W tym roku została założona spółka z o.o., która będzie prowadziła działalność w zakresie uprawy drzew stanowiących biomasę dla elektrowni. Będą to plantacje wierzby energetycznej i topoli. W jaki sposób zaksięgować ponoszone koszty na założenie plantacji? Jako spółka z o.o. jesteśmy zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości.
Plantacje wieloletnie, bez wartości zakupionych gruntów, wycenia się według kosztu założenia plantacji. W pierwszym roku założenia ich wartość oblicza się na podstawie kosztów inwestycji poniesionych na przygotowanie stanowiska, materiał nasadzeniowy oraz nakłady niezbędne na uprawę. W kolejnych latach, aż do rozpoczęcia wyrębu, ich wartość wzrasta o koszty prowadzenia uprawy i koszty majątkowe liczone w cenach bieżących. W latach produktywnego użytkowania wartość plantacji pomniejsza się corocznie o ratę amortyzacji. Po zakończeniu okresu produktywnego użytkowania z punktu widzenia poniesionych kosztów wartość plantacji równa się zero.
Wartość roślin nasadzanych w plantacji jest określana jako suma wartości bieżącej roślin, obliczonej na podstawie kosztów inwestycyjnych z uwzględnieniem odpisów amortyzacyjnych i wartości utraconych korzyści do końca plonowania.
Wartość bieżącą roślin w pierwszym roku oblicza się jako sumę kosztów inwestycyjnych, takich jak:
● przygotowanie stanowiska,
● zakup materiału do nasadzeń,
● inne niezbędne koszty.
W następnych latach funkcjonowania plantacji, ale nie owocowania, czyli do końca okresu inwestycyjnego, wartość plantacji powiększana jest o koszty prowadzenia uprawy, np. odchwaszczania, i inne koszty majątkowe.
W latach plonowania wartość plantacji pomniejszana jest o odpisy amortyzacyjne obliczone metodą liniową zgodnie z art. 32 ustawy o rachunkowości.
Drzewostan leśny (bez ziemi) przed osiągnięciem wieku rębności wycenia się według poniesionych kosztów, a starszy – według metody dochodowej (ceny sprzedaży) przy zastosowaniu odpowiednich przeliczników. ©?
PRZYKŁAD 1
Topole energetyczne
Spółka nabyła grunty w celu założenia plantacji topoli energetycznej. Następnie poniosła koszty przygotowania gruntu pod nasadzenie sadzonek wierzby. Kolejne wydatki dotyczyły zakupu sadzonek oraz pracy osób, które dokonywały nasadzeń.
Plantacja przez okres 10 lat nie będzie przynosić żadnych przychodów. Dodatkowo w czasie oczekiwania na wyrąb spółka będzie musiała ponosić dodatkowe koszty związane z odchwaszczaniem plantacji.
Operacje gospodarcze w roku 2016
Objaśnienia:
1. Zakup gruntu pod nasadzanie:
a) netto 800 000 zł,
b) VAT 184 000 zł,
c) brutto 984 000 zł.
2. Faktura za przeprowadzenie prac związanych z przygotowaniem terenu po nasadzenie (oranie):
a) netto 50 000 zł,
b) VAT 11 500 zł,
c) brutto 61 500 zł.
3. Faktura za zakup sadzonek:
a) netto 100 000 zł,
b) VAT 23 000 zł,
c) brutto 123 000 zł.
4. Koszty związane z zatrudnieniem pracowników do nasadzeń – wynagrodzenia brutto – 60 000 zł.
5. Koszty związane z zatrudnieniem pracowników do nasadzeń – ZUS pracodawcy – 12 000 zł.
6. Faktura za odchwaszczanie plantacji:
a) netto 40 000 zł,
b) VAT 9200 zł,
c) brutto 49 200 zł.
W bilansie zamknięcia spółka wykaże wartość środków trwałych w budowie w wysokości poniesionych nakładów i wydatków na bieżące utrzymanie plantacji.
W następnych latach wartość nasadzeń, ujęta na koncie „Środki trwałe w budowie”, będzie powiększana o wydatki na utrzymanie plantacji. W roku, w którym plantacja zacznie przynosić pierwsze przychody, jej wartość zostanie ujęta jako środek trwały i amortyzowana przez postały okres użytkowania. Plantacja topoli energetycznej może być użytkowana na przykład przez okres 40 lat od pierwszego wyrębu, albowiem od podstawionego pnia będą wyrastały kolejne odrosty. Spółka musi określić, jaki będzie okres użytkowania plantacji, i ustalić okres amortyzacji.
Przedstawia to przykład 2, który jest kontynuacją poprzedniego, przy założeniu, że przez kolejne 9 lat od założenia wartość środków trwałych w budowie wzrastała o koszty prowadzenia plantacji.
PRZYKŁAD 2
Koniec prac
W roku 2015 zakończono prace związane z zakładaniem plantacji. W roku 2016 będą przeprowadzane systematyczny wyrąb topoli i ich sprzedaż.
Spółka określiła okres użytkowania plantacji na 40 lat. Wartość środków trwałych w budowie na koniec września 2015 r. – miesiąc ostatnich prac przed zimą – wynosiła 732 000 zł (koszty nasadzeń z 2016 r. i koszty utrzymania przez okres 9 lat).
Operacje gospodarcze w roku 2015
Objaśnienia:
1. OT – przyjęcie plantacji na środki trwałe w budowie – w wysokości poniesionych nakładów – 732 000 zł.
2. PK – naliczenie amortyzacji (732 000 : 40 lat) : 12 miesięcy = 1525 zł.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).