Fiskus nie może żądać podatku od spadków po przedawnieniu

Skarbówka nie może żądać podatku od spadków po terminie przedawnienia, nawet gdy po tym czasie podatnik złoży zeznanie SD-3 o nabyciu rzeczy. Nie dochodzi bowiem w takim przypadku do wznowienia obowiązku podatkowego – potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.

O wyroku poinformował rzecznik praw obywatelskich, który złożył skargę kasacyjną w tej sprawie. Wyrok zapadł 14 marca 2024 r. (sygn. akt III FSK 3714/21), ale nadal nie zostało opublikowane jego pisemne uzasadnienie.

Sprawa dotyczyła kobiety, której mąż zmarł w 2009 r., natomiast postanowienie sądu rejonowego o nabycie spadku uprawomocniło się 13 maja 2010 r.

Błąd kobiety polegał na tym, że nie złożyła zeznania. Przypomnijmy, że aby spadek od najbliższej rodziny z tzw. grupy zerowej był zwolniony od podatku (powyżej kwoty wolnej), w ciągu sześciu miesięcy (od uprawomocnienia się postanowienia sądu) należy poinformować o nim urząd skarbowy.

Kobieta zrobiła to jednak dopiero po 10 latach.

Urząd skarbowy uznał, że wskutek tego ponownie powstał obowiązek podatkowy, i nakazał wdowie zapłatę prawie 2 tys. zł podatku. Powołał się tu na zdanie drugie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku do spadków i darowizn. Z tego przepisu wynika, że gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.

Decyzję fiskusa utrzymał w mocy WSA w Rzeszowie (I SA/Rz 466/20).

Natomiast NSA uznał, że organy podatkowe źle interpretują art. 6 ust. 4 ustawy. Zgodnie bowiem ze zdaniem pierwszym tego przepisu, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli takim pismem jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Według NSA oba zdania art. 6 ust. 4 ustawy należy czytać łącznie. W związku z tym, jeżeli nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, to moment uprawomocnienia się orzeczenia jest uznawany za ponowny moment powstania obowiązku podatkowego – wskazał sąd.

Odnosząc się bezpośrednio do rozpatrywanej sprawy, NSA wyjaśnił, że w tym wypadku obowiązek podatkowy powstał ponownie w związku z uprawomocnieniem się postanowienia sądu rejonowego o nabyciu spadku, a zatem 13 maja 2010 r. Od tego dnia organ podatkowy miał podstawę do ustalenia zobowiązania podatkowego zgodnie z art. 6 ust. 4 zdanie pierwsze.

W związku z tym NSA uznał, że w rozpatrywanej przez niego sprawie ma zastosowanie art. 68 par. 1 ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Postępowanie podatkowe organu względem podatniczki powinno więc zostać umorzone jako bezprzedmiotowe – orzekł sąd. ©℗

orzecznictwo