Fundacje rodzinne. Drugi podział spółki może być neutralny podatkowo

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że reorganizacja dokonana w przeszłości nie zawsze musi skutkować opodatkowaniem wspólników przy przeprowadzaniu kolejnej. Warunkiem jest, żeby tym wspólnikiem była fundacja rodzinna.

Od 1 stycznia 2022 r. z ustawy o CIT wynika, że neutralna podatkowo jest wyłącznie pierwsza reorganizacja danej spółki. W ocenie sądów administracyjnych zasada ta, wprowadzona Polskim Ładem, może być niezgodna z unijną dyrektywą, o czym DGP pisał w artykułach „Fiskus przegrywa w sprawie CIT od połączeń i podziałów spółek” (DGP nr 6/2024) i „Kolejne restrukturyzacje mogą być jednak bez podatku” (DGP nr 162/2023). Niemniej przepisy w tym zakresie są nadal stosowane przez organy podatkowe.

Jakie skutki reorganizacji

Fundacja rodzinna, która wystąpiła z wnioskiem o interpretację, wskazała, że fundator ma zamiar wnieść do niej 100 proc. udziałów w spółce z o.o. (dalej: spółka I) tytułem zwiększenia funduszu założycielskiego. Następnie spółka I miałaby zostać podzielona poprzez wydzielenie działalności inwestycyjnej do nowo powstałej spółki z o.o. (dalej: spółka II). W konsekwencji fundacja rodzinna stałaby się właścicielem wszystkich udziałów spółki I i spółki II.

We wniosku zaznaczono jednak, że podział spółki I nie będzie neutralny podatkowo, ponieważ fundator objął jej udziały wskutek wniesienia do niej zorganizowanej części przedsiębiorstwa wydzielonej z podziału innej spółki kapitałowej.

Powstało zatem pytanie, czy mimo braku neutralności podatkowej planowanego podziału spółki I reorganizacja będzie zwolniona z podatku z uwagi na przyznane fundacjom rodzinnym zwolnienie z CIT.

Co na to przepisy

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT jednym z warunków neutralności podatkowej reorganizacji spółek jest, aby udziały w podmiocie przejmowanym lub dzielonym nie zostały objęte przez obecnego właściciela w wyniku wymiany udziałów albo w wyniku innego łączenia lub podziału podmiotów. W takim wypadku przydzielenie wspólnikowi spółki przejmowanej lub dzielonej udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej nie skutkuje powstaniem po jego stronie przychodu.

Jeżeli jednak wspomniany warunek nie zostanie spełniony, to przyznanie wspólnikowi, w wyniku ponownej reorganizacji, udziałów (akcji) należącej do niego spółki będzie stanowiło przychód z zysków kapitałowych, zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. m ustawy o CIT.

Fundacja rodzinna zwolniona z CIT

Wątpliwości powstały na tle art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT, zgodnie z którym fundacja rodzinna jest podmiotowo zwolniona z CIT.

W interpretacji indywidualnej z 3 stycznia 2023 r. (sygn. 0111-KDIB1-2. 4010.534.2023.1.DP) dyrektor KIS potwierdził, że realizacja opisanego scenariusza nie będzie skutkowała powstaniem obowiązku zapłaty CIT przez fundację rodzinną.

Wyjaśnił, że co do zasady planowany podział spółki I powinien skutkować powstaniem przychodu po stronie fundacji rodzinnej, opodatkowanego z uwagi na treść art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. m oraz art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT. Niemniej jednak fundacja rodzinna będzie uprawniona do skorzystania z przyznanego jej zwolnienia podmiotowego z CIT.

W uzasadnieniu dyrektor KIS wskazał, że przychody fundacji rodzinnej są zwolnione z opodatkowania w zakresie, w jakim ich źródłem jest dozwolona działalność gospodarcza. Jednym z jej rodzajów jest przystępowanie do spółek handlowych oraz uczestnictwo w nich. Wobec tego przychody w postaci udziałów przyznanych fundacji rodzinnej w spółce II w wyniku podziału spółki I poprzez wydzielenie należy uznać za dokonane w ramach dozwolonej działalności gospodarczej fundacji rodzinnej – wyjaśnił.

Zgodnie z celem

Taka interpretacja jest zgodna z jednym z głównych celów fundacji rodzinnej, jakim jest gromadzenie majątku, a więc również jego pomnażanie. Przepisy wprowadzone Polskim Ładem znacznie bowiem ograniczyły liczbę przeprowadzanych reorganizacji spółek. Obecnie mogą się one wiązać ze znacznymi obciążeniami podatkowymi po stronie ich właścicieli. Często skutkuje to ograniczeniem lub wręcz zahamowaniem rozwoju przedsiębiorstwa. Nawet gdy kolejna reorganizacja spółki jest uzasadniona biznesowo, to z uwagi na obciążenia podatkowe jej właściciele nie decydują się na taki krok.

Tym bardziej więc cieszy interpretacja dyrektora KIS potwierdzająca możliwość wykorzystania fundacji rodzinnej do reorganizacji majątku rodzinnego. Pozwoli to na rozwijanie polskich biznesów oraz pomnażanie majątku rodzinnego, który będzie stanowił zabezpieczenie dla członków rodzin. ©℗