Jakie cechy musi mieć know-how, aby było można je amortyzować podatkowo

W ramach reorganizacji grupy kapitałowej Y spółka z o.o. wydzieliła zorganizowaną część przedsiębiorstwa w postaci punktu sprzedaży detalicznej (PSD), a następnie sprzedała go powiązanej spółce X (sp. o.o.). Od dnia transakcji Spółka Y prowadzi sprzedaż tylko ze starego magazynu i tylko do klientów hurtowych. Transakcja sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa objęła wszystkie składniki majątkowe i niemajątkowe związane z działalnością PSD, w szczególności know-how (tajemnice przedsiębiorstwa). Obejmuje ono wypracowane przez sprzedawcę i stanowiące tajemnice jego przedsiębiorstwa informacje i doświadczenia w zakresie:

• wykazu klientów i zgromadzonych przez zbywcę informacji, m.in. o obrotach z tymi klientami, asortymencie towarów, stosowanych wobec tych klientów rabatach i opustach, terminach płatności;

• spisanych w formie instrukcji zasad obsługi klienta i załatwiania reklamacji, wypracowanych przez lata działalności zbywcy;

• wypracowanych i spisanych zasad funkcjonowania PSD, dotyczących m.in. organizacji pracy w PSD, wpłat utargów, ekspozycji towarów i ich układania na regałach itp.;

• zasad wynagradzania i premiowania pracowników w celu zmobilizowania ich do coraz lepszej i efektywniejszej pracy;

• zasad przydzielania odzieży roboczej i środków ochrony.

W ocenie stron transakcji te informacje są istotne i użyteczne w działalności PSD. Punkt zamierza kontynuować działalność w tym samym zakresie. Wszystkie przekazane informacje mają charakter poufny, a dostęp do nich mają tylko osoby pracującym w PSD oraz osoby je nadzorujące. Know-how zostanie zidentyfikowane we właściwej formie, tj. opisane i utrwalone w wystarczająco zrozumiały sposób, aby można było je sprawdzić. Nabywca zamierza wykorzystywać składniki majątkowe, w tym know-how, do wykonywania czynności opodatkowanych VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (handlowej). Czy know-how, które zbyła spółka Y, będzie stanowić dla nabywcy (spółki X) know-how nietechniczne podlegające amortyzacji?

WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE

Ustawa o CIT posługuje się zamkniętym katalogiem wartości niematerialnych i prawnych, w przypadku których wydatki na ich nabycie powinny być rozpoznawane jako koszt podatkowy w formie odpisów amortyzacyjnych. Oznacza to, że praw, które nie zostały wymienione wprost w tej ustawie jako wartości niematerialne i prawne, nie można zaliczyć do tej kategorii. Tym samym nie podlegają one amortyzacji (por. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 stycznia 2023 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.191.2022.2.IN).

Stosownie do art. 16b ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT amortyzacji podlega, z zastrzeżeniem art. 16c ustawy o CIT, nabyta od innego podmiotu, nadająca się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how) ‒ o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywana przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddana przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1 ustawy o CIT lub art. 23a pkt 1 ustawy o PIT (tj. umowy leasingu).

W myśl art. 16b ust. 1 ustawy o CIT wartościami niematerialnymi i prawnymi są więc nabyte przez podatnika różne prawa niematerialne o okresie używania dłuższym niż rok, nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania. Nieistotna jest przy tym wartość tego prawa niematerialnego, ważny jest tylko minimalny wymagany czas użytkowania (por. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 4 grudnia 2023 r., 0111-KDIB1-1.4010.566.2023.1.SG).

Uwaga! Amortyzacji dla celów podatkowych podlegają wyłącznie nabyte przez podatnika wartości niematerialne i prawne (por. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 5 marca 2024 r., 0114-KDIP2-1.4010.720.2023.2.PP).

DWIE KATEGORIE

W ustawie o CIT nie zdefiniowano terminu „know-how”, ale wskazuje ona pośrednio, że to pojęcie dotyczy:

• udokumentowanej wiedzy (informacji) nadającej się do wykorzystania w działalności przemysłowej, naukowej lub handlowej;
• informacji w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej;
• informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej;
• informacji związanych ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej;
• informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej.

