Samorządy mogą skorygować VAT od proekologicznych projektów

Gminy, które błędnie rozliczały VAT od dotacji na fotowoltaikę, pompy ciepła czy usuwanie azbestu z nieruchomości, mogą skorygować podatek. Jeżeli się na to zdecydują, powinny zrobić korektę do końca sierpnia br. – wyjaśnił minister finansów w interpretacji ogólnej.

Chodzi tu o gminne inwestycje dofinansowywane m.in. z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a polegające na:

• instalowaniu systemów odnawialnych źródeł energii (OZE), czyli paneli fotowoltaicznych, pomp ciepła,
• usuwaniu z budynków azbestu.

Polegało to zazwyczaj na tym, że gmina pokrywała większą część kosztów takich inwestycji na nieruchomościach należących do jej mieszkańców, a ci dokładali resztę (wkład własny).

W takiej sytuacji faktury (np. za montaż fotowoltaiki) były wystawiane na gminę przez podmioty zewnętrzne instalujące system OZE. Gmina pozostawała właścicielem tych urządzeń przez pięć lat (okres trwania projektu). W tym czasie miała je w swojej ewidencji środków trwałych, mimo że były zamontowane na prywatnych budynkach.

Po upływie tych pięciu lat urządzenia te stawały się własnością mieszkańców.

Przez wiele lat gminy postępowały tak, jakby w tym zakresie były podatnikami VAT. W związku z tym wystawiały faktury mieszkańcom na wkład własny, który trafiał na konto bankowe gminy. Wykazywały też podatek należny od otrzymanej dotacji i od wpłat mieszkańców, a także odliczały VAT od zakupów związanych z takimi inwestycjami.

Działały zgodnie z ówczesną wykładnią organów podatkowych.

Wykładnię tę zakwestionował Trybunał Sprawiedliwości UE. Orzekł, że w tym zakresie gminy nie występują jako podatnicy VAT i nie powinny rozliczać z tego tytułu podatku od towarów i usług.

Mowa o dwóch wyrokach TSUE z 30 marca 2023 r. (sygn. akt C-612/21 i C-616/21). Jeden dotyczył montażu odnawialnych źródeł energii w budynkach należących do mieszkańców, drugi – usuwania azbestu z nieruchomości.

TSUE zwrócił uwagę na to, że kwoty wkładu własnego wnoszonego przez mieszkańców są zdecydowanie niższe niż koszty usługi, które faktycznie poniosła gmina. Pozostała część jest finansowana ze środków publicznych, a zatem gmina nie działa tu jako zwykły przedsiębiorca, tylko jako organ władzy publicznej.

Teraz, po wyrokach TSUE, gminy mogą skorygować wcześniejsze rozliczenia – wyjaśnił minister finansów w interpretacji ogólnej. Zapewnił zarazem, że nie muszą one tego robić, bo działały w zaufaniu do państwa (organów podatkowych).

Jeżeli jednak się na to zdecydują, to korekta musi dotyczyć zarówno podatku należnego, jak i naliczonego.

Minister finansów podkreślił przy tym, że „dokonanie korekty podatku naliczonego (…) może mieć również wpływ na ewentualną konieczność korygowania przez jednostki samorządu terytorialnego rozliczeń z instytucjami finansującymi instalację systemów OZE oraz usuwanie wyrobów i odpadów zawierających azbest ze stosownych programów”.

Zgodnie z interpretacją ogólną jednostki samorządu terytorialnego powinny dostosować rozliczenia VAT w odniesieniu do wskazanych czynności w okresie trzech miesięcy od końca miesiąca, w którym opublikowano niniejszą interpretację. To oznacza, że mają czas do końca sierpnia 2024 r. ©℗