W ubiegłym roku zdarzyło się, że jeden biegły rewident wykonał 208 badań sprawozdań finansowych, podczas gdy rok wcześniej rekordzista miał na swoim koncie 182 takie usługi.

To oznacza, że w 2023 r. liczba audytów na jednego rewidenta w największych spółkach audytorskich (według kryterium przychodów z badań ustawowych i dobrowolnych) nie tylko się nie zmniejszyła w stosunku do 2022 r., lecz wręcz wzrosła. To pokazuje, że nadal nie udało się rozwiązać trwającego od lat problemu z hurtowniami audytu. Mimo wszystko jednak jest dużo lepiej niż w 2021 r., kiedy to jeden audytor wykonał aż 318 usług.

Najnowsze dane przekazała Polska Agencja Nadzoru Audytowego w odpowiedzi na pytanie DGP, wcześniejsze znamy z raportów publikowanych przez PANA. Przypomnijmy, że jest to organ nadzoru publicznego m.in. nad firmami audytorskimi. Działa od 2020 r.

Oczywiście duża liczba badań przypadających na jednego audytora nie musi oznaczać kiepskiej jakości usług, ponieważ niejedno krotnie biegły rewident korzysta z pomocy zespołu. Zdarzają się jednak przypadki, gdy usługa jest wykonywana tylko dla pozoru. Taki niewłaściwie przeprowadzony audyt może nie wykazać w księgach rachunkowych fałszerstw mających zatuszować kiepską sytuację finansową spółki. Tak właśnie było w przypadku Amber Gold, co sprawiło, że tysiące osób straciły łącznie setki milionów złotych.

Ponad 50 badań rocznie

Przekazane przez PANA dane pokazują brak poprawy nie tylko w odniesieniu do rekordzistów w liczbie wykonanych badań. Nie spadła również – w stosunku do 2022 r. – liczba audytorów mających na swym koncie ponad 50 badań rocznie (są to głównie badania sprawozdań finansowych). W 2023 r. było ich 150 z 79 firm, czyli podobnie jak rok wcześniej (150 z 68 firm). Zeszłoroczny wynik jest jednak lepszy niż w 2021 r., gdy takich biegłych rewidentów było 174 z 88 firm, i niż w 2020 r. (194 z 88 firm).

W największych firmach

W pięciu największych firmach audytorskich maksymalna liczba badań wykonanych w 2023 r. przez jednego biegłego wynosiła – w zależności od firmy – od 51 do 208. Rok wcześniej było to od 51 do 182. Dla porównania w 2021 r. ten przedział kształtował się od 105 do 318, a w 2020 r. od 164 do 311.

Ponad 50 usług wykonało w największych firmach audytorskich od 1 do 14 audytorów (rok wcześniej – od 7 do 15 audytorów).

Gorzej pod tym względem wygląda sytuacja w pozostałych firmach (czyli poza pięcioma największymi). W 2023 r. w 79 takich firmach przynajmniej jeden biegły rewident przeprowadził ponad 50 badań (w 2022 r. było ich 68), a maksymalna liczba usług przypadających na jednego audytora wynosiła od 51 do 226 badań (rok wcześniej między 51 a 215).

Poza JZP

Nieznacznie wzrosła średnia liczba badań sprawozdań finansowych przypadających na jednego rewidenta w podmiotach innych niż jednostki zainteresowania publicznego (czyli innych niż np. banki, spółki giełdowe). Z danych PANA wynika, że w 2023 r. jeden audytor wykonał średnio 14 takich badań. Dla porównania w 2022 r. średnia wynosiła 13, a w 2021 r. – 12.

Natomiast po wyłączeniu 12 największych firm audytorskich średnia w tej grupie wyniosła 12,5 usługi (w 2022 r. było to 11). Z kolei w firmach z TOP 12 na jednego audytora przypadło średnio 26 badań – tak samo jak rok wcześniej.

W 2023 r. średnia liczba ustawowych badań sprawozdań innych niż sprawozdania JZP, przeprowadzonych przez jednego biegłego rewidenta (z wyłączeniem 12 największych firm audytorskich) oscylowała między 7,6 (wojewódz two świętokrzyskie) a 16,51 (województwo śląskie). W 2022 r. ten wskaźnik kształtował się między 7,93 (województwo zachodniopomorskie) a 14,79 (województwo opolskie).

Jakie kary

Przypomnijmy, że PANA nie nakłada kar za podejrzanie dużą liczbę badań sprawozdań finansowych wykonywanych przez biegłego rewidenta, tylko za nieprawidłowości. Dlatego w czasie kontroli PANA sprawdza, czy duża liczba usług nie wpłynęła na ich jakość i czy wydane opinie były prawidłowe. Jeżeli kontroler dopatrzy się błędów, to w skrajnych przypadkach firma audytorska może zostać skreślona z listy albo otrzymać zakaz wykonywania usług nawet na trzy lata.

PANA może też nałożyć na firmę audytorską karę administracyjną – do 10 proc. przychodów netto. Kara może być nakładana po każdej kontroli.

Do odpowiedzialności dyscyplinarnej może zostać pociągnięty także sam biegły rewident. ©℗