Od 1 stycznia 2025 r. wyższe kary za wykroczenia i przestępstwa skarbowe

Natomiast urzędy skarbowe i celno-skarbowe będą mogły wystawiać mandaty za wykroczenia skarbowe na kwoty do 23 330 zł (do końca 2024 r. do 21 500 zł).

Płaca minimalna

Wysokość grzywien za przestępstwa i wykroczenia skarbowe jest uzależniona od minimalnego wynagrodzenia. Od 1 stycznia 2025 r. wzrośnie ono z 4300 zł do 4666 zł (kwota ta będzie obowiązywała przez cały rok, nie zostanie podwyższona w lipcu jak w 2024 r.).

Skutkiem tej zmiany będzie m.in. zwiększenie limitu, który kwalifikuje dane naruszenie przepisów do kategorii wykroczeń skarbowych. Z wykroczeniem skarbowym mamy bowiem do czynienia wtedy, gdy kwota niezapłaconego podatku nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 stycznia 2025 r. limit ten wyniesie zatem 23 330 zł (do końca 2024 r. jest to 21 500 zł).

Przestępstwa skarbowe

Powyżej tej kwoty mamy do czynienia z przestępstwem skarbowym. Sprawcy takich przestępstw są zazwyczaj karani grzywną, ale bywa, że sąd orzeka karę ograniczenia, a nawet pozbawienia wolności.

Grzywna jest ustalana w stawkach dziennych – najniższa to 10, a najwyższa 720 stawek. Stawka dzienna nie może być niższa od 1/30 minimalnego wynagrodzenia ani przekraczać 400-krotności tej części. Od 1 stycznia 2025 r. najniższa stawka dzienna wyniesie 155,53 zł, a najwyższa 62 212 zł (do końca 2024 r. to od 143,33 zł do 57 332 zł). Tym samym maksymalna grzywna za przestępstwo skarbowe wyniesie 44 792 640 zł (do końca 2024 r. jest to 41 279 040 zł).

W przypadkach nadzwyczajnie obostrzonych kara będzie mogła wynieść nawet 67 188 960 zł (do końca 2024 r. – 61 918 560 zł). Przypomnijmy, że maksymalna grzywna (do 720 stawek dziennych) tak samo jak nadzwyczajnie obostrzona może zostać orzeczona łącznie z karą pozbawienia wolności.

Przestępstwo przestępstwu nierówne

– W kodeksie karnym skarbowym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 628 ze zm.) często spotykamy sytuację, w której ustawodawca różnicuje powagę czynu według wartości uszczuplonej należności – zwraca uwagę Michał Goj, doradca podatkowy, partner w zespole postępowań podatkowych i sądowych EY. Wyjaśnia, że w kodeksie posłużono się pojęciem małej wartości, oznaczającym kwotę poniżej 200-krotności minimalnego wynagrodzenia w dacie popełnienia czynu. W 2025 r. będzie to 933 200 zł.

– Oczywiście przestępstwo dotyczące kwoty poniżej tej wartości to czyn w pełni naganny, a kara może być nadal wysoka, ale – jeśli nie jest to działanie w recydywie lub w szczególnych warunkach – najczęściej nie grozi wówczas np. kara więzienia. Można też skorzystać choćby z instytucji dobrowolnego poddania się odpowiedzialności, w związku z czym podatnik nie będzie miał statusu osoby karanej – tłumaczy doradca podatkowy.

Z kolei jeśli wartość uszczuplenia przekracza 500-krotność minimalnego wynagrodzenia, czyli w 2025 r. 2 333 000 zł, to mamy do czynienia z tzw. dużą wartością.

– Świadome zaniżenie podatku o taką kwotę może już oznaczać, że sąd będzie orzekał karę w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia – wyjaśnia Michał Goj.

Dodaje, że w kontekście ryzyka karalności warto pamiętać, że od 2022 r. nie zawsze od kary uchroni podatnika korekta deklaracji. – Korekta nie ma skutku niweczącego karalność w sytuacji, gdy została złożona po wszczęciu postępowania karnego skarbowego. To wymusza dodatkową staranność na podatnikach – mówi ekspert.

Maksymalna grzywna

Maksymalna grzywna (do 720 stawek dziennych) grozi za:

• uchylanie się od opodatkowania (art. 54 par. 1 k.k.s.),
• oszustwo podatkowe (art. 56 par. 1 k.k.s.),
• przestępstwo celne (np. art. 85 par. 1, art. 86 par. 1, art. 87 par. 1 k.k.s.).

Taka grzywna jest też przewidziana za naruszenia – istotnych z perspektywy polityki podatkowej – wymogów związanych:

• z przygotowywaniem dokumentacji cen transferowych (art. 56c par. 1 k.k.),
• ze składaniem informacji o cenach transferowych (art. 80e par. 1 k.k.s.),
• ze składaniem oświadczeń powiązanych z podatkiem u źródła (art. 56d par. 1 k.k.s.),
• z raportowaniem schematów podatkowych (art. 80f par. 1 k.k.s.).

Wysokość kary zależy od uznania sądu – nie musi ona być nałożona w maksymalnej kwocie. Wpływ na jej wysokość ma wiele czynników, w tym okoliczności danej sprawy, postawa sprawcy i obrana przez niego linia obrony.

– Z perspektywy oskarżonego, oprócz samego finansowego wymiaru kary, kluczowe znaczenie mają też dodatkowe dolegliwości czy środki karne. Pomijając kwestię możliwości ograniczenia czy pozbawienia wolności, sąd może orzec np. zakaz prowadzenia określonej działalności lub zakaz zajmowania stanowisk w spółkach, ale też może zdecydować o podaniu wyroku do publicznej wiadomości – przypomina Michał Goj.

Wykroczenia skarbowe

Za wykroczenie skarbowe sąd wymierza grzywnę w granicach od 1/10 do 20-krotności minimalnego wynagrodzenia. W związku z tym od 1 stycznia 2025 r. grzywna za wykroczenie skarbowe wyniesie od 466,60 do 93 320 zł (do końca 2024 r. – od 430 zł do 86 000 zł).

Natomiast maksymalna kwota mandatu nakładanego przez urzędników skarbówki będzie mogła wynieść 23 330 zł (do końca 2024 r. – 21 500 zł). Mandaty wystawiają upoważnieni pracownicy urzędów skarbowych oraz upoważnieni pracownicy i funkcjonariusze urzędów celno-skarbowych. Prawomocny mandat wyklucza możliwość ponownego prowadzenia postępowania karnoskarbowego o ten sam czyn (chyba że nastąpi uchylenie mandatu na podstawie art. 140 kodeksu karnego skarbowego). ©℗