Bezpieczne zamknięcie roku w obszarze podatku dochodowego od osób prawnych to nie lada wyzwanie dla zespołów podatkowych czy finansowo -księgowych. Ich wątpliwości dotyczą m.in. wypłaty dywidend, rozbieżności hybrydowych, podatku od przerzuconych dochodów oraz ulg podatkowych ‒ badawczo-rozwojowej (B+R) i na robotyzację.

rozwiń ›

Na pytania dotyczące tych zagadnień odpowiadają eksperci, którzy na co dzień w ramach MDDP Platforma Wiedzy prowadzą szkolenia w zakresie CIT.

O co pytają na szkoleniach

WYPŁATA DYWIDEND

PROBLEM Czy dla wypłacanych dywidend należy weryfikować rzeczywistego właściciela?

ODPOWIEDŹ W naszej ocenie przepisy nie przewidują takiego warunku dla dywidend. W przypadku odsetek i należności w art. 21 ust. 3 pkt 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2805; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1717; dalej: ustawa o CIT) jest wyraźnie wskazane, że odbiorca płatności ma być rzeczywistym właścicielem. Takiego warunku nie ma w art. 22 ustawy o CIT. Potwierdza to również niedawne orzecznictwo. W wyroku z 9 listopada 2024 r. (sygn. akt II FSK 78/22) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że art. 22 ust. 4 ustawy o CIT nie zawiera wymogu, aby dywidenda była wypłacana rzeczywistemu beneficjentowi. Jednak NSA poczynił zastrzeżenie, że jeżeli pobrano podatek, to płatnik ubiegający się o zwrot podatku na podstawie art. 28b ustawy o CIT ma obowiązek przedstawić również oświadczenie podatnika o byciu rzeczywistym właścicielem dywidendy. Jest to oczekiwanie wewnętrznie sprzeczne, bo jako płatnik nie można przedstawić dokumentu, którego nie trzeba było żądać, weryfikując przesłanki zwolnienia. Taki warunek nie wynika również z dotyczącej wypłat dywidend między spółkami dyrektywy Rady 2011/96/UE z 30 listopada 2011 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich (Dz.Urz. UE z 2011 r. L 345, s. 8; ost.zm. Dz.Urz. UE. z 2015 r. L 21, s. 1), która przewiduje swoistą klauzulę obejścia prawa, ale nie wskazuje wymogu weryfikowania rzeczywistego właściciela. W praktyce jednak łatwiej zastosować zwolnienie z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (lub niższą stawkę), niż uzyskać potwierdzenie od organów podatkowych, że dywidenda może korzystać ze zwolnienia.

ROZBIEŻNOŚCI HYBRYDOWE

PROBLEM Jakie sytuacje najczęściej powodują powstawanie w Polsce rozbieżności hybrydowych?

ODPOWIEDŹ Obowiązujące w Polsce od stycznia 2021 r. przepisy posługują się pojęciem podmiotów hybrydowych i instrumentów hybrydowych. Podmioty hybrydowe to takie, które są odmiennie rozpoznawane podatkowo w różnych jurysdykcjach podatkowych, np. uznawane jako transparentne podatkowo w jednym państwie i jednocześnie jako nietransparentne w drugim. Na takie spółki warto zwrócić uwagę, dokonując analizy swoich grup kapitałowych. Takie rozbieżności hybrydowe często powstają u podmiotów z udziałowcami (bezpośrednimi lub pośrednimi) ze Stanów Zjednoczonych, z uwagi na obowiązujące tam regulacje check the box election. Na podstawie tych wewnętrznych przepisów podatkowych spółka w USA może uznać polską spółkę z o.o. za transparentną podatkowo i w konsekwencji rozpoznać koszty i przychody polskiej spółki z o.o. w USA jako własne koszty i przychody dla celów podatkowych w USA.

Z kolei instrumenty hybrydowe obejmują transakcje i instrumenty finansowe, które są różnie kwalifikowane podatkowo w dwóch różnych państwach. Taka sytuacja może wystąpić, gdy dana transakcja jest traktowana w państwie płatnika jak spłata pożyczki, a w kraju odbiorcy jak dywidenda.

