Klasyfikacja budżetowa. Na czym polega i kiedy powinno się jej używać?

Narzędziem porządkującym i systematyzującym dochody, wydatki oraz inne operacje finansowe jest klasyfikacja budżetowa.

Jej zasady, ustalane przez Ministerstwo Finansów, często budzą jednak wątpliwości przy ich stosowaniu. Jednym z kluczowych aspektów klasyfikacji budżetowej jest prawidłowe przypisanie dochodów oraz wydatków do odpowiednich działów, rozdziałów i paragrafów. Na przykład dochody z tytułu opłat za zajęcie pasa drogowego powinny być przypisane do działu „Transport i łączność” oraz właściwego rozdziału dla zarządcy drogi, a także do paragrafu, który dokładnie określa źródło tych środków. Podobne wyzwania pojawiają się w przypadku klasyfikacji dochodów i wydatków związanych z płatnym parkowaniem w strefach miejskich. W tym przypadku zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego oraz objaśnieniami do rozporządzenia ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 513; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1096; dalej: rozporządzenie w sprawie klasyfikacji budżetowej) dochody te muszą być klasyfikowane w wydzielonym rozdziale, który uwzględnia specyfikę tego rodzaju opłat. Warto również zwrócić uwagę na problematykę zwrotów takich opłat, jak te wniesione do starostwa za zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym.

Kolejnym istotnym zagadnieniem jest klasyfikacja wydatków związanych z działalnością jednostek takich jak młodzieżowe rady gmin, gdzie konieczne jest precyzyjne przypisanie kosztów do odpowiednich paragrafów budżetowych, uwzględniających specyfikę wydatków, takich jak zakup artykułów spożywczych na sesje rady czy zwrot kosztów podróży.

Zasady klasyfikacji budżetowej obejmują również takie szczególne przypadki jak zakup umundurowania dla członków Ochotniczej Straży Pożarnej, gdzie właściwe przypisanie wydatków ma kluczowe znaczenie dla zgodności z przepisami o ochronie przeciwpożarowej.

O co pytają na szkoleniach

ODPOWIEDŹ W świetle wyjaśnień Ministerstwa Finansów zamieszczonych na stronie www.gov.pl dochody z tytułu wpływów z opłat za zajęcie pasa drogowego należy klasyfikować w dziale 600 „Transport i łączność”, rozdziale właściwym dla zarządcy drogi, oraz w paragrafie 062 „Wpływy z opłat za zezwolenia, akredytacje oraz opłaty ewidencyjne, w tym opłaty za częstotliwość”. Z kolei odsetki za nieterminową wpłatę tych opłat należy klasyfikować w paragrafie 092 „Wpływy z pozostałych odsetek”.

Warto zauważyć, że rozporządzenie ministra finansów z 15 lipca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. poz. 1096) zmieniło m.in. objaśnienia paragrafu 062 „Wpływy z opłat za zezwolenia, akredytacje oraz opłaty ewidencyjne w tym opłaty za częstotliwości”, doprecyzowując właśnie, że obejmują one również opłaty za zajęcie pasa drogowego.

ODPOWIEDŹ W świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 10 grudnia 2002 r. (sygn. P 6/02) opłaty za parkowanie, których dotyczy rozporządzenie Rady Ministrów z 27 czerwca 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad wprowadzania opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych (obecnie nieobowiązujące) mają pewne cechy opłaty lokalnej.

Zgodnie z objaśnieniami załączników nr 2 i 3 do rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej opłaty za parkowanie w płatnej strefie miejskiej należy zaklasyfikować do wydzielonego rozdziału w ramach Systemu Monitorowania Usług Publicznych 60019 „Płatne parkowanie”. Zgodnie z objaśnieniami załącznika nr 2 do rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej w rozdziałach usługowych klasyfikuje się całość dochodów i wydatków związanych z zadaniem publicznym. Oznacza to, że dochody z opłaty za parkowanie w strefie płatnego parkowania zalicza się do paragrafu 049 „Wpływy z innych lokalnych opłat pobieranych przez jednostki samorządu terytorialnego na podstawie odrębnych ustaw” i należy je klasyfikować wraz z wydatkami na utworzenie i utrzymanie strefy do rozdziału 60019 „Płatne parkowanie”.

ODPOWIEDŹ Zgodnie z art. 109 ust. 1 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 622; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1872) starosta wydaje zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym, w drodze decyzji administracyjnej, za opłatą. W myśl art. 109 ust. 7 powołanej ustawy opłata ta stanowi dochód powiatu. W świetle objaśnień załącznika nr 4 do rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej wydatek powinien zostać zaklasyfikowany do paragrafu 452 „Opłaty na rzecz budżetów jednostek samorządu terytorialnego”.

