Jeżeli pełnoletnie dziecko po zdaniu matury nie idzie na studia, to rodzice mogą odliczyć ulgę prorodzinną jedynie za osiem miesięcy, a także za czas wakacji. Jeśli w listopadzie urodzi się drugie dziecko, to ulga będzie już tylko na nie
Jeśli – pozostańmy ciągle przy tym samym przykładzie – druga pociecha urodzi się np. w listopadzie, to ulga będzie przysługiwać za dwa miesiące: listopad i grudzień. Ale uwaga: trzeba będzie uwzględnić limit dochodów rodziców – bo preferencja znów będzie tylko na jedno dziecko.
W tej sytuacji bowiem w żadnym miesiącu roku ulga nie będzie przysługiwała jednocześnie na dwoje dzieci.
Co innego, gdyby odliczenie na dwójkę nakładało się choć w jednym miesiącu – wtedy zarobki rodziców nie będą miały znaczenia.
Potwierdziło to Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej.
Limit dochodów
Przypomnijmy, że gdy rodzicom przysługuje ulga tylko na jedno dziecko, to aby z niej skorzystać, muszą oni mieć dochody nieprzekraczające w roku podatkowym:
- 112 000 zł – gdy podatnik pozostaje przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim (wtedy dochody małżonków się sumuje) lub jest osobą samotnie wychowującą dziecko,
- 56 000 zł – gdy podatnik nie był w trakcie roku w związku małżeńskim albo był w nim tylko przez część roku.
Warto pamiętać, że po raz pierwszy w rozliczeniu za 2023 r. tych limitów nie muszą przestrzegać rodzice niepełnosprawnego dziecka (więcej na ten temat – patrz: tekst poniżej).
Zastosowanie wspomnianych limitów pokazujemy na przykładzie:
Przykład 1
Pełnoletnie dziecko, które nie uzyskuje w trakcie roku żadnych dochodów, po zdaniu matury nie poszło na studia. W listopadzie na świat przyszło kolejne dziecko. W takiej sytuacji, jak tłumaczy MF na swojej stronie internetowej, ulga prorodzinna przysługuje:
– na pełnoletnie dziecko – za osiem miesięcy (także za miesiące wakacyjne – rok szkolny trwa do 31 sierpnia),
– na młodsze dziecko – za dwa miesiące (listopad i grudzień).
W tym przypadku kluczowy jest limit dochodów rodziców umożliwiający skorzystanie z ulgi, ponieważ w żadnym miesiącu roku ulga nie przysługiwała jednocześnie na dwoje dzieci.
Podobnie byłoby, gdyby przykładowo pełnoletnie dziecko zakończyło studia w czerwcu, a kolejne urodziło się w listopadzie. Wówczas preferencja na pierwsze dziecko przysługiwałaby rodzicom tylko za sześć miesięcy, a za drugie dziecko – za dwa miesiące.
Dwoje i więcej
Jeżeli ulga przysługuje na więcej niż jedno dziecko, to wysokość dochodów rodziców nie ma znaczenia, pod warunkiem że w co najmniej jednym miesiącu roku odliczenie przysługuje na dwoje dzieci. W tej sytuacji wysokość dochodów rodziców nie ma znaczenia, nawet jeżeli drugie dziecko urodziło się dopiero w trakcie roku – co pokazuje przykład 2.
Przykład 2
Małżeństwo ma dwoje dzieci – starsze, czteroletnie, i młodsze, które urodziło się w kwietniu 2023 r. Roczne dochody rodziców przekroczyły 112 tys. zł.
W takiej sytuacji rodzice mogą rozliczyć ulgę:
– na starsze dziecko – za cały rok podatkowy, i to bez względu na to, że ich dochody przekroczyły ustawowy limit,
– na młodsze dziecko – za miesiące począwszy od miesiąca urodzenia, czyli od kwietnia.
By podsumować: za 2023 r. przysługuje im ulga na dwoje dzieci, a wysokość dochodów rodziców nie ma na to wpływu – potwierdza MF.
Wróćmy do przykładu 1. Jak tłumaczy Małgorzata Samborska, doradca podatkowy i partner w Grant Thornton, limit dochodów rodziców nie miałby znaczenia, gdyby druga pociecha urodziła się np. w kwietniu (gdy pierwsze dziecko jeszcze się uczy), a nie w listopadzie (gdy pierwsze dziecko jest już po maturze i nie kontynuuje nauki). W takiej sytuacji odliczenie przysługiwałoby:
- na pełnoletnie dziecko – za osiem miesięcy, tj. do zakończenia wakacji, a w przypadku studenta – za sześć miesięcy,
- na młodsze dziecko – za dziewięć miesięcy, tj. kwiecień–grudzień, niezależnie od zarobków rodziców.
