Spółka, która realizuje zadania 
własne województwa, musi zapłacić VAT

Uznał, że nawet jeśli są one nazywane rekompensatą, to w rzeczywistości są zapłatą (wynagrodzeniem) za świadczone przez firmę usługi.

Chodziło o spółkę, której jedyny udziałowiec – województwo – powierzył realizację swoich zadań publicznych w zakresie zarządzania środkami finansowymi pochodzącymi w szczególności ze środków zwróconych z Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–2013 oraz 2014–2020. W tym celu zawarto umowę, przy czym samorząd województwa sprawował nad spółką kontrolę, tak jak sprawuje kontrolę nad własnymi jednostkami.

Co z VAT

Powstał problem, co z VAT. Spółka była przekonana, że jest wyłączona z opodatkowania. Tłumaczyła, że zakres jej działalności jest ograniczony wyłącznie do zadań zleconych jej przez województwo, a rekompensata, którą otrzymuje, pokrywa koszty jej działalności z uwzględnieniem rozsądnego zysku. Spółka podkreśliła, że nie może prowadzić innych działań dla zysku.

Nie zgodził się z nią dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Stwierdził, że choć spółka wykonuje czynności związane z realizacją zadań własnych województwa, to działa jako odrębny podmiot, mający status podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. Świadczy bowiem odpłatnie usługi, a podstawą opodatkowania VAT jest rekompensata wraz z rozsądnym zyskiem, którą spółka dostaje od województwa w związku z wykonywaniem powierzonych jej zadań.

Jest wyłączenie

Innego zdania niż fiskus był Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (sygn. akt I SA/Po 282/20). Powołał się na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 29 października 2015 r. (C-174/14), z którego wynika, że aby podmioty prawa publicznego nie były uważane za podatników (art. 13 ust. 1 dyrektywy VAT), to muszą one działać w charakterze organu władzy publicznej.

WSA uznał, że spółka jest takim właśnie podmiotem prawa publicznego, a to, że jest spółką prawa handlowego, nie może być przeszkodą do wyłączenia jej z kręgu podatników VAT.

Zdaniem sądu działa ona w charakterze organu władzy publicznej, skoro realizuje na rzecz województwa usługę w ogólnym interesie gospodarczym, „która nie byłaby świadczona na rynku bez interwencji publicznej lub byłaby świadczona, jednak na innych warunkach pod względem jakości, bezpieczeństwa, przystępności cenowej, równego traktowania czy powszechnego dostępu do takiej usługi”. „Jest to uzasadnione szczególnym charakterem działalności zlecanej spółce, tj. wykonywaniem zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego określonych ustawami” – uzasadnił WSA.

Zwrócił też uwagę na to, że zgodnie z aktem założycielskim spółka nie jest podmiotem nastawionym na zysk i nie ma charakteru komercyjnego.

Usługa z podatkiem

Nie zgodził się z tym Naczelny Sąd Administracyjny i uchylił wyrok sądu I instancji. Jak wyjaśnił sędzia Mariusz Golecki, przywołane orzeczenie TSUE zawierało wiele wytycznych, ale nie przesądziło jednoznacznie kwestii opodatkowania tego rodzaju działań realizowanych przez podmiot prawa handlowego należący w 100 proc. do jednostki samorządu terytorialnego. Te kwestie rozstrzygnął dopiero TSUE w wyroku z 22 lutego 2018 r. (C-182/17) – wskazał sędzia Golecki.

W wyroku tym TSUE orzekł, że wykonywanie przez spółkę niektórych zadań publicznych gminy, zgodnie z umową zawartą między tą spółką a gminą, stanowi odpłatne świadczenie usług, opodatkowane VAT. Trybunał wyjaśnił, że nawet jeżeli są to zadania regulowane przez ustawę, w celu leżącym w interesie ogólnym, to „nie można tylko z tego powodu podważać bezpośredniego związku istniejącego pomiędzy dokonanym świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem”.

– Jeśli taki bezpośredni związek występuje, to taka działalność powinna być opodatkowana VAT – wyjaśnił sędzia Golecki.

Dodał, że zostało to już rozstrzygnięte w innych orzeczeniach NSA, które dotyczyły analogicznych usług realizowanych na zlecenie jednostek samorządu terytorialnego przez spółki prawa handlowego, takie jak spółki z o.o. czy spółki akcyjne. Jako przykład sędzia podał wyroki z 26 maja 2021 r. (I FSK 1803/18) i z 10 czerwca 2021 r. (I FSK 1947/18).

W tej sprawie jednak – jak podkreślił – precedensowe jest to, że poza rekompensatą (pokryciem kosztów) spółka otrzymywała również zysk, co tym bardziej wskazuje na konieczność opodatkowania jej działalności. ©℗

orzecznictwo