PROBLEM Czy rozbieżności hybrydowe u innych podmiotów z grupy kapitałowej mogą powodować wyłączenia kosztów w polskiej spółce?

ODPOWIEDŹ Tak, przepisy wprowadzają pojęcie importowanych rozbieżności hybrydowych. Występują one, gdy koszty polskiego podatnika CIT bezpośrednio lub pośrednio służą finansowaniu wydatków powodujących powstanie rozbieżności hybrydowych. Importowane rozbieżności hybrydowe wystąpią, gdy na kolejnych etapach transakcji występuje np. podmiot hybrydowy, a my pośrednio wzięliśmy udział w przekazywaniu mu płatności. Co do zasady przepisy wskazują na obowiązek zastosowania przepisów dotyczących struktur hybrydowych w Polsce również w takim przypadku. Możliwe jest jednak wyłączenie stosowania przepisów o rozbieżnościach hybrydowych w Polsce, jeżeli inne z państw uczestniczących w transakcji lub serii transakcji zastosuje dostosowanie w odniesieniu do takiej rozbieżności hybrydowej.

PODATEK OD PRZERZUCONYCH DOCHODÓW

PROBLEM Polska spółka działająca w obszarze IT w 2024 r. poniosła następujące koszty prowadzonej działalności:
  • usługi zarządzania 20 mln zł ‒ do podmiotu powiązanego,
  • płatności licencyjne 10 mln zł ‒ do podmiotu powiązanego,
  • usługi ubezpieczenia w kwocie 20 mln zł ‒ do podmiotu niepowiązanego,
  • pozostałe koszty 450 mln zł, które nie kwalifikowały się do katalogu przerzuconych dochodów.
Łączna kwota kosztów podatkowych rozpoznanych przez spółkę w 2024 r. wyniosła 500 mln zł. Czy spółka będzie objęta podatkiem od przerzuconych dochodów?

ODPOWIEDŹ Spółka może zostać objęta podatkiem od przerzuconych dochodów, ponieważ ralacja kwalifikowanych kosztów poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych do całości kosztów uzyskania przychodu to 6 proc. W efekcie pula kwalifikowanych kosztów poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych przekracza bezpieczną przystań wskazaną w przepisach, tj. 3 proc. wszystkich kosztów poniesionych w danym roku. W rezultacie spółka powinna zbadać pozostałe przesłanki w zakresie podatku od przerzuconych dochodów.

PROBLEM Spółka z USA prowadzi na terytorium Polski działalność gospodarczą za pośrednictwem zakładu podatkowego. Polski zakład rozliczał koszty administracyjne dotyczące zakupu usług doradczych od centrali. Czy te koszty mogą być uznane za przerzucone dochody i opodatkowane w Polsce?

ODPOWIEDŹ Tak, przepisy dotyczące przerzuconych dochodów stosujemy również do działalności zakładów podatkowych. W związku z tym opodatkowaniu podatkiem od przerzuconych dochodów mogą podlegać koszty poniesione:

  • w wyniku transakcji wewnętrznych, pomiędzy zagranicznym zakładem a spółką w USA,
  • na rzecz podmiotu powiązanego ze spółką w USA.
PROBLEM Polska spółka poniosła wobec swojej centrali we Francji opłaty z tytułu zarządzania. Po dokonanej analizie wszystkie przesłanki w zakresie klasyfikacji przerzuconych dochodów zostały spełnione. Spółka ma wątpliwości w zakresie ustalenia stawki opodatkowania dochodów spółki matki we Francji. Nominalna stawka CIT we Francji wynosi od 15 proc. do 31 proc., ale spółka matka ponosiła stratę podatkową i ostatecznie nie zapłaciła podatku dochodowego we Francji. Czy w rezultacie przesłanka dotycząca opodatkowania dochodu w państwie rezydencji odbiorcy stawką niższą niż 14,25 proc. będzie spełniona?

