Okulary nie są kosztem. Aparat słuchowy jak najbardziej

Dlaczego więc nie okulary korekcyjne, bez których nie obejdzie się w bieżącej działalności gospodarczej niejeden prawnik, księgowy, lekarz czy grafik komputerowy?

Bo zakup okularów to wydatek osobisty – odpowiada dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. A czy zakup papieru toaletowego nie jest, za przeproszeniem, wydatkiem osobistym?

Aparat słuchowy

Co ciekawe, wydatkiem osobistym nie jest – według skarbówki – zakup aparatu słuchowego, mimo że taki aparat różni od okularów jedynie to, że poprawia słuch, a nie wzrok. Z wykładni fiskusa jasno jednak wynika, że w pracy np. dentysty większe znaczenie ma słuch niż wzrok.

W sprawie aparatów słuchowych szef Krajowej Administracji Skarbowej gotów jest nawet zmienić niekorzystną interpretację dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. W interpretacji zmieniającej z 21 maja 2024 r. (sygn. DOP3.8220.31.2024.HTCE) stwierdził, że doradca ubezpieczeniowy może śmiało odliczyć wydatek na zakup aparatów słuchowych, jeżeli ma to mu pomóc w komunikowaniu się z klientami czy to przez telefon, czy w bezpośrednim kontakcie.

Co więcej, można odjąć nawet koszty związane z utrzymaniem aparatów słuchowych, takie jak: części zamienne, serwis, czyszczenie, niezbędne akcesoria (np. ładowarka). Dyrektor KIS potwierdził to 17 maja 2024 r. (0113-KDIPT2-1.4011. 257.2024.2.MAP). Zgodził się z podatniczką, że zakup aparatów słuchowych przekłada się na utrzymanie i zabezpieczenie przychodów z prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, bo umożliwia wykonywanie przez nią obowiązków i prawidłową komunikację z otoczeniem.

Na tle tych stwierdzeń jako wypadek przy pracy jawi się interpretacja z 3 listopada 2023 r. (0113-KDIPT2-1.4011.589. 2023.2.KD), w której dyrektor KIS nie zgodził się z podatnikiem, że aparat słuchowy jest niezbędny wyłącznie dla potrzeb prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Doświadczenie życiowe wskazuje, że te urządzenia nie są wykorzystywane wyłącznie w pracy zawodowej, lecz także w życiu osobistym. Zakup aparatu słuchowego stanowi spełnienie potrzeb osoby z upośledzeniem słuchu niezależnie od tego, czy prowadzi ona działalność gospodarczą – stwierdził organ.

Niewykluczone, że i ta interpretacja zostanie zmieniona przez szefa KAS, podobnie jak stało się z interpretacją z 15 grudnia 2020 r. (0113-KDIPT2-1.4011.764. 2020.6.MD).

Osobisty charakter nie wyklucza kosztu

Czas, by skarbówka zweryfikowała swoją wykładnię nie tylko w zakresie tego, co jest, a co nie jest wydatkiem osobistym. Przede wszystkim już dość dawno dyrektor KIS przyznał, że osobisty charakter wydatku nie wyklucza możliwości rozpoznania podatkowego kosztu. Dawno zniknął wymóg, aby kupiony towar był wykorzystywany wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej.

Duży wpływ na to miało niewątpliwie orzecznictwo sądów, zwłaszcza Naczelnego Sądu Administracyjnego (przykładem wyroki z 6 listopada 2019 r., II FSK 3802/17, i z 14 maja 2021 r., II FSK 1/5 1633/19).

Niemniej dyrektor KIS sam teraz potwierdza, że liczy się co innego – związek z przychodem. Jeżeli koszt jest poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła, to może zostać odjęty od podatkowego przychodu, bo tak wynika z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT i analogicznie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Fiskus dostrzega ten związek, gdy zgadza się na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu wydatków poniesionych przez modelkę na zakup odzieży, obuwia czy kosmetyków. Przykładem interpretacja zmieniająca wydana już półtora roku temu – 9 marca 2023 r. (DOP3.8222.833.2020.HTCE). Szef KAS nie miał w niej wątpliwości, że zakup odzieży, butów i kosmetyków ma charakter osobisty, a jednak – jak potwierdził – nie przeszkadza to w zaliczeniu tego wydatku do kosztów uzyskania przychodu prowadzonej działalności gospodarczej. Pisaliśmy o tym w artykule „Fiskus zmienił zdanie w sprawie wydatków osobistych” (DGP nr 71/2023).

Zmianę widać też w podejściu samego dyrektora KIS. 22 marca 2023 r. (0115-KDIT3.4011.172.2023. 3.AD) zgodził się on na odliczenie od przychodu wydatku na stylizację paznokci (zabiegi u kosmetyczki), bo przyznał, że taki wydatek ma związek z osiąganiem przez podatniczkę przychodów z tworzenia filmów video i zdjęć kulinarnych, na których są widoczne jej dłonie.

Okulary nie są kosztem

A jednak w sprawie zakupu okularów korekcyjnych skarbówka mówi jednym głosem – tego wydatku przedsiębiorca nie może zaliczyć do podatkowych kosztów. Argumentem jest to, że taki zakup ma charakter osobisty. Nie ma znaczenia to, jaką działalność gospodarczą prowadzi pytający.

