Czy usługi budowlane można rozliczyć w procedurze OSS?

W ramach jednoosobowej działalności gospodarczej prowadzę firmę budowlano-remontową i jestem czynnym podatnikiem VAT. Od czerwca będę wykonywać w Bawarii pokrycia dachowe na domach dla osób fizycznych niebędących podatnikami VAT. Poza Polską nie mam stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Czy w związku ze świadczeniem tych usług budowlanych muszę zarejestrować się do VAT w Niemczech?

Zgodnie z art. 28e ustawy o VAT miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.

Stanowisko organów

Z wyjaśnień organów podatkowych (np. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 października 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-3.4012.410.2022.1.MAZ) wynika, że o miejscu świadczenia, a tym samym opodatkowania usługi związanej z nieruchomością decyduje wyłącznie miejsce położenia nieruchomości, z którą dana usługa jest ściśle związana, niezależnie od tego, dla jakiego podmiotu jest wykonywana oraz gdzie znajduje się siedziba usługodawcy. Przy czym zasada ta ma zastosowanie tylko wtedy, gdy usługę można przyporządkować do konkretnej nieruchomości, która jest możliwa do zlokalizowania, co do miejsca jej położenia. Dyrektor KIS podkreśla, że art. 28e ustawy o VAT – jak wynika z jego brzmienia – przyjmuje jako kryterium odniesienie się nie do podmiotu, lecz do przedmiotu, którym jest nieruchomość, a usługi, które jej wprost dotyczą, mają być opodatkowane według miejsca jej położenia. W ww. interpretacji możemy przeczytać również: „Jednocześnie usługi te mogą mieć charakter nieograniczony, na co wskazuje katalog zamieszczony w tym przepisie, który ma charakter otwarty. Do zakresu tych usług ustawodawca zaliczył bowiem nie tylko usługi stricte dotyczące prac wykonywanych w nieruchomościach i obrotu nieruchomościami, ale także usługi, których wykonanie oparte jest na wykorzystaniu, używaniu i użytkowaniu nieruchomości”.

W analizowanej sprawie polski podatnik VAT zamierza świadczyć usługi budowlane na nieruchomościach w Niemczech na rzecz niemieckich konsumentów, którzy nie są podatnikami, o których mowa w art. 28a ustawy o VAT. Należy zatem uznać, że są to usługi związane z nieruchomościami, do których stosuje się art. 28e ustawy o VAT. W tym przypadku miejscem świadczenia usług jest terytorium Niemiec i z tego powodu świadczone usługi nie będą podlegać opodatkowaniu na terytorium Polski.

W związku z tym podatnik świadczący usługi budowlane na rzecz niemieckich konsumentów powinien:

• zarejestrować się na potrzeby podatku od wartości dodanej (Mehwertsteuer) w Niemczech albo
• skorzystać z procedury One Stop Shop (OSS).

Procedura OSS

Należy zauważyć, że w myśl art. 130a pkt 2 ustawy o VAT podatnikami na potrzeby procedury OSS są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, które:

a) dokonują wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość lub

b) ułatwiają dostawę towarów zgodnie z art. 7a ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli wysyłka lub transport towarów będących przedmiotem dostawy rozpoczyna się i kończy na terytorium tego samego państwa członkowskiego, lub

c) posiadają siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, ale nie posiadają siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego konsumpcji oraz świadczą usługi na rzecz osób niebędących podatnikami, o których mowa w art. 28a ustawy o VAT.

Procedura OSS ma na celu uproszczenie obowiązków w zakresie VAT nałożonych na podatników dokonujących dostaw towarów i świadczących usługi osobom niebędącym podatnikami (konsumentom) na terytorium UE. Umożliwia ona podatnikom:

• elektroniczną rejestrację dla celów VAT w jednym państwie członkowskim (art. 130b ustawy o VAT),
• deklarowanie i płacenie należnego VAT w ramach jednej elektronicznej kwartalnej deklaracji (art. 130c ustawy o VAT),
• współpracę z administracją podatkową państwa członkowskiego siedziby działalności gospodarczej, nawet jeśli dokonywane dostawy/świadczenie usług mają charakter transgraniczny.

Gdzie złożyć zgłoszenie

Co istotne, dzięki procedurze OSS podatnicy nie muszą rejestrować się do celów VAT we wszystkich państwach członkowskich, w których dokonywane są dostawy, a zamiast tego VAT należny od tych transakcji mogą zadeklarować i zapłacić w jednym państwie członkowskim (państwie członkowskim identyfikacji) za pośrednictwem OSS. W przepisach regulujących tę procedurę nie ma żadnego wykluczenia dotyczącego usług budowlanych, zatem w analizowanej sytuacji polski podatnik może z niej skorzystać. W tym celu musi złożyć elektronicznie zgłoszenie na formularzu VIU-R: „Zgłoszenie informujące w zakresie szczególnej procedury unijnej rozliczania VAT” do naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście. Takie stanowisko prezentują też organy podatkowe (por. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 15 maja 2024 r., sygn. 0111-KDIB3-3.4012.110.2024.1.PJ). ©℗