W praktyce można wyodrębnić dwie kategorie know-how, tj.: techniczne oraz nietechniczne. To pierwsze jest pojęciem zbliżonym do projektów wynalazczych, do których należą wszelkie kategorie rozwiązań technicznych, łącznie z wynalazkami, którym przysługuje zdolność patentowa. Za przedmiot know-how można uznawać również doświadczenia techniczno-organizacyjne dotyczące wynalazków i wzorów użytkowych, jeżeli ze względu na brak którejkolwiek przesłanki zdolności patentowej albo zdolności rejestracyjnej nie są ani wynalazkami, ani wzorami użytkowymi, ani projektami racjonalizatorskimi w rozumieniu przepisów o prawie własności przemysłowej, a przedstawiają jednak znaczną wartość ekonomiczną i użyteczną.

Z kolei przedmiotem know-how nietechnicznego są informacje o charakterze organizacyjnym, finansowym lub handlowym przydatne do prowadzenia przedsiębiorstwa, np. projekty, informacje usprawniające organizację i zbyt w handlu (por. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 2 grudnia 2022 r., 0114-KDIP2-1.4010.181.2022.1.KW).

Jak wskazał dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 7 września 2021 r. (IPTPB3/423-208/12-4/GG): „W orzecznictwie sądowo-administracyjnym przyjmuje się, że «know-how nietechniczne obejmuje wszelkiego rodzaju wiadomości i doświadczenia o charakterze nietechnicznym, które nadają się do wykorzystania w działalności przedsiębiorstwa lub wykonywania zawodu». Zdaniem sądów administracyjnych cechy know-how technicznego odnoszą się także do know-how nietechnicznego. Powyższe cechy należy rozumieć następująco:

• cecha poufności – powoduje, że know-how mogą stanowić jedynie informacje, które nie zostały ujawnione, nie są powszechnie znane czy też łatwo dostępne. Przesłanka ta nie musi oznaczać wymogu bezwzględnej tajemnicy – wystarczy, by informacja nie była dostępna osobom zainteresowanym w sposób zwykły i dozwolony (powyższa przesłanka została spełniona w przedmiotowej sytuacji);
• istotność know-how – oznacza, iż są to informacje ważne dla całości lub zasadniczej części sposobu wytwarzania produktu lub świadczenia usług, muszą także spełniać u nabywcy określoną funkcję, czyli być użyteczne (powyższa przesłanka została spełniona w przedmiotowej sytuacji);
• identyfikowalność know-how – oznacza, iż zostało ono opisane lub utrwalone – czyli zmaterializowane, i to w taki sposób, iż możliwe jest sprawdzenie posiadania przez nie pozostałych cech oraz powoduje, iż nabywca nie jest «nadmiernie ograniczony» w wykorzystaniu nabytych informacji (powyższa przesłanka została spełniona w przedmiotowej sytuacji).

Know-how jest zbywalne i może być udostępniane na podstawie umów upoważniających do korzystania, np. z poufnych projektów wynalazczych – umów licencji know-how oraz umów przenoszących know-how. Zaś rozumiane jako pewien zakres wiedzy i doświadczeń może być także przedmiotem umowy sprzedaży. W takiej sytuacji nastąpi przeniesienie na nabywcę praw, które służyły wyłącznie dysponentowi know-how. Zbywca, przenosząc know-how, jest zobowiązany zapewnić prawną i faktyczną możliwość korzystania z pewnej wiedzy oraz do powstrzymywania się od jednoczesnego korzystania z tej wiedzy, jak również do nieujawniania know-how, jeżeli jest ono tajemnicą. Podstawowym obowiązkiem przekazującego know-how jest przekazanie odbiorcy określonych w umowie poufnych informacji. Dysponent jest natomiast zobowiązany do podejmowania starań o utrzymanie przedmiotu know-how w tajemnicy”.

WSKAZÓWKI DLA SPÓŁKI

W analizowanej sprawie należy uznać, że dojdzie do zbycia know-how nietechnicznego, know-how, które obejmuje m.in. wiedzę w zakresie zasad prowadzenia punktu handlowego, organizacji pracy w punkcie, zasad obsługi klientów, portfolio klientów itd., spełnia bowiem wszystkie kryteria wskazanej wyżej przesłanki. W konsekwencji nabyte know-how dotyczące wiedzy związanej z prowadzeniem działalności w PSD należy uznać na gruncie ustawy o CIT za wartości niematerialne i prawne, które nabywca (spółka X) może amortyzować na warunkach określonych w powołanym powyżej art. 16b ust. 1 pkt 7 w związku z art. 15 ust. 6 ustawy o CIT.

Podsumowanie: know-how nabyte od spółki Y stanowi dla spółki X know-how nietechniczne podlegające amortyzacji podatkowej. Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 8 stycznia 2024 r., 0114-KDIP3-2.4011.962.2023.2.MJ). ©℗