Obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży. Nie uchyla go ani odstąpienie od umowy, ani jej zgodne rozwiązanie. Wyjaśnił to dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej.

Spytał o to mężczyzna, który kupił kampera. Nie zarejestrował go, bo niedługo potem w pisemnym oświadczeniu odstąpił od umowy ze względu na ukryte wady. Zastosował tu art. 560 par. 1 kodeksu cywilnego. Mężczyzna chciał się upewnić, że w związku z tym nie musi płacić PCC.

Nie zgodził się z nim jednak dyrektor KIS.

Podatek nie do zwrotu

Fiskus podkreślił, że zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, a więc z chwilą zawarcia umowy sprzedaży. Obowiązku podatkowego nie uchyla zatem ani odstąpienie od umowy, ani jej zgodne rozwiązanie.

Dyrektor KIS wyjaśnił, że odstąpienie od umowy z tytułu rękojmi (art. 560 i następne kodeksu cywilnego) nie oznacza, że umowa nie była zawarta i że uchylone zostały skutki prawne wyrażonej w niej woli stron. Złożone przez mężczyznę oświadczenie o odstąpieniu od umowy z tytułu rękojmi wywiera skutki dopiero z datą jego zawarcia – wytłumaczył organ. Dlatego uznał, że mężczyzna musi zapłacić PCC od zawartej umowy.

Inne przypadki

Podobnie dyrektor KIS stwierdził w interpretacji z 20 września 2021 r. (sygn. 0111-KDIB2-3.4014.334.2021.1.JKA). Wtedy chodziło o umowę dożywocia, która ostatecznie została rozwiązana. Podatnik uznał, że w takim razie fiskus powinien zwrócić mu PCC wpłacony z tytułu zawarcia tej umowy.

Dyrektor KIS stwierdził, że to niemożliwe. Wyjaśnił, że sytuacje, w których możliwy jest zwrot uprzednio wpłaconej daniny, są wymienione wprost w art. 11 ustawy o PCC. Nie ma tam słowa o rozwiązaniu umowy dożywocia.

Również, gdy sprzedawca i kupujący unieważnią akt notarialny, podatek pozostaje w budżecie. To z kolei potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 lutego 2018 r. (sygn. akt II FSK 223/16). Nie miała znaczenia przyczyna unieważnienia aktu notarialnego, a była poważna - zbywca podpisał wcześniej z kimś innym przedwstępną umowę sprzedaży.

Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 31 marca 2025 r., sygn.0111-KDIB2-3.4014.662.2024.2.ASZ