ODPOWIEDŹ Nie, zgodnie z praktyką organów podatkowych w wydawanych interpretacjach rozliczanie strat powstałych na skutek całościowego prowadzenia działalności gospodarczej nie ma wpływu na spełnienie warunku dotyczącego efektywnej stawki opodatkowania odbiorcy płatności. Z uwagi na to, że podobne okoliczności związane z zagadnieniem efektywnego opodatkowania odbiorcy płatności są przedmiotem rozbieżnych interpretacji ze strony organów podatkowych, kwestia ta powinna być monitorowana. Pewną wskazówką w tym zakresie mogą być interpretacje ogólne wydane niedawno przez Ministerstwo Finansów na gruncie podatku u źródła, jednak jest to już zagadnienie na odrębną dyskusję.

ULGA BADAWCZO-ROZWOJOWA

PROBLEM Czy mogę skorzystać z ulgi B+R wstecz?

ODPOWIEDŹ Tak. Co do zasady odliczenia kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi B+R dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym je poniesiono. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby dokonać uwzględnienia kosztów kwalifikowanych w drodze korekty zeznania podatkowego za poprzednie okresy, jeśli podatnik ponosił wtedy wydatki na działalność badawczo-rozwojową.

Przy rozliczaniu ulgi wstecz mogą się pojawić trudności związane z prowadzeniem ewidencji kosztów działalności badawczo-rozwojowej. Zgodnie z przepisami podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z ulgi, są obowiązani wyodrębnić w ewidencji rachunkowej koszty działalności badawczo-rozwojowej. W przypadku rozliczenia wstecz kluczowe będzie więc posiadanie odpowiednio prowadzonej dokumentacji lub możliwość szczegółowego wydzielenia kosztów związanych z działalnością B+R z ubiegłych lat.

ULGA NA ROBOTYZACJĘ

PROBLEM Czy przy zakupie robota wykorzystywanego do prac logistycznych można skorzystać z ulgi na robotyzację?

ODPOWIEDŹ Tak. Ulga na robotyzację obejmuje koszty uzyskania przychodów poniesione na zakup nowych robotów przemysłowych oraz określonych maszyn i urządzeń. Choć przepisy precyzują, czym jest robot przemysłowy, to nie wyjaśniają, co dokładnie oznacza „dla zastosowań przemysłowych”. Szukając definicji powyższego wyrażenia, należy odnieść się przede wszystkim do jej rozumienia słownikowego, np. w Słowniku języka polskiego PWN „przemysł” został zdefiniowany jako „produkcja materialna polegająca na wydobywaniu z ziemi bogactw naturalnych i wytwarzaniu produktów w sposób masowy przy użyciu urządzeń mechanicznych”. Z przytaczanych w uzasadnieniach interpretacji indywidualnych definicji wynika, że przez przemysł rozumie się najczęściej działalność polegającą na wytwarzaniu na dużą skalę różnego rodzaju produktów (towarów). Z tego powodu mogą pojawić się wątpliwości, czy producent przemysłowy, który używa robotów w celach dystrybucyjnych swoich produktów, może skorzystać z ulgi.

Stanowiska organów podatkowych oraz sądów administracyjnych w tej kwestii się różnią. Wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych z ostatniego czasu, które korzystnie interpretują warunki ulgi, kwestionują dotychczasowe podejście organów podatkowych (np. wyrok WSA w Poznaniu z 22 sierpnia 2024 r., sygn. akt I SA/Po 320/24, oraz wyrok WSA w Krakowie z 23 kwietnia 2024 r., sygn. akt I SA/Kr 238/24). Sądy odrzucają wąską interpretację terminu „dla zastosowań przemysłowych” prezentowaną przez organy podatkowe i uważają, że procesy produkcyjne obejmują nie tylko wytwarzanie produktu, lecz także cały cykl produkcyjny, w tym również inne czynności, jak: przenoszenie, kompletowanie i wydawanie zamówień.

Należy jednak pamiętać, że definicja robota przemysłowego wskazuje na jego integrację z maszynami w cyklu produkcyjnym, co oznacza, że ulga na robotyzację jest przeznaczona jedynie dla producentów. W związku z tym roboty wykorzystywane przez firmy zajmujące się wyłącznie działalnością logistyczną lub magazynową nie spełniają przesłanki „zastosowań przemysłowych”. ©℗