Co innego refundowanie pracownikom wydatku na okulary korekcyjne. W tym wypadku fiskus zgadza się na zaliczenie wydatku do kosztów firmy (czyli pracodawcy), bo uzasadnieniem są przepisy o bezpieczeństwie i higienie pracy.

Ale ten sam wydatek na okulary przestaje być podatkowym kosztem, gdy tylko pracownik przechodzi na własną działalność gospodarczą. Przekonał się o tym przedsiębiorca, który zrezygnował z etatu i zaczął świadczyć te same usługi w ramach własnej firmy (m.in. grafika komputerowa, skład komputerowy publikacji, elektroniczne przygotowywanie do druku, opracowywanie e-booków).

W interpretacji z 12 lipca 2024 r. (0115-KDIT3.4011.523. 2024.1.JS) dyrektor KIS wyjaśnił, że „gdy pracodawca finansuje zakup okularów pracownikowi, to nie jest to dla niego wydatek o charakterze osobistym. W przypadku jednak, gdy pan sam dla siebie dokona takiego zakupu, to (…) będzie to wydatek o takim charakterze”.

Wobec tego stwierdził, że bezpośrednim celem poniesienia wydatku na zakup okularów korekcyjnych jest ochrona wzroku, a nie osiągnięcie przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Okulary z filtrem też nie są kosztem

Nie ma znaczenia nawet to, że okulary mają filtr blokujący niebieskie światło monitora. Nie ma potrzeby noszenia takich okularów na co dzień, bo w codziennym, zwykłym użytkowaniu filtr nie jest potrzebny. Ma on chronić oczy przed szkodliwym światłem niebieskim emitowanym przez elektroniczny ekran komputera.

Ale podatnicy, którzy podnoszą ten argument, najwyraźniej nie mają takiej siły przekonywania jak modelki czy osoby noszące aparat słuchowy.

W interpretacji z 20 marca 2024 r. (0114-KDIP3-1. 4011.55.2024.2.AC) dyrektor KIS stwierdził, że „każda osoba pracująca przy monitorze komputera w celu ochrony wzroku jest zmuszona do zakupu okularów korekcyjnych, niezależnie od tego, czy prowadzi działalność gospodarczą, czy też działalności takiej nie prowadzi”.

Podobnie uznał 17 października 2023 r. (0113 -KDIPT2-1.4011.583.2023. 1.KD), gdy tłumaczył, że osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej, również korzystają ze specjalistycznych okularów korekcyjnych. Powodem jest bowiem wada wzroku, która wymaga korekcji niezależnie od prowadzenia działalności gospodarczej.

Bez odliczenia VAT

Z tych samych względów dyrektor KIS odmawia przedsiębiorcom prawa do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktury za zakup okularów korekcyjnych.

„Negatywne konsekwencje, związane z używaniem okularów biurowych, nie świadczą o tym, że wydatek taki ma związek jedynie z prowadzoną działalnością gospodarczą” – stwierdził w interpretacji z 17 października 2023 r. (0113-KDIPT1-1.4012.574.2023.2.RG).

Brak konsekwencji

Co ciekawe, wniosek o tę interpretację złożył przedsiębiorca, który świadczy usługi prawnicze i – jak tłumaczył – korzysta z komputera w celu wykonywania swoich zawodowych obowiązków, takich jak przygotowywanie pism, analiza przepisów, wyroków, interpretacji, utrzymywanie stałego kontaktu z klientami.

Z wykładni fiskusa wynika jednak jasno, że prawnik nie może odjąć VAT przy zakupie okularów do komputera ani nie zaliczy wydatku netto z tego tytułu do kosztów uzyskania przychodu.

Za to bez przeszkód skorzysta z tych odliczeń (w zakresie podatku dochodowego i VAT), gdy kupi sobie drogi zegarek na rękę (np. szwajcarski z chronometrem). Potwierdził to dyrektor KIS w licznych interpretacjach, np. z 15 stycznia 2024 r. (0113-KDIPT2-1.4011. 751.2023.3.RK i 0113-KDIPT1-2.4012.724.2023.4.SM) oraz z 9 maja 2023 r. (0113- -KDIPT2-1.4011. 183.2023. 4.AP i 0113-KDIPT1-2.4012. 154.2023.4.SM).

Wróćmy do wspomnianego już wydatku na aparat słuchowy: bez problemu odejmie go od przychodu (koszty serwisowania, czyszczenia itd.) lekarz dentysta. W interpretacji z 14 marca 2024 r. (0113-KDIPT2-1.4011.23.2024.2.KD) dyrektor KIS uznał, że taki wydatek jest związany z prowadzoną przez dentystkę działalnością gospodarczą, ponieważ „zastosowanie zaawansowanych i innowacyjnych aparatów słuchowych przekłada się na lepszą jakość świadczonych usług oraz zabezpieczenie przychodów w pani działalności gospodarczej”. Ponadto – jak zauważył organ – aparaty słuchowe umożliwiają komunikację z pacjentami, a także z ich opiekunami prawnymi, innymi lekarzami specjalistami oraz personelem pomocniczym.

Dentysta nie odliczy natomiast wydatku na okulary korekcyjne. Stąd wspomniany już wniosek, że w pracy lekarza dentysty większe znaczenie ma słuch niż wzrok.

Trudno o lepsze przykłady niekonsekwencji – podatkowej i nie tylko.©℗