze podatku u źródła (WHT). NSA potwierdził, że dla zastosowania zwolnienia z WHT nie jest konieczne spełnienie przez odbiorcę dywidendy przesłanek do uznania go za rzeczywistego właściciela (wyrok z 9 października 2024 r., sygn. akt II FSK 78/22). Kapituła wzięła też pod uwagę sukcesy doradców MDDP dotyczące skutecznych odwołań do organu II instancji, które pozwoliły uniknąć dalszego sporu w sądzie.

Zdecydowanie do najważniejszych sukcesów doradców CRIDO w 2024 r. należy precedensowy wyrok zwalniający z podatku od nieruchomości porty rzeczne (wyrok NSA z 13 lutego 2024 r., sygn. akt III FSK 4345/21), co stanowiło przełamanie obowiązującej od 20 lat niekorzystnej dla podatników linii orzeczniczej. Za sprawą pełnomocników CRIDO pozytywnie zakończyła się także trwająca wiele lat batalia podatnika reeksportera samochodów, któremu fiskus blokował zwrot VAT, doprowadzając na skraj upadłości. NSA w wyroku z 14 listopada 2024 r. (sygn. akt I FSK 19/23) uznał, że podważanie modelu biznesowego przedsiębiorcy nie może automatycznie rodzić domniemania, iż zostały naruszone przepisy prawa podatkowego, gdy nie wykazano żadnego oszustwa czy niedozwolonej korzyści podatkowej. W 2024 r. CRIDO reprezentowało też kilka największych amerykańskich funduszy inwestycyjnych w sprawach dotyczących odzyskania oprocentowania nadpłaty w podatku u źródła.

Trzecim miejscem kapituła rankingowa nagrodziła dwie firmy. Pełnomocnicy KNDP uzyskali precedensowy i prawomocny wyrok (dyrektor KIS nie złożył skargi kasacyjnej), dotyczący zasad rozliczania VAT przez fundacje rodzinne (wyrok WSA w Gdańsku z 13 listopada 2024 r., sygn. akt I SA/Gd 580/24). Sąd potwierdził, że wykonywanie przez fundacje rodzinne ich zasadniczych celów, tj. gromadzenia mienia, zarządzania mieniem w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów, nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT, a więc nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Dotyczy to także incydentalnej sprzedaży mienia (np. składników kolekcji należącej do fundacji) w ramach zarządzania nim.

Doradcy z Olesiński i Wspólnicy reprezentowali m.in. dwóch klientów z branży automotive w sporach, które dotyczyły kwalifikacji dofinansowania z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) na wynagrodzenia dla pracowników. NSA – wydanymi w tych sporach wyrokami – przełamał swoją dotychczasową, niekorzystną dla podatników linię orzeczniczą i uznał, że dofinansowanie z FGŚP jest nierozerwalnie związane z działalnością w specjalnej strefie ekonomicznej i jako tzw. przychód strefowy powinno podlegać zwolnieniu z CIT (wyroki NSA o sygn. akt II FSK 1528/22 i II FSK 1293/22). Orzeczenia są ważne dla wszystkich podmiotów, które działają w SSE i w wyniku COVID-19 musiały korzystać z dofinansowania, aby utrzymać miejsca pracy i zapewnić wynagrodzenia dla pracowników. Przedsiębiorcy mogą powoływać się na te wyroki, chcąc skorzystać z puli zwolnienia w CIT.

Czytaj więcej w dodatku DGP | XIX Ranking Firm i Doradców Podatkowych