Śmierć wyklucza sankcje za brak split payment

Nabywca, który mimo takiego obowiązku nie opłacił faktury w mechanizmie podzielonej płatności, może wyjątkowo uniknąć 30-proc. dodatkowego zobowiązania podatkowego w VAT oraz zaliczy wydatek do kosztów uzyskania przychodu.

Stanie się tak jednak w wyjątkowej sytuacji, gdy sprzedawca zmarł po wystawieniu faktury i w związku z tym został wykreślony z rejestru podatników VAT, jego firmowe konto zostało zamknięte, a spadkobiercy nie kontynuują działalności gospodarczej.

Brak w takiej sytuacji sankcji za niezastosowanie split paymentu potwierdzają dwie interpretacje indywidualne wydane przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Obie dotyczą spółki, która zamówiła usługi budowlane u przedsiębiorcy prowadzącego samodzielnie biznes. Ich wartość ogółem przekraczała 15 tys. zł. Kontrahent wywiązał się z zadania i zgodnie z ustawowym obowiązkiem wystawił fakturę zawierającą adnotację o obowiązku zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności (ang. split payment), zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy o VAT.

Niedługo po wystawieniu faktury zmarł. Z mocy prawa został więc wykreślony z rejestru podatników. Zamknięty został też jego rachunek firmowy. Spadkobiercy nie planowali kontynuować po zmarłym działalności gospodarczej, nie został też ustanowiony zarząd sukcesyjny.

Problem polegał na tym, że spółka jako nabywca nie opłaciła jeszcze tej faktury, a spadkobiercy nie mają możliwości otworzenia rachunku, który umożliwiałby zapłatę w podzielonej płatności. W związku z tym polecili oni spółce, aby opłaciła fakturę w kwocie netto na ich prywatne konto bankowe, nie wskazując nic, co dotyczyłoby VAT.

Spółka tak uczyniła i jednocześnie złożyła w urzędzie skarbowym zawiadomienie ZAW-NR o zapłacie na rachunek niewidniejący w wykazie podatników VAT (tzw. biała lista). Równowartość VAT planowała zapłacić spadkobiercom dopiero po otrzymaniu interpretacji indywidualnych, o które wystąpiła.

We wnioskach o ich wydanie tłumaczyła, że jej sytuacja jest szczególna, przez co nie powinny mieć do niej zastosowania sankcje z art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT i art. 108a ust. 7 ustawy o VAT. Liczyła więc na to, że:

• ma prawo zaliczyć poniesiony wydatek do kosztów uzyskania przychodu i
• fiskus nie może nałożyć na nią dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 30 proc. kwoty VAT wykazanej na fakturze.

Dyrektor KIS to potwierdził. Przyznał, że okoliczności tej sprawy są wyjątkowe i nastąpiły z przyczyn obiektywnych. Skoro więc spółka jako nabywca nie ma możliwości opłacenia faktury w sposób, określony przez przepisy ustawy o VAT (mechanizm podzielonej płatności), to nie może ponosić negatywnych konsekwencji takiego stanu rzeczy – podsumował dyrektor KIS.©℗