Fiskus nie zawsze akceptuje programy motywacyjne

Jeżeli płatnik, zamiast wypłacać pracownikom premie, odkupuje od nich własne akcje przekazane im wcześniej w ramach programu motywacyjnego, po to aby obniżyć podatek, to jest to niedozwolona optymalizacja – uznał szef Krajowej Administracji Skarbowej.

Odmówił więc wydania opinii zabezpieczającej przed zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

Chodziło o program motywacyjny wprowadzony w spółce akcyjnej nienotowanej na giełdzie. W jego ramach pracownicy i współpracownicy na stanowiskach kierowniczych mogą m.in. otrzymywać akcje lub je nabyć w ramach nowej emisji po cenie emisyjnej równej cenie minimalnej. Zasadniczo mogą potem odsprzedać je spółce po cenie wynikającej z regulaminu.

Spółka uzasadniała, że program ma m.in. związać kadrę menedżerską z firmą i motywować do działań na rzecz wprowadzenia jej na giełdę.

W takiej sytuacji korzyścią podatkową byłoby jednak:

• obniżenie podatku wskutek zmiany źródła przychodu – ze stosunku pracy lub z działalności wykonywanej osobiście na kapitały pieniężne, do których nie ma zastosowania skala podatkowa (12 proc. i 32 proc.), tylko 19-proc. stawka PIT,
• rozpoznanie kosztów wynikających z nabycia własnych akcji od swoich akcjonariuszy (by następnie przekazać je w ramach programu motywacyjnego), a także w związku z ich odkupem od uczestników programu, co pozwala na obniżenie podatku bądź powstanie lub zawyżenie straty podatkowej.

Problemem była jednak nie korzyść podatkowa, ale sztuczność w działaniu spółki i niezgodność z celem przepisów podatkowych. Szef KAS zwrócił uwagę na to, że w takim programie pracownicy nie partycypują we wzroście wartości spółki, bo ustalone świadczenie pieniężne jest określone w regulaminie i pozostaje bez związku z jej wartością.

Podkreślił, że celem ustawodawcy było opodatkowanie świadczeń o charakterze premii czy nagród stosownie do źródła przychodów, z którego osoby te dane świadczenie otrzymują. Natomiast działania podejmowane w celu nadania takim wypłatom cech zapłaty ceny akcji, aby uniknąć opodatkowania właściwego dla przychodów ze stosunku pracy lub działalności wykonywanej osobiście, należy uznać za sprzeczne z przedmiotem i celem art. 12 ust. 1 i art. 13 ustawy o PIT – stwierdził organ.©℗