Alternatywna spółka inwestycyjna nie płaci podatku od dochodów ze zbycia udziałów (akcji) pod warunkiem, że posiadała ich minimalną wartość przez co najmniej dwa lata. Odnosi się to do zbycia każdego udziału (akcji) z osobna – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Uzasadniając wyrok, sędzia Alicja Polańska wyjaśniła, że zwolnienie na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 58a ustawy o CIT miało na celu wspieranie alternatywnych spółek inwestycyjnych (ASI) w prowadzeniu inwestycji długoterminowych, a nie na przykład tzw. inwestycji portfelowych, czyli nastawionych na realizację szybkich zysków.

- Dlatego w tym przepisie znalazła się dwuletnia cezura czasowa – wyjaśniła sędzia Polańska.

Co ze zwolnieniem?

Sprawa dotyczyła ASI, która planowała zbyć w 2022 r. posiadane udziały w spółce kapitałowej. Objęła je najpierw w marcu 2020 r., a kolejne - w styczniu 2021 r.

Spółka uważała, że nie zapłaci podatku od dochodów ze sprzedaży tych udziałów, bo będzie tu miał zastosowanie art. 17 ust. 1 pkt 58a ustawy o CIT. Przepis ten zwalnia od podatku dochody ASI ze zbycia udziałów (akcji), pod warunkiem że ASI przed dniem zbycia posiadała bezpośrednio odpowiednią ilość udziałów (akcji) w kapitale spółki, której udziały (akcje) są zbywane, nieprzerwanie przez dwa lata. W stanie prawnym, którego dotyczył spór, wymagane było co najmniej 10 proc. udziałów (akcji), obecnie jest to co najmniej 5 proc.

Spółka była przekonana, że spełnia warunki zwolnienia, zarówno te, dotyczące minimalnej wartości udziałów w spółce, jak i dwuletniego okresu ich posiadania. Minęły bowiem – jak argumentowała - dwa lata, odkąd po raz pierwszy nabyła udziały w tej spółce.

Trzeba odczekać dwa lata

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się z nią tylko w odniesieniu do udziałów objętych przez nią w marcu 2020 r. Nie zgodził się natomiast co do udziałów, które spółka nabyła później. Stwierdził, że nie minęły jeszcze dwa lata pomiędzy ich nabyciem a planowanym zbyciem. Jeżeli więc zostaną one zbyte w 2022 r., to dochód z ich sprzedaży nie będzie zwolniony z CIT.

Tego samego zdania były sądy. WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 2051/21) uznał, że warunki podatkowego zwolnienia należy odnosić oddzielnie do zbycia każdego udziału z osobna. Dlatego zgodził się z fiskusem, że zwolnienie będzie przysługiwać przy sprzedaży udziałów objętych przez spółkę w marcu 2020 r. Natomiast nie będzie zwolniony z CIT dochód ze sprzedaży udziałów nabytych w styczniu 2021 r.

Taki był cel

Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał ten wyrok w mocy. Odwołał się do uzasadnienia rządowego projektu nowelizacji m.in. ustawy o CIT (druk sejmowy nr 2862). Wyjaśniono w nim, że wymóg posiadania przez ASI określonej wartości udziałów nieprzerwanie przez dwa lata, służy wyłączeniu ze zwolnienia tzw. inwestycji portfelowych.

Zyski i koszty kapitałowe

We wniosku o interpretację spółka spytała również o wydatki, które ponosi na swoją bieżącą działalność. Chciała się upewnić, czy w całości dotyczą one przychodów z zysków kapitałowych. Jako przykład wymieniła wydatki np. na usługi: księgowe, prawne, notarialne, doradcze i consultingowe, doradztwa inwestycyjnego, najmu pomieszczeń biurowych i obsługi administracyjno-biurowej, zarządzania, telekomunikacyjne i informatyczne, a także koszty obsługi rachunków bankowych, podróży służbowych i audytu spółek portfelowych.

Co do tego nie było sporu. Dyrektor KIS zgodził się ze spółką, że gdy uzyskuje ona jedynie przychody z zysków kapitałowych, to są to dla niej koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych.

Wyrok NSA z 3 kwietnia 2025 r., sygn. akt II FSK 871/22

OPINIA

Bartosz Głowacki, doradca podatkowy i partner w MDDP

Rodzi się obawa o pozostałe zwolnienia

Wyrok jest zaskakujący. NSA, powołując się na wykładnię celowościową, stworzył normę prawną, która w istocie w żaden sposób nie znajduje oparcia w brzmieniu przepisu.

Zgodnie z ustawą, zwolnione od CIT są dochody (przychody) ASI uzyskane w roku podatkowym ze zbycia udziałów (akcji), pod warunkiem, że ASI, która zbywa udziały (akcje), posiadała przed dniem zbycia bezpośrednio nie mniej niż 5 proc. (10 proc. przed zmianą przepisów) udziałów (akcji) w kapitale spółki, której udziały (akcje) są zbywane, nieprzerwanie przez okres dwóch lat.

Przepis nie wskazuje, że zwolnienie dotyczy dochodu ze zbycia udziałów posiadanych przez dwa lata, a wprost stwierdza, że zwolnienie dotyczy zbycia udziałów w spółce, której minimalny pakiet udziałów był w posiadaniu ASI przez wymagany okres. Wystarczy zatem, by ASI posiadała co najmniej 5 proc. (10 proc. przed zmianą przepisów) udziałów w spółce nieprzerwanie przez dwa lata, a dochód ze zbycia każdych udziałów, także tych posiadanych krócej, powinien być objęty zwolnieniem od podatku.

Wykładnia NSA jest niepokojąca z perspektywy zwolnienia partycypacyjnego dla dywidend czy dla polskiej spółki holdingowej. W obu przypadkach zwolnienie podatkowe jest uwarunkowane posiadaniem co najmniej 10 proc. udziałów nieprzerwanie przez dwa lata. Można mieć obawy, czy NSA nie zacznie w którymś momencie twierdzić, że i tutaj zwolnienie od podatku należy odnosić wyłącznie do dochodu osiągniętego w związku z udziałami, które posiadano przez minimalny czas.