ROZLICZENIA
Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnie, czy dochody zwolnione z opodatkowania, na przykład alimenty, wykluczają prawo do skorzystania z preferencji podatkowej przez osoby mające na utrzymaniu osoby niepełnosprawne.
Chodzi najczęściej o sytuację, w której rozwiedziony rodzic utrzymuje niepełnosprawne dzieci, na które otrzymuje alimenty, zasiłek pielęgnacyjny bądź inny dochód zwolniony z opodatkowania. Koszty takiej opieki są duże, więc rodzice chcą skorzystać z odliczenia od dochodu wydatków na rehabilitację dziecka (ulga rehabilitacyjna). Zgodnie z art. 26 ust. 7e ustawy o PIT mają do tego prawo, o ile dochody dziecka nie przekroczą 9120 zł.
Fiskus od dawna stoi na stanowisku, że chodzi o każdy dochód, także wolny od podatku. Potwierdził to również Naczelny Sąd Administracyjny, m.in. w wyrokach z 9 lipca 2013 r., sygn. akt II FSK 2258/11 czy z 20 sierpnia 2015 r., sygn. akt II FSK 979/14.
Problem dotarł ostatecznie do TK, który 30 czerwca 2016 r. postanowił nadać sprawie dalszy bieg.
Skargę konstytucyjną złożyła podatniczka, która znalazła się w podobnej sytuacji – fiskus odmówił jej prawa do ulgi na niepełnosprawnego (ubezwłasnowolnionego) syna, twierdząc, że przekroczony został limit dochodów 9120 zł. Urzędnicy uznali, że należało wliczyć do niego także alimenty.
Sądy orzekły tak samo. W skardze do TK podatniczka zarzuciła naruszenie prawa do szczególnej pomocy dla rodziny będącej w trudnej sytuacji społecznej oraz prawa do równego traktowania przez władze publiczne przy udzielaniu takiej pomocy (art. 71 ust. 1 zdanie drugie w związku z art. 2 i art. 32 konstytucji).
Kobieta wskazywała, że przepisy stawiają w lepszej sytuacji rodziny pełne (w których oboje rodzice w ramach wspólnego gospodarstwa łożą na utrzymanie niepełnosprawnego dziecka) od rodzin niepełnych (w których jedno z rodziców spełnia obowiązek alimentacyjny). Gdyby bowiem jej syn pozostawał pod opieką obojga rodziców i nie otrzymywał alimentów, to wówczas jej, jako matce, przysługiwałoby prawo do ulgi.
Aleksandra Bembnista, ekspert w dziale doradztwa prawnopodatkowego PwC, przewiduje, że wyrok powinien być korzystny dla podatników. Jej zdaniem postępowanie organów może zostać zakwestionowane jako niezgodne co najmniej z kilkoma przepisami konstytucji.
– Praktyka stosowania art. 26 ust. 7e ustawy o PIT faktycznie prowadzi do dyskryminacji rozwiedzionych rodziców, którzy mają na utrzymaniu niepełnosprawne dzieci. Trudno zgodzić się z sytuacją, w której podatnicy będący w trudnej sytuacji życiowej są dodatkowo pokrzywdzeni przez przepisy podatkowe – przyznaje ekspertka.
Dodaje, że postanowienie TK o nadaniu biegu sprawie jest przesłanką do zawieszenia innych postępowań toczących się przed sądami administracyjnymi aż do wydania rozstrzygnięcia przez trybunał. – Korzystny dla podatników wyrok umożliwi wzruszanie zarówno ostatecznych decyzji, jak i wyroków, które się uprawomocniły.
Skarga złożona do Trybunału Konstytucyjnego dotyczy przepisów obowiązujących w 2008 r., ponieważ fiskus odmówił podatniczce prawa do ulgi za ten rok. Zakwestionowany przepis nadal jest jednak aktualny. ©?
Postanowienie TK z 30 czerwca 2016 r., sygn. akt Ts 404/15