– Wynika to z tego, że ulga na dzieci przysługuje, bez względu na wysokość dochodów rodziców, jedynie podatnikowi, który przez co najmniej jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę w stosunku do więcej niż jednego dziecka, na które przysługuje odliczenie – tłumaczy Małgorzata Samborska.
Za każdy miesiąc
Przypomnijmy, że zasadniczo odliczeniu podlega kwota ulgi (patrz: ramka) za każdy miesiąc roku. Jeżeli tak jak w przykładzie 2 – dziecko urodziło się w kwietniu – to odliczenie przysługuje za cały kwiecień. Nie ma przy tym znaczenia, czy pociecha przyszła na świat 1, czy 30 kwietnia.
Inaczej jest, gdy dziecko zostało w tym samym roku podatkowym przekazane spod opieki rodziców do rodziny zastępczej albo do opiekuna prawnego i gdy to nastąpiło w trakcie miesiąca. Wówczas w tym miesiącu każdemu z podatników opiekujących się dzieckiem przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 miesięcznej kwoty odliczenia za każdy dzień sprawowania pieczy.
Także na pełnoletnie
Z preferencji mogą korzystać też rodzice, którzy mają pełnoletnie dzieci:
1) które w trakcie roku otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną zgodnie z odrębnymi przepisami,
2) do ukończenia 25. roku życia, a zarazem uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Polsce oraz w innym państwie, jeżeli dzieci te nie uzyskały:
a) dochodów, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o PIT (według skali podatkowej) lub art. 30b (kapitały pieniężne) lub
b) przychodów objętych ulgą dla młodych (art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT), lub ulgą na powrót (art. 21 ust. 1 pkt 152)
– w łącznej wysokości przekraczającej 12-krotność kwoty renty socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Wysokość renty socjalnej w grudniu 2023 r. wynosiła 1588,44 zł. W związku z czym jej 12-krotność to 19 061,28 zł.
To oznacza, że gdy dziecko poszło na studia, ale zarazem podjęło zatrudnienie, to rodzic traci prawo do preferencji, jeżeli roczne przychody dziecka w 2023 r. z tego tytułu przekroczyły 19 061,28 zł. Nie ma znaczenia, czy to są dochody/przychody uzyskane w Polsce, czy w innym kraju. Zagraniczne dochody dziecka należy bowiem doliczyć do rocznego limitu.
Jeżeli student bezpośrednio po ukończeniu studiów magisterskich podejmuje studia podyplomowe lub doktoranckie (i nie uzyskuje dochodów/przychodów powyżej limitu), ulga przysługuje do tego miesiąca włącznie, w którym student kończy 25 lat.
Przykład 3
Rodzice mają troje dzieci. Pełnoletni syn, który w 2023 r. nie ukończył 25. roku życia, w czerwcu obronił pracę magisterską, ale nie podjął studiów podyplomowych ani doktoranckich. Nie uzyskał w tym roku żadnych dochodów, natomiast dwójka pozostałych dzieci jest małoletnia.
Kwota odliczenia jest uzależniona od liczby dzieci, na które w danym miesiącu przysługuje ulga. W takiej sytuacji – jak wyjaśnia MF na swojej stronie internetowej – rodzice mogą odliczyć łącznie 3224,10 zł, tj.:
– za każdy miesiąc od stycznia do czerwca (ulga na troje dzieci) – 352,01 zł (92,67 zł + 92,67 zł + 166,67 zł) – łącznie 2112,06 zł,
– za każdy miesiąc od lipca do grudnia (ulga na dwoje dzieci) – 185,34 zł (92,67 zł + 92,67 zł) – łącznie 1112,04 zł. ©℗
Ile można odliczyć
Ulga przysługuje w wysokości:
■ 92,67 zł miesięcznie (co daje rocznie 1112,04 zł) – na pierwsze dziecko,
■ 92,67 zł miesięcznie (co daje rocznie 1112,04 zł) – na drugie dziecko,
■ 166,67 zł miesięcznie (co daje rocznie 2000,04 zł) – na trzecie dziecko,
■ 225,00zł (co daje rocznie 2700,00 zł) – na czwarte i każde kolejne dziecko.
Jest to kwota, którą można odliczyć od podatku, a gdy tego zabraknie, podatnicy mogą otrzymać dodatkowy zwrot. Nie może on jednak przekroczyć zapłaconych, podlegających odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne, pomniejszonych o odliczone od podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych składki na ubezpieczenie zdrowotne.