Ulga mieszkaniowa. Budowa domu na działce żony

Chcąc skorzystać ze zwolnienia z PIT, należy w ustawowym terminie ponieść wydatek na własny cel mieszkaniowy. Przed 2019 r. przepisy nie wymagały, by w tym samym czasie należało się stać właścicielem wzniesionego budynku – orzekł WSA w Gliwicach.

Przypomnijmy, że zmiana w tym zakresie nastąpiła od 2019 r., kiedy to:

• wydłużono z dwóch do trzech lat termin na wydatkowanie pieniędzy ze sprzedaży nieruchomości na własne cele mieszkaniowe,
• sprecyzowano, że wydatki uznaje się za poniesione na własne cele mieszkaniowe, jeżeli nabycie (domu, mieszkania, gruntu pod budowę) nastąpiło przed upływem tego trzyletniego okresu (art. 21 ust. 25a ustawy o PIT).

Trzyletni termin obowiązywał również dla przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości w 2018 r., ponieważ został on przedłużony rozporządzeniem z 23 grudnia 2020 r. (Dz.U. poz. 2368).

Zbyt szybka sprzedaż

W sprawie rozpatrzonej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach chodziło o mężczyznę, który w marcu 2018 r. sprzedał niezabudowaną działkę. Uczynił to po upływie niespełna pół roku od otrzymania jej w darowiźnie. Nie dochował więc ustawowego terminu pięciu lat, po upływie którego nie musiałby się martwić o podatek od dochodu uzyskanego ze sprzedaży działki.

Jedynym sposobem na niezapłacenie podatku od tych pieniędzy było skorzystanie z ulgi mieszkaniowej, czyli przeznaczenie pieniędzy ze sprzedaży na własny cel mie szkaniowy, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT.

Najpierw wydatki…

Mężczyzna tak zrobił – przeznaczył cały przychód ze sprzedaży działki na budowę własnego domu, w którym następnie zamieszkał wraz z rodziną.

Wszystkie poniesione wydatki miał udokumentowane, a poniósł je w okresie trzech lat od końca roku, w którym zbył działkę. Wydawało się więc, że ma prawo do ulgi mieszkaniowej w PIT.

…potem własność

Problem polegał na tym, że działka, na której wybudował dom, należała wyłącznie do żony, stanowiła jej majątek osobisty. Co prawda małżonkowie rozszerzyli wspólność majątkową małżeńską także na ten dom, ale zrobili to dopiero w sierpniu 2022 r., już po zakończeniu inwestycji.

To sprawiło, że dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmówił mężczyźnie prawa do zwolnienia z PIT. W interpretacji z 3 stycznia 2023 r. (sygn. 0115-KDIT2.4011.655. 2022.2.KC) stwierdził, że rozszerzenie wspólnoty małżeńskiej nastąpiło zbyt późno.

Wyjaśnił, że warunkiem skorzystania z ulgi było nie tylko poniesienie wydatków ze sprzedaży na własny cel mieszkaniowy. W tym samym terminie (trzech lat) podatnik powinien był też stać się właścicielem wybudowanego domu – stwierdził fiskus.

Nie można uznać środków przeznaczonych na budowę domu na działce żony za wydatki na własne cele mieszkaniowe – wyjaśnił dyrektor KIS.

Nie było przepisu

Nie zgodził się z tym WSA w Gliwicach. Orzekł, że w stanie prawnym obowiązującym w tej sprawie przepisy nie stwarzały jednoznacznego wymogu, aby nabycie własności budowanego budynku mieszkalnego nastąpiło również przed upływem terminu wyznaczonego ustawą. Zmiany w tym zakresie wprowadziła dopiero nowelizacja, która zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2019 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 2159).

W art. 21 wprowadzono wówczas dodatkowy ust. 25a, w którym sprecyzowano, że wydatki, o których mowa w ust. 25 pkt 1 lit. a–c, uznaje się za poniesione na własne cele mieszkaniowe, jeżeli nabycie określone w tych przepisach nastąpiło przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 131 (tj. trzech lat).

Chodzi o wydatki na:

• nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
• nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jedno rodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
• nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego.

Natomiast w odniesieniu do wydatków wymienionych w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d i e, uzupełniono treść przepisu. Mowa o wydatkach na:

• budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
• rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego.

W znowelizowanym przepisie dodano, że przez własny budynek, lokal lub pomieszczenie, o których mowa w art. w ust. 25 pkt 1 lit. d i e, rozumie się również „niestanowiące własności lub współwłasności podatnika budynek, lokal lub pomieszczenie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, podatnik nabędzie własność, współwłasność albo spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego lub udział w takich prawach, jeżeli uprzednio prawo takie mu nie przysługiwało”.

Dyrektor KIS nie miał więc racji, twierdząc, że przed 2019 r. warunkiem skorzystania z ulgi mieszkaniowej było zawarcie umowy rozszerzającej wspólność ustawową małżeńską przed upływem ustawowego (trzyletniego) terminu. Obowiązujące wtedy przepisy wymagały jedynie poniesienia wydatku na własny cel mieszkaniowy, nie wymagały natomiast nabycia prawa do nieruchomości w ustawowym terminie – podsumował gliwicki sąd.

Wyrok jest nieprawomocny.©℗

orzecznictwo