Były pracownik spółki cywilnej może korzystać z ulg składkowych jako jej wspólnik

Zgłosiła się do nas klientka, która chciałaby skorzystać z ulgi na start, a później z preferencyjnych składek jako wspólnik spółki cywilnej. Problem polega na tym, że wcześniej była zatrudniona w tej spółce jako pracownik. Czy mimo to ma prawo do tych ulg?

Obie z wymienionych ulg zawierają ograniczenia w korzystaniu z nich przez osoby, które rozpoczynają prowadzenia działalności gospodarczej i chcą świadczyć usługi na rzecz byłego pracodawcy.

Obowiązujące ograniczenia

Ulga na start została określona w art. 18 prawa przedsiębiorców. Zgodnie z jego ust. 1 przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez sześć miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Warunkiem jest, aby w ramach tej działalności nie wykonywał dla byłego pracodawcy usług (czynności), które realizował przed rozpoczęciem działalności w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

Podobnie skonstruowane są wyjątki od skorzystania z drugiej ulgi, zwanej popularnie preferencyjnymi składkami, której warunki wynikają z art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z ust. 1 podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia. Zgodnie natomiast z ust. 2 prawa do ulgi nie mają osoby, które:

• prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;
• wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed rozpoczęciem działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym realizowały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

W opisywanym przypadku była pracownica stała się wspólnikiem spółki cywilnej, w której wcześniej była zatrudniona. Nie będzie jednak świadczyła usług lub wykonywała czynności „na rzecz” spółki, ponieważ sama będzie jej wspólnikiem.

Korzystna interpretacja ZUS

Tak też uznał ZUS w interpretacji z 3 grudnia 2014 r., znak DI/100000/43/1289/2014. Wnioskodawczyni zwróciła się z pytaniem, czy może skorzystać z preferencyjnych składek jako wspólnik spółki cywilnej, gdy dotychczas była zatrudniona w tej spółce jako księgowa. Jej zdaniem przystąpienie do spółki, której była pracownikiem, nie pozbawia jej możliwości opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od kwoty 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia, ponieważ z chwilą rozpoczęcia działalności w spółce działa w imieniu spółki, ale na swoją rzecz. Wnioskodawczyni świadczy więc usługi nie dla byłego pracodawcy, ale dla siebie jako podmiotu gospodarczego. ZUS uznał te argumenty za prawidłowe. Zwrócił przy tym uwagę, że przez zawarcie umowy spółki cywilnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, a osiągnięcie tego celu możliwe będzie głównie poprzez podjęcie się prowadzenia działalności gospodarczej. Strony umowy spółki cywilnej stają się z mocy prawa wspólnikami tej spółki uzyskującymi w momencie dokonania rejestracji w organie ewidencyjnym status przedsiębiorców. Wspólnik spółki cywilnej, nawet w przypadku świadczenia uprzednio na jej rzecz pracy, podejmujący się prowadzenia działalności gospodarczej w ramach tej spółki, działa w rzeczywistości wprawdzie w imieniu spółki, ale na swoją rzecz. Zdaniem ZUS okoliczność ta przesądza o tym, że w kontekście art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy systemowej, stając się wspólnikiem spółki cywilnej, nie świadczy pracy na rzecz byłego pracodawcy, lecz na swoją rzecz jako przedsiębiorcy prowadzącego swoją działalność gospodarczą.

Interpretacja ZUS nie dotyczy co prawda ulgi na start, ponieważ w czasie jej wydawania nie obowiązywało jeszcze prawo przedsiębiorców, które ją przewiduje. Nie ma jednak powodu, żeby wniosków przedstawionych w interpretacji nie odnosić także do ulgi na start, ponieważ przesłanki negatywne do jej zastosowania są takie same, jak dla preferencyjnych składek.

Dlatego należy uznać, że w opisywanej sytuacji klientka będzie mogła skorzystać zarówno z ulgi na start, jak i preferencyjnych składek. ©℗