PIT w 2024: Błędy w rozliczaniu ulgi na dziecko? Skarbówka może "ukarać"

Nieuprawnione skorzystanie z ulgi na dziecko (tzw. ulgi prorodzinnej) może skończyć się dla podatnika koniecznością zapłacenia zaległego podatku wraz z odsetkami. Urząd skarbowy może także wymierzyć mandat lub grzywnę. Ryzyko popełnienia błędu jest całkiem spore ponieważ, jak wskazuje wiele publikacji, ulga na dziecko, choć co do zasady jest prosta, w praktyce może przysporzyć sporo problemów podatnikom.

Komu przysługuje ulga na dziecko?

Ulga na dziecko przysługuje:

• rodzicom (osobom wykonującym władzę rodzicielską),
• opiekunom prawnym dziecka,
• osobom pełniącym funkcję rodziny zastępczej.

Oprócz tych ogólnych warunków istnieje też szereg kryteriów dodatkowych. Jednym z nich jest forma opodatkowania. By móc skorzystać z ulgi prorodzinnej podatnik powinien uzyskiwać dochody opodatkowane według skali podatkowej. Nie mogą skorzystać z ulgi osoby uzyskujące wyłącznie dochody opodatkowane:

• 19 proc. podatkiem liniowym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej bądź działów specjalnych produkcji rolnej;
• zryczałtowanym podatkiem dochodowym (ryczałtem ewidencjonowanym, kartą podatkową).

Czy na każde dziecko przysługuje ulga?

Ulga co do zasady przysługuje na każde dziecko w rodzinie. Mniej problematyczne jest korzystanie z niej w przypadku dzieci małoletnich. Nie ma tu np. limitów jeśli chodzi o wysokość osiąganych dochodów.

Ulga prorodzinna należy się również na dzieci pełnoletnie do 25. r.ż.. ale tylko pod warunkiem, że spełnią one określone kryteria. Po pierwsze - kontynuowanie nauki w szkole lub na studiach. Po drugie - z ulgi można skorzystać, jeśli dzieci te nie uzyskały:

• dochodów (z wyjątkiem renty rodzinnej), podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o PIT (według skali podatkowej) lub art. 30b ustawy o PIT (kapitały pieniężne) lub
• przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 (ulga dla młodych) i 152 (ulga na powrót) w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność renty socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu danego roku podatkowego; wysokość renty socjalnej w grudniu 2023 roku wynosiła 1588,44 zł; w związku z czym jej dwunastokrotność to 19 061,28 zł; to właśnie jest limit obowiązujący w rozliczeniach za 2023 r. .

Ograniczenia wiekowe nie dotyczą dzieci pełnoletnich, które otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.Rodzicom przysługuje ulga nawet wtedy, gdy dzieci te ukończą 25. r.ż.W tym przypadku nie ma też warunku dotyczącego dalszego kształcenia.

Ulga na dziecko – limity

Jeśli rodzic korzysta z ulgi na jedno dziecko (rodzic jedynaka) jego dochody w danym roku podatkowym nie mogą przekroczyć ustawowych limitów. Wyglądają one następująco:

• 112 tysięcy zł rocznie – osoba samotnie wychowująca dziecko;
• 112 tys. zł rocznie – małżonkowie pozostający w związku małżeńskim przez cały rok i zarabiający
• 56 tys. zł - osoby; wychowujące wspólnie dziecko, niepozostające w związku małżeńskim (również przez część roku); limit dotyczy każdego rodzica osobno.

Limity nie dotyczą rodziców którzy wykonują władzę rodzicielską:

• w stosunku do dwójki i więcej dzieci;
• w stosunku do jednego dziecka, posiadającego orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną; ewentualnie – orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia.

Nieuprawnione skorzystanie z ulgi na dziecko

Ulga na dziecko jest jedną z najpopularniejszych ulg podatkowych. Z danych ministerstwa finansów wynika, że w rozliczeniach za 2022 rok z ulgi na dzieci skorzystało 4,7 mln podatników. Doradcy podatkowi dosyć zgodnie wskazują, że choć zasada jej przyznania jest dosyć prosta, to jednak duża liczba szczegółów, jakie należy uwzględnić przy rozliczaniu się z fiskusem sprawia, że o pomyłkę nietrudno. Z nieuprawnionym skorzystaniem z ulgi na dziecko mamy do czynienia kiedy:

• podatnik nie spełni któregokolwiek z kryteriów uprawniających do ulgi lub przekroczy limity kwotowe zawarte w przepisach;
• podatnik nie jest w stanie udokumentować posiadanych uprawnień (np. nie ma zaświadczenia o kontynuacji nauki, jeśli jest pełnoletnie czy orzeczenie o niepełnosprawności).

Błędy w rozliczeniu ulgi prorodzinnej – przykłady

Doradcy podatkowi wskazują przykładowe sytuacje, w których podatnik może popełnić błąd kończący się nieuprawnionym skorzystaniem z ulgi prorodzinnej. Zaliczamy do nich m.in.:

• rozliczenie ulgi za cały rok podatkowy, mimo że w trakcie jego trwania uczące się dziecko ukończyło 25. r.ż.;
• rozliczenie ulgi za cały rok podatkowy, mimo że w trakcie jego trwania dziecko po 18. r.ż. a przed 25. zakończyło naukę;
• rozliczenie ulgi na dziecko za cały rok, mimo, że w trakcie jego trwania dziecko stało się pełnoletnie i nie kontynuuje nauki;
• skorzystanie z ulgi na dziecko, którego przychód w danym roku podatkowym przekroczył ustawowy limit (w rozliczaniach za 2023 r. jest to kwota 19 061,28 zł);
• z ulgi na dziecko nie mogą korzystać rodzice pozbawieni władzy rodzicielskiej.

Kary za nieuprawnione skorzystanie z ulgi na dziecko

Konsekwencja z nieuprawnionego skorzystania z ulgi na dziecko może być konieczność zapłacenia podatku wraz z odsetkami oraz dodatkowa kara w postaci mandatu lub grzywny. Kary za przewinienia skarbowe są uzależnione od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Warto pamiętać, że jeśli podatnik popełni błąd lub świadomie skorzysta z ulgi, która mu się nie należy, urząd skarbowy ma pięć lat na kontrolę i wyciągnięcie konsekwencji.

Dlatego jeśli sami zorientujemy się, że popełniliśmy błąd, lepszym rozwiązaniem z reguły jest samodzielne złożenie korekty. To może pomóc obniżyć odsetki od ewentualnego zaległego podatku. Zwiększa też szanse na uniknięcie dodatkowej kary.