Kolejny sąd orzekł: zysk osiągnięty przez przedsiębiorcę w trakcie prowadzenia przez niego samodzielnie działalności gospodarczej nie jest po raz drugi opodatkowany, gdy zostanie wypłacony przez spółkę kapitałową powstałą z przekształcenia tej jednoosobowej działalności.

W tej kwestii jest już ugruntowana linia orzecznicza Naczelnego Sądu Administracyjnego, czego przykładem są wyroki z: 25 września 2024 r. (sygn. akt II FSK 743/24), 28 czerwca 2024 r. (sygn. akt II FSK 1308/21), 14 marca 2024 r. (II FSK 808/21), 12 października 2023 r. (II FSK 327/21), 30 sierpnia 2023 r. (II FSK 252/21), 29 czerwca 2023 r. (II FSK 51/21), 20 września 2017 r. (II FSK 2089/15).

Tak samo orzekły sądy I instancji w nieprawomocnych na razie wyrokach z: 16 stycznia 2025 r. (sygn. akt I SA/Ke 505/24), 26 września 2023 r. (I SA/Gd 675/23), w Poznaniu z 8 lutego 2023 r. (I SA/Po 744/22), w Bydgoszczy z 13 grudnia 2022 r. (I SA/Bd 526/22),

Mimo to dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie daje za wygraną, o czym pisaliśmy w artykule „Wypłata „starych” zysków. Przegrane w sądach nie odstraszają fiskusa” (DGP nr 24/2025).

Samodzielny biznes

Wskazaliśmy, że wykładnia skarbówki prowadzi do dwukrotnego opodatkowania:

- raz przed przekształceniem, jako dochód z samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej (o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 14 ust. 1 oraz art. 44 ust. 1 ustawy o PIT), a więc na bieżąco w trakcie roku podatkowego, i

- drugi raz po przekształceniu jako przychód kapitałowy z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (czyli spółki z o.o.), o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT.

Potwierdzeniem tego jest np. interpretacja z 3 października 2024 r. (0113-KDIPT2-3.4011.497.2024.2.JŚ).

Ze spółki w spółkę

Ten sam pogląd dyrektor KIS prezentuje w sprawach dotyczących przekształcenia spółki osobowej (transparentnej podatkowo, np. jawnej) w spółkę kapitałową (z o.o.). W tym wypadku również wspólnik musi, zdaniem fiskusa, dwukrotnie zapłacić podatek od wypracowanego zysku:

- raz przed przekształceniem, od dochodu z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, proporcjonalnie do prawa do udziału w zysku spółki (art. 8 ust. 1 ustawy o PIT), a więc na bieżąco w trakcie roku podatkowego, i

- drugi raz po przekształceniu jako przychód kapitałowy z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (czyli spółki z o.o.), o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT.

Przykładem jest interpretacja z 24 stycznia 2025 r. (0113-KDIPT2-3.4011.667.2024.2.MS).

Obniżenie kapitału w spółce - tłumaczenie dyrektora KIS

Dyrektor KIS to argumentuje, że niepodzielony zysk z lat ubiegłych został po przekształceniu ujęty w bilansie spółki kapitałowej (z o.o.) jako „Zysk z lat ubiegłych” więc po stronie pasywów w jej kapitale własnym. Zatem wypłata środków na podstawie uchwały podjętej przez wspólników spółki kapitałowej będzie skutkować obniżeniem wysokości części A bilansu (Kapitał własny). Wskutek tej wypłaty wspólnicy uzyskują przychód z udziału w zyskach osób prawnych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT – twierdzi fiskus.

Jego zdaniem nie ma znaczenia to, że spółka z o.o. nie wypracowała tego zysku i że już raz został od niego zapłacony PIT – czy to przez przedsiębiorcę prowadzącego samodzielnie działalność gospodarczą, czy to przez wspólników spółki osobowej.

Kolejna przegrana

Potwierdzeniem, że dyrektor KIS się myli, jest najnowszy wyrok NSA, poprzedzony orzeczeniem WSA w Lublinie (I SA/Lu 639/21). Oba sądy orzekły, że chociaż wypracowany przez przedsiębiorcę zysk stał się majątkiem spółki z o.o. (w następstwie przekształcenia), to jego wypłata nie jest przychodem z udziału w zysku tej spółki. Jego wypłata, skutkująca równoczesnym obniżeniem kapitału zapasowego, nie przybierze w tym wypadku żadnej z form przewidzianych w art. 25 ust. 4 ustawy o PIT – orzekł WSA.

Stanowisko to podzielił sąd kasacyjny.

- Zysk, który bezspornie w wyniku przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej podatnika w spółkę z o.o. stał się częścią kapitałów własnych nowego podmiotu, nie może równocześnie stanowić dla podatnika (który stał się wspólnikiem) przychodem z tytułu udziału w zysku tej spółki, w formie przewidzianej przez art. 25 ust. 4 ustawy PIT – uzasadnił wyrok sędzia Jerzy Płusa.

Wyrok NSA z 7 lutego 2025 r., sygn. akt II FSK 612/22