ODPOWIEDŹ Wydatki związane z działalnością bieżącą młodzieżowej rady gminy należy zgodnie z objaśnieniami złącznika nr 2 do rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej zaklasyfikować do rozdziału 75022 „Rady gmin (miast i miast na prawach powiatu)”. Wydatki związane z posiedzeniami rady dotyczące zakupu artykułów spożywczych trzeba zaklasyfikować do paragrafu 422 „Zakup środków żywności”, który obejmuje pełne wydatki na zakup produktów żywnościowych, z wyjątkiem wydatków na wyżywienie uczestników szkoleń, klasyfikowanych w paragrafach 455 i 470.

Jeśli chodzi o zwrot kosztów podróży, to paragraf 441 „Podróże służbowe krajowe” obejmuje wydatki na podróże służbowe krajowe pracowników. W pytaniu zaś mamy do czynienia ze zwrotem kosztów podróży osób niezatrudnionych w jednostce. A te zgodnie z objaśnieniami załącznika nr 4 do rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej należy zaklasyfikować do paragrafu 430 „Zakup usług pozostałych”, jeżeli usługa transportowa realizowana była na rzecz jednostki. Bezpośredni zwrot kosztów osobie niezatrudnionej w jednostce klasyfikujemy do paragrafu 303 „Różne wydatki na rzecz osób fizycznych”, który zgodnie z objaśnieniami załącznika nr 3 do rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej obejmuje m.in. zwrot kosztów podróży, dojazdów komunikacją miejscową i noclegów członkom komisji działających przy organach administracji publicznej oraz zwrot kosztów podróży radnym jednostek samorządu terytorialnego.

ODPOWIEDŹ W myśl art. 32 ust. 1 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 275) koszty wyposażenia, utrzymania, wyszkolenia i zapewnienia gotowości bojowej jednostek ochrony przeciwpożarowej ponoszą podmioty tworzące te jednostki. Właściwym paragrafem klasyfikacji budżetowej zgodnie z objaśnieniami załącznika nr 4 do rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej będzie paragraf 421 „Zakup materiałów i wyposażenia”. W paragrafie tym ujmuje się zakup materiałów i wyposażenia związany z utrzymaniem i funkcjonowaniem jednostek, w tym m.in.: leków i środków opatrunkowych na wyposażenie apteczek, prasy. Nie zalicza się do tego paragrafu zakupów dóbr przekazywanych osobom fizycznym w ramach deputatów i innych świadczeń w naturze dokonywanych z wydatków osobowych oraz zakupu środków żywności. Deputat to część wynagrodzenia za pracę dostarczana w naturze.

ODPOWIEDŹ Zgodnie z par. 19 rozporządzenia ministra finansów z 7 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1718) uzyskane przez państwowe jednostki budżetowe zwroty wydatków dokonanych w tym samym roku budżetowym zmniejszają wykonanie planowanych wydatków w tym roku budżetowym. MF w piśmie z 28 lipca 2009 r. (ST2-4834-133/SZH/2009/1073) wskazało, że zasada, o której mowa w par. 19 rozporządzenia w sprawie gospodarki finansowej, odnosi się wprost do państwowych jednostek budżetowych. Jednak w zakresie nieuregulowanym w obowiązujących przepisach prawnych, w odniesieniu do samorządowej jednostki budżetowej mogą mieć zastosowanie zasady ustalone przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

Zwrot wydatków, który został zrealizowany w kolejnym roku budżetowym i ujęty jako dochód, trzeba ująć w dziale i rozdziale, którego wydatek dotyczył, w tym przypadku 75023 „Urzędy gmin (miast i miast na prawach powiatu)”.

ODPOWIEDŹ Jeżeli wydatki poniesione na rzecz kancelarii notarialnej zostały poniesione w związku z realizacją inwestycji bądź zakupu inwestycyjnego, to zgodnie z objaśnieniami załącznika nr 4 do rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej powinny zostać ujęte jako wydatki majątkowe i zaklasyfikowane odpowiednio do paragrafu 605 „Wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych” lub 606 „Wydatki na zakupy inwestycyjne jednostek budżetowych”.

Z wydatków na cele inwestycyjne wyodrębnione zostały zakupy. W paragrafach: 605, 607, 611 i 613, ujmuje się wydatki na inwestycje, bez zakupów inwestycyjnych, które należy klasyfikować odpowiednio w paragrafach: 606, 608, 612 i 614. Zakupy te odnoszą się do środków trwałych niezaliczonych do pierwszego wyposażenia, których wartość początkowa jest wyższa od kwoty 10 000 zł, a odpisy amortyzacyjne od tych środków trwałych nie są dokonywane jednorazowo lub gdy od nich nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych w przypadkach określonych w ustawie z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2805; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 